Geçmişte "bilgi işleme" olanağı sınırlı ve yavaş olan bilgisayar teknolojisi, günümüzde sınırsız sayılabilecek veriyi işleyen ve bunu da çok hızlı bir şekilde yerine getirebilecek kapasiteye ulaşmıştır. Önceden kentlerin bilgisayara aktarımından söz edilirken, artık ülkelerin hatta tüm dünyanın bilgisayarda temsilinden bahsedilmektedir. Bütün plancılar, planlama ve arazi gelişimini etkili biçimde yönetmek için güncel bilgiye ihtiyaç duyarlar. Çünkü yıllardır tematik bilgi gibi arazi kullanım haritalari kırsal, kentsel veya bölgesel planlamanın önemli bir parçası olmuştur. Planlamaya altlık teşkil edecek haritaların klasik yöntemlerle üretilmesi, modellenmesi, işlenmesi ve kullanılması zaman ve işgücü kaybına neden olmaktadır. Yaşadığımız bilgi çağında, bilgi teknolojisi çok değişik alanlarda insanlığa hizmet vermektedir. Özellikle konuma bağlı bilgilerin yönetilmesinde, coğrafi bilgi sistemleri (CBS) birçok konumsal uygulamada önemli rol oynamaktadır. Yine Uzaktan Algilama teknolojisi, yüksek çözünürlükte çok geniş alanlara ait bilgi üretmesi ve CBS ile entegrasyonu artık yeryüzündeki doğal ve yapay kaynakların çok daha verimli yönetilmesine neden olmaktadır. Örneğin, Doğu Karadeniz Bölgesi ele alınacak olursa, konuma dayalı bilgilerin (yerleşim birimleri, arazi yapısı, akarsular gibi su kaynakları, tarım ve orman alanları, yollar gibi), uydu görüntülerinden yararlanılarak elde edilmesi ve bunlara bağlı detay bilgiler (yerleşim alanlarının nüfusu, arazi, tarım ve orman alanlarının özellikleri, su kaynakları ve yolların özellikleri gibi) ile ilişkilendirilerek CBS veri tabanu oluşturma ve kullanıcıların ihtiyaç duyduğu çeşitli türdeki özel amaçlı kartografik haritaların dijital olarak üretilmesi sağlanabilir. Konumsal bilgilerin değişik kaynaklardan gelmesi ve bunların çok çeşitli olması nedeniyle yöneticiler/plancılar saglıklı kararlar almakta ve sorunları çözmekte zorlanmaktadırlar. Yeterli bilgi olmaksızın alınan kararlar, arzulanan sonuçları vermeyeceğinden kaynak israfı ve güven bunalımı doğar. Konum bilgisinden diğer bir deyişle haritadan yoksun olmak, beraberinde birçok sorun getirmektedir. Sorunların giderilmesi, konu ile ilgili sağlıklı bilgilerin mevcudiyetine ve işlenmesine baglıdır. Bu tür bilgilerin sistemli bir şekilde yönetilmesi, öncelikle sağlam bir harita altlığını gerektirir. Aynı mekân üzerinde yapılan değişik faaliyetlerin bir arada işlenmesi, analiz edilmesi ve gerekli konumsal bilgi ihtiyaçlarının karşılanması günümüz bilgi teknolojisi ile mümkündür. Bunu sağlamak için gerekli olan, planlı bir şekilde ülke veya kent bazında sayısal haritaların üretilerek bir bilgi sistemi tasarımının gerçeklestirilmesidir. Bölge ile ilgili planlama ve gelismeye yönelik daha güvenilir kararlar almak, bu anlamdaki sorunlarını daha hızlı çözmek için kullanıcıların ihtiyaç duyduğu coğrafi bilgiler doğru ve tek anlamlı olarak kullanıcı hizmetine sunulmalıdır. Böylece coğrafi bilgiyi kullanacak kurum, kuruluş ve kişiler arasındaki işbirliği ve bilgi paylaşımı kuvvetlendirilirken; coğrafi bilgi toplama, depolama, sunma ve kullanma konularında daha düşük maliyetle daha fazla yarar sağlanarak hem personel, para ve zaman tasarrufu elde edilecek hem de bilgilerdeki eksiklik, karışıklık, tutarsızlık riskleri en aza indirgenecektir. Belli bir sistem içerisine alınan coğrafi bilgiler, bölgenin sosyal, ekonomik ve çevresel gelişimini daha çagdaş ve bilimsel metoda dayalı bir yaklaşımla planlı ve programlı bir şekilde yürütülmesine öncülük edecektir. Ayrıca, oluşturulacak veri tabanları ileride hazırlanacak bölgesel kalkınma projelerine destek olabilmesi açısından önem taşır. Bilhassa yasal anlamda, bölgelerin stratejik Çevresel Etki Değerlendirme raporlarının hazırlanması için güvenilir bilgilerin derlenmiş olması bölgeler için gerçekçi raporların düzenlenmesine katkı saglayabilir. Kaynak: Tahsin Yomralıoğlu, CBS ile Arazi Modellemesi, KTÜ Trabzon