Bugüne kadar hiç denediniz mi? Bazı kişiler spagetti olarak bilinen uzun makarnayı bütün haliyle yemeyi sevmezler ve tencereye atmadan evvel bölmek isterler. Bir avucun kavrayacağı kadar makarna demetini kırmak istediğinizde kolaylıkla ortadan ikiye bölünürler. Ancak, makarna çubuklarını tek olarak büküp kırmak istediğinizde asla iki parçada bölünmezler. Çubuk farklı uzunluklarda en az 3 veya daha fazla parça halinde kırılır. Bilim dünyasının büyük fizikçilerinden olan Richard Feynman'da 20 yıl evvel bu gerçeği görüp, neden böyle olduğunun cevabını arayanlardandır. Süper bilgisayarların yaratıcısı sayılan arkadaşı Daniel Hillis ile bir akşam kafa kafaya verdiklerinde görüntü şu şekilde şekildeydi: mutfağın her yerine saçılmış çubuk makarna parçaları ve neden makarnanın üçe bölündüğü hakkında bulunamamış bir teori... 1988 yılında vefat eden Feynman'ın ardından onun çalışmalarını takip eden Fransız araştırmacılar bazılarına son derece saçma gelen bu problemi ele almaya karar verdiklerinde ne ile karşılacaklarının farkında değildiler. Bir grup fizikçi ve matematikçi normalin dışında bükme hareketleri uygulayarak çubuk makarnanın birçok farklı durumunu incelediler. Endüstriyel kesme aletlerinden kurşungeçirmez yeleklere kadar birçok eşyada çubuk makarnaya benzer malzemeler kullanılmaktadır. Eğer bu cisimlerin nasıl kırıldığı anlaşılabilirse daha güçlü yapılar elde etmek mümkün olacaktır. Ancak, fragmentasyon olarak bilinen bu dağılma ve kırılma hareketi hala tam olarak anlaşılabilmiş değildir, temelinde yatan matematik bulunamamış durumdadır. Amerika Birleşik Devletleri'nde Pennsylvania Üniversitesi'nde, Fransa'da Paris Üniversitesi'nde yürütülen iki ayrı araştırma ile sorunun çözümüne yönelik yeni yaklaşımlar tespit edilebilmiştir. Amerikalıların yaptığı deneylerde çubuk bir ucundan dik olarak bir deliğe oturtulmakta, yukarıdan çubuğun tepesine atılan veya bırakılan metal cisimler kırılmaya yol açmaktadır. Bu kırılmalar saniyede 62.000 (altmış iki bin) kare görüntü alan kameralar ile gözlenmiştir. Cam, çelik, teflon, kâğıt ve kuru makarna malzemeleri ile yapılan deneylerde saniyede 30 metre civarında bir hızla çarpma olduğu taktirde bütün malzemeler benzer davranışlar sergilemektedir. Dik çubuk yılan gibi kıvrılmakta, eşit olmayan uzunluklarda bükülmeler olmaktadır. Az biraz daha ittirme olduğu taktirde çubuk cam ve makarnalar aniden kırılmaktadır. Tabii hiç kimse mutfakta makarna pişirirken çubukları uçlarından ittirerek kırmadığı için bu çalışmada elde edilen sonuçlar fazla bir şey ifade etmemektedir. Fransa'da yapılan deneylerde ise makarna çubuğu bir ucundan yatay olarak sabitlenmektedir. Daha sonra geriye doğru bükülen çubuklar tıpkı bir mancınık gibi serbest bırakılmaktadır. Bu deneylerde ise bir kabul yapılmaktadır. Sanki çubuk biraz evvel kırılmış ve kırılan parça düz hale gelmek üzeredir. Bu düzleşmenin nasıl olduğu anlaşıldığı taktirde kırılma mekanizmasında yol almak mümkün olacaktır. Saniyede 1000 kare görüntü alan kameralarla yapılan çekimler, bilgisayar simülasyonları ile karşılaştırıldığında makarna çubuklarının beklenenin ötesinde davranışları bulunmuştur. Her gün karşılaştığımız basit olayların esasında ne kadar karmaşık olduğunu fark etmek bilimle uğraşan insanları daha yıllarca meşgul edecek gibi görünmektedir. Kaynak: Peter Weiss, Physicists solve a vexing kitchen puzzle, www.sciencenews.org