Saygıdeğer Önce Vatan okurlarım, artık Nisan ayına da girmiş bulunuyoruz. Kuş sesleri ve farklı çiçeklerin farklı farklı yaymış oldukları kokular, bizlerin yaşama sevincini daha da artırmaktadır. Yani kış boyunca yaptığımız tembelliklerden (!) bir nebze olsa da kurtulmanın tam zamanı olduğunu düşünmekteyim. Nerede hareket orada bereket ifadesinin gücüne inanarak tüm dostlarımla bu konuya ilişkin bilgileri paylaşmak istiyorum. Sporcu ve spor yapan ve ben zaten yapıyorum diyen dostlarım, sözüm sizlere değil, tabii ki bizlere. Bu yazımda bir fizyolog olarak sizlere, sporun metabolizmamız üzerine ne gibi yararları var onlarla ilgili bilgileri aktarmak istiyorum. Şöyle ki;
Tabii ki bilinçli ve aşırıya kaçmadan yapılan spor, bizlere sağlığımızın önemini, değerini büyük ölçüde hatırlatmaktadır. Ayrıca spor yaparken önemli ölçüde, zihnimizi kurcalayan, beynimizi işgal eden istemediğimiz düşüncelerden bizi uzaklaştırabilmektedir. Böylelikle stresten bir ölçüde kurtulmuş olmaktayız. Spor, hem vücutta birçok pozitif fizyolojik değişikliklere neden olmakta, hem de psikolojik açıdan yararlar sağlamaktadır. Sporun fizyolojik yararlarını kısaca şöyle sıralamak mümkündür: Spor yaptıkça, akciğerlerdeki esneklik, elastikiyet artmaktadır. Esnek bir akciğer ise, her nefes alışımızda daha fazla oksijen almamızı kolaylaştırmakta, böylece, hücrelere daha çok oksijen ulaşabilmektedir. Özellikle stresli durumlarda artan oksijen ihtiyacımızı karşılamak
açısından, akciğerin sistemimize destek verme kapasitesinin artmasına önemli ölçüde yardımcı olmaktadır. Biliyoruz ki, düzenli spor yapan kişilerin istirahat halindeki kalp atım hızı, spor yapmayan kişilere oranla daha düşük değerde olmaktadır. Düzenli spor yapan kişi, stres altındayken, kalp atışları spor yapmayan kişilerden daha düşük düzeyde kalır ve yavaş yavaş yükselir. Ancak, vücudu hareketsizliğe alışmış bir kişinin kalp atışları aniden yükselmektedir. Bir örnek vermek gerekirse,
Aniden başlayan bir kavgada veya üzücü bir haber aldığımızda, daha önceden sözü edilen
adrenalin hormonları, bol miktarda serbest bırakılır. Bunun sonucunda, dinlenme halindeki kalp atım
hızı yükselir. Kondisyonlu bir vücutta, adrenalin hormonlarının serbest bırakılma oranlarını denetim
altına almak, dolayısıyla kalp temposunun iniş-çıkışlarının aşırıya kaçmamasını sağlamak kolaylaşmaktadır. Kalp atışlarının düşük kalabilmesinin önemi, özellikle bir şok anında fark edilebilir. Düşük sayıda gerçekleşen kalp atışları, aniden çok yükselebilecek olan kalp atışları yüzünden ortaya çıkabilecek bir kalp krizine karşı koruyucu önlemdir. Aynı zamanda, kişi stres altındayken kalp atışları düşükse daha sakin kalabilir ve duygularını daha rahat kontrol altına alabilir. Bilindiği gibi, spor yaparken endorfin hormonları üretilir. Genellikle, yapmakta olduğumuz sporu en az 30 dakika devam ettirdikten sonra, endorfin hormonları salgılanmaktadır. Endorfin hormonunun vücuttaki görevi bir ölçüde morfine benzetilmektedir. Hem doğal bir ağrı kesici, hem de yatıştırıcı, sakinleştirici bir özelliği mevcuttur..
Şayet, yorucu ve stresli bir iş gününün sonunda spor yapmak, gün boyunca stresin yarattığı etkilerden arınmamıza büyük ölçüde yardımcı olacaktır. Bütün mesele bu gücü kendimizde hissetmemiz gerekmektedir. Stresli bir günü sonunda, vücutta büyük bir olasılıkla adrenalin hormonları birikecektir. Vücutta bu hormonlardan gereğinden fazla olduğu sürece rahat etmemiz ve sakin olmamız oldukça zordur. Yapılan araştırmalar, spor sonucunda hızlanmakta olan metabolizmanın, adrenalin hormonlarından daha çabuk kurtulmamızı sağladığını göstermektedir. Ayrıca, kişinin iş yerindeyken sinirlenmesine, üzülmesine yada endişe etmesine neden olan olayları aklından çıkarmasına yardımcı olabilir. Yaklaşık 25-30 dakika spor yaptıktan sonra, vücudumuzda serbest bırakılmaya başlanan endorfin hormonları, daha önce de belirtmiş olduğum gibi, bizim sakinleşmemize ve rahatlamamıza neden olmaktadır. Sağlığımız açısından bu durum, sinirlerimizi yatıştırmak için alabileceğimiz ilaçlardan çok daha mantıklı ve geçerli bir çözüm olarak karşımıza çıkmaktadır. Sağlıklı ve bilinçli yapılan sporun, ilaçlardaki gibi sağlığımıza dokunabilecek hiçbir yan etkisi olmadığı gibi, bildiği birçok yararı da vardır. Diğer bir ifade ile, hem ilaçlara olan düşkünlüğümüzün azalması, hem de vaktimizi iyi değerlendirmenin verebileceği haz duygusu, günün sonunda spora yönelmemiz için önemli bir kriter olarak değerlendirilebilir.
Sağlıklı günler diliyor saygılar sunuyorum
