Trabzon’da ilk spor kulübünün kurulması 1913 yılına denk gelir. 1922 yılı basım, Türkiye’nin ilk futbol kitaplarından olan “Asosyeşin Futbol” adlı kitaba göre 1329 (1913) Trabzon’da “İdman Yurdu” adıyla bir kulüp kuruldu. Bu kulübün 30 kadar üyesi olup forması kırmızı-beyazdı. Bu tarihlerde Trabzon ve civar illerde henüz spor kulübü kurulmadığı için bu kulüp ilk müsabakasını Rumlarla yapmış ve 2-0 kazanmıştır. Ancak 1330 (1914) sonlarında seferberlik ilanı üzerine kulüp üyelerinin çoğu silah altına alındığından kulüp faaliyetlerini sona erdirmek zorunda kalmıştır.
1336 (1920)’da Trabzon’daki askeri tümende bulunan bazı subaylar ve mektepliler arasında futbol müsabakaları yeniden başladı. 20 Ekim 1920’de Trabzon İdman Ocağı, 17 Şubat 1921’de Muallim ve Muallimler İdman Grubu kuruldu. Trabzon’da İdman Ocağı - İdman Grubu mücadelesi bu yıllarda başlayıp Trabzon’da futbolun gelişmesine ön ayak olmuştur. Daha sonra Trabzon İdman Ocağı, İdman Grubu ve yeni kurulan Darülmuallimin ile Sanayi Mektebi takımlarının iştiraki ile “Trabzon Türk İdman Birliği” kuruldu. Bu birlik ilk kez Trabzon’da kulüpler arası futbol müsabakaları düzenlendi. 1921-1922 yılları arasında Trabzon Futbol Şampiyonasına katılan futbol kulüpleri şunlardır:
İdman Grubu
Darülmuallimin
İdman Ocağı
Sultani İdman Birliği
Vahdettin Numune Mektebi
Öte yandan Trabzon’da düzenlenen futbol müsabakalarında o dönemlerde profesyonel futbol takımları olmadığı için amatör takımlar arasında yapılan müsabakalarda Trabzon Amatör Ligi Şampiyonları şunlardır:
1922 - İdman Ocağı
1923 - İdman Ocağı
1923-1924 Lise İdman Yurdu
1924-1925 Lise İdman Yurdu
1925-1926 İdman Ocağı
1926-1927 Lise İdman Yurdu
1927-1928 Öğretmen Okulu
1928-1929 Ticaret Lisesi
1929-1930 İdman Ocağı
1930-1931 İdman Ocağı
1931-1932 İdman Ocağı
1932-1933 İdman Ocağı
1933-1934 İdman Ocağı
1934-1935 İdman Gücü
1935-1936 İdman Gücü
1936-1937 İdman Gücü
1937-1938 İdman Gücü
1938-1939 İdman Gücü
1939-1940 İdman Gücü
Trabzon basınına bakıldığında Halk Gazetesi’nin 12.6.1923 tarihli sayısında İdman Grubu Spor Kulübü ile ilgili haberi vardır.
Bir başka haberde Halk Gazetesi 7 Temmuz 1923 tarihli sayısında “Trabzon Gençlerbirliği Kuruldu” haberi şöyledir:
“Memleket gençlerinin milli ve içtimai birliğini temin için toplanan Gençlerbirliği, çarşamba günü parlak ve muhteşem bir merasimle açılmıştır. Açılış mülki, askeri, adli erkan ile şehrin ileri gelenleri ve ecnebi temsilcilerini hazır bulunduğu bu açılışta muhterem İbrahim Cudi Efendi Hazretleri kulübün kapısı önünde bir dua okumuş ve sabık Trabzon Valisi Hamit Bey kurdeleyi keserek içeri girmiştir.
Kulüp Reisi Dr. Mehmet Hadi Bey yaptığı konuşmada özetle şunları söylemiştir. “Trabzon gençliğinin milli, içtimai mahfeli olan Gençlerbirliği Kulübü huzurlarınızda açılmıştır” diyerek bilahare hazırlanan büfede misafirler ağırlanmış, kulüp reisi ihtisaslarını hatıra defterine yazmış ve gençlere veda ederek kulüpten ayrılmıştır.”
Türkiye’de kurulan ilk spor teşkilatı Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakıdır. Bunun kısa adı TİCİ’dir. TİCİ 22 Mayıs 1922’de kurulmuştur. Kurulan bu ittifak 269 maddelik ilk nizamnamesini kabul ettikten sonra 1923 yılında yaptığı kongre ile Türkiye’deki ilk spor teşkilat nizamnamesini yürürlüğe koymuştur.
TİCİ’nin kuruluşunda İstanbul, İzmir ve Trabzon Gruplarının katılımı rol oynamıştır.
Öte yandan Trabzon’un sporda bir başarısı da Sovyetler Birliği’nden davet edilen Kafkas Karması idi. Bu karmada o devrin ünlü futbolcusu Ciciko’da bulunmakta idi. Kafkas Karması ile Trabzon Lisesi’nin yaptığı müsabaka Lise’nin 7-1 yenilgisi ile sonuçlanmıştı. İkinci maçta ise Trabzon Lisesi ve İdman Ocağı Karması ile Kafkas Karması’nın yaptığı karşılaşmayı bu kez Kafkas Karması 2-1 kaybetti. Bu karşılaşmalar dışında jimnastik alanında Kafkas Karması’nın kız ve erkek takımlarının gösterileri büyük ilgi uyandırmıştır.
Bir başka gazete haberine baktığımızda ilginç bir başlık gözümüze çarpar. 12 Haziran 1923, Halk Gazetesi “M. Kemal Atatürk, Trabzon İdman Grubu Spor Kulübü’nün Fahri Başkanı oldu.
İdman Grubu İdman heveskarlarından gençlerin kurduğu Trabzon İdman Grubu azaları, Gazi Mustafa Kemal Paşa hazretlerine keşide ettikleri telgrafta kulüplerinin Fahri Reisliğini kabul buyurmalarını istirham etmişlerdi.
Gazi Hazretlerinden gelen cevabi telgrafta kulübün Fahri Reisliğini kabul buyurduklarını bildirmiştir.”
YARIN: 1927 YILINA GÖRE TRABZON’DAKİ KULÜPLER
