Amerika Birleşik Devletleri’nde 8 Kasım Salı günü seçim günü. 8 Kasım aynı zamanda seçmenin sandık başına gitmesi gereken son gün çünkü birçok eyalette erken oy kullanma işlemleri günler öncesinden başladı bile!
Amerikalılar posta ile bile oy kullanabiliyorlar. Buna rağmen oy kullanma oranı oldukça düşük. Fakat bu seçimler hepsinden biraz daha farklı. Trump’ın seçilmesiyle birlikte halk oldukça kutuplaşmıştı. ABD tarihinde görülmeyen Kongre Baskını dahi yaşandı. ABD’de her ne kadar siyasete ilgili son yıllarda artsa bile ABD’nin başındaki isim Joe Biden’a kendi partisinden bile enflasyondan dolayı tepki var. Bu seçimlerde Cumhuriyetçiler anketlerde önde görünüyor. Peki Amerikalılar ara seçimde kimleri seçecek? Neden oy kullanacaklar? Hangi eyaletin Valileri değişecek?
34 Senatör’de seçim heyecanı
ABD Kongre’nin üst kanadı Senato’da toplam 100 Senatör bulunuyor. Her eyaletin nüfusu ve yüz ölçümüne bakmadan 2 Senatörü var. 50 eyaletin 34’ünde seçim var. 34 aday ya yeniden Senato’ya seçilecek ya da ilk defa senatör olacak.
435 Temsilciler Meclisi Üyesinin tamamı yarışacak
Kongre’nin alt kanadı Temsilciler Meclisi’nin 435 üyesinin tamamı için seçimler gerçekleşecek. Temsilciler Meclisi yani milletvekilleri eyaletlerin yüz ölçümü ve nüfusuna göre değişiklik gösteriyor. Mesela California’nın 53 milletvekili bulunurken Montana eyaletinin tek milletvekili var.
Eyaletlere göre Temsilciler meclisi sayıları:
Alabama 7
Alaska 1
Arizona 9
Arkansas 4
California 53
Colorado 7
Connecticut 5
Delaware 1
Florida 27
Georgia 14
Hawaii 2
Idaho 2
Illinois 18
Indiana 9
Iowa 4
Kansas 4
Kentucky 6
Louisiana 6
Maine 2
Maryland 8
Massachusetts 9
Michigan 14
Minnesota 8
Mississippi 4
Missouri 8
Montana 1
Nebraska 3
Nevada 4
New Hampshire 2
New Jersey 12
New Mexico 3
New York 27
North Carolina 13
North Dakota 1
Ohio 16
Oklahoma 5
Oregon 5
Pennsylvania 18
Rhode Island 2
South Carolina 7
South Dakota 1
Tennessee 9
Texas 36
Utah 4
Vermont 1
Virginia 11
Washington 10
West Virginia 3
Wisconsin 8
Wyoming 1
Toplam: 435
36 eyalette Valilik seçimleri var
ABD’de Valilik seçimleri oldukça önemli. 8 Kasım 2022'de 36 eyalette seçimler gerçekleşecek.
ABD’de şu an 28 Cumhuriyetçi vali ve 22 Demokrat vali görev yapıyor. ABD’de valiler 4 sene görev yapıyor ve en fazla 2 dönem Valilik yapabiliyor.
Valilik seçimlerinin gerçekleşeceği eyaletler:
Alabama, Alaska, Arizona, Arkansas, California, Colorado, Connecticut, Florida, Georgia, Hawaii, Idaho, Illinois, Iowa, Kansas, Maine, Maryland, Massachusetts, Michigan, Minnesota, Nebraska, Nevada, New Hampshire, New Mexico, New York, Ohio, Oklahoma, Oregon, Pennsylvania, Rhode Island, South Carolina, South Dakota, Tennessee, Texas, Vermont, Wisconsin ve Wyoming
Yerel seçimler de var
ABD’de sadece Başkan, Senatörler ve Temsilciler Meclisi Üyeleri değil eyaletlerin Valileri ve yerel yönetimdeki Yargıçları ve Sheriff'ler de halk tarafından seçiliyor.
Bu yüzden 8 Kasım Salı günü ABD’de genelden özele birçok yerde seçimler gerçekleşecek. Yazımızın başında belirttiğimiz gibi aslında posta ile ya da erken oy kullanma merkezlerinde bu işlemler devam ediyor. 8 Kasım Salı günü oy vermek için son tarih olduğunu belirtelim.
Amerikalılar siyasi olarak çok kutuplaştı
ABD’de seçim öncesi en önemli konu olan dünyayı da sarsan enflasyon ilk sırada. Hayat pahalılığı seçmenin tercihlerini bakalım nasıl bir etki yapacak? Ardından bir diğer önemli konu suç oranlarının yükselmesi ve insanların politik olarak bölünmesi seçimlerin önemli maddelerinden. Ara seçimler öncesi iki partinin de öncelikleri çok farklı. İki partinin eğildiği başlıklar şunlar;
Cumhuriyetçiler:
- Enflasyon
- Suç oranları
- Göçmenlik
Demokratlar:
- Silahlı şiddet
- Kürtaj
- İklim değişikliği
ABD’de seçimler neden Salı günü?
Türkiye’de seçimler birçok ülkede olduğu gibi Pazar günü gerçekleşir. Peki ABD’de neden hafta içi bir gün oy kullanılıyor?
Amerikalılar, hafta içi oy kullanma geleneğine ilk olarak, Kongre'nin Kasım ayının ilk Pazartesi gününü izleyen ilk Salı gününü Seçim Günü olarak belirleyen federal bir yasayı kabul ettiği 1845'te başlattı.
O zamandan önce, eyaletlerin Aralık ayının ilk Çarşamba gününden önceki 34 günlük süre içinde istedikleri zaman seçim yapmalarına izin veriliyordu, ancak bu sistemin birkaç önemli kusuru vardı. Erken oylama sonuçlarını bilmek, geç seçim yapan eyaletlerde katılımı etkileyebilir ve görüşleri değiştirebilir ve aynı son dakika seçmenleri tüm seçimin sonucuna potansiyel olarak karar verebilir. Bu sorunlarla karşı karşıya kalan Kongre, oylama sürecini düzene sokma umuduyla mevcut Seçim Gününü oluşturdu.
Ama neden Kasım ayında Salı? Cevap, 19. yüzyıl Amerika'sının ekonomisinin tarıma bağlı olmasından kaynaklanıyor. 1800'lerde, çoğu vatandaş çiftçiydi ve sandık yerlerinden uzakta yaşadı. İnsanlar oy vermek için genellikle en az bir gün seyahat ettiğinden, milletvekillerinin Seçim Günü için iki günlük bir süreye izin vermesi gerekiyordu. Çoğu insan pazar günlerini kilisede geçirdiği ve çarşamba çiftçiler için pazar günü olduğu için hafta sonları pratik değildi.
Bu düşünceyle Salı, seçimlerin yapılması için haftanın ilk ve en uygun günü olarak seçildi. Çiftlik kültürü, Seçim Gününün neden hep Kasım ayına düştüğünü de açıklıyor. İlkbahar ve yaz başı seçimlerinin ekim mevsimini olumsuz etkilediği düşünülürken, yaz sonu ve güz başı seçimleri hasat zamanı ile çakıştı. Bu, Kasım ayının son sonbaharını- hasat tamamlandıktan sonra, ancak sert kış havası gelmeden önce - en iyi seçim olarak bıraktı.
Dr. Öz ilk Müslüman ve Türk Senatör olacak
Dünyanın en ünlü Türklerinden Dr. Mehmet Öz eğer seçilirse ABD Senatosu'na giren ilk Müslüman ve ilk Türk olacak.
Cumhuriyetçi Parti'den senatör aday adayı Dr. Mehmet Öz, Pennsylvania eyaletinden yarışıyor.
Medya Dr. Öz’ü yıpratmaya çalıştı
Dr. Öz adaylığını açıklamasından bu yana bir yandan siyasi rakipleri diğer yandan medya kuruluşları Türk vatandaşı olması üzerinden baskı kurdular. ABD’deki Ermeni lobiciler de Dr. Öz’ün Türkiye’de askerlik yaptığını belirterek karşı propaganda yaptılar.
Günde 2-3 kere medya kuruluşları bu tartışmayı gündemde sıcak tutmaya çalıştı fakat başarılı olamadı ve Dr. Öz zaferini ilan etti.
Dr. Öz'ün asıl hedefi ABD Başkanlığı olabilir mi?
Kariyerinde büyük bir değişime adım atan Dr. Mehmet Öz eğer Senatör olarak seçilirse ilerleyen süreçte Başkan adaylığı için yarışa katılacağını düşünüyorum. Ohio'nun Cincinnati şehrinde doğan Öz'ün kişisel serveti 100 milyon $.
Rakibiyle televizyona çıktı
ABD’de adayların televizyon programında bir araya gelmesi meşhurdur. Demokrat Partili Vali Yardımcısı John Fetterman ve Cumhuriyetçi Partili Mehmet Öz ekranda kozlarını paylaştı. Televizyon tecrübesinden dolayı Dr. Öz rakibi karşısında çok rahattı ve bunun sonucunda çok başarılı bir program çıkardı.
Liderlerden eyalette özel miting
Başa baş giden yarışta bu program ile birlikte öne geçtiğini düşünüyorum. Pennsylvania seçimlerde oldukça önemli bir eyalet ve iki parti de burayı almak için mücadele edecek. Daha önce Dr. Öz, ABD’nin önceki başkanıyla miting düzenlemişti. Demokratlar eyaletteki Senato koltuğunu kaptırmamak için daha önce ABD Başkanı Joe Biden miting düzenlemişti. Obama 5 Kasım'da Pennsylvania'ya gidecek. Ayrıca 28 Ekim'de Biden ve Başkan Yardımcısı Kamala Harris bağış toplaması için Fetterman’e destek olacak.
