Protein kasların temeli olabilir, ancak amino asitler proteinin yapı taşlarıdır. Vücudunuz doku fonksiyonu için gerekli tüm proteinleri oluşturmak için 21 farklı amino asit kullanır. Bununla birlikte, esansiyel amino asitler olarak adlandırılan sekiz spesifik amino asit, vücudunuz tarafından üretilemez ve beslenme yoluyla edinilmelidir. Benzer şekilde, egzersiz öncesi amino asit takviyeleri ile ilave destek yapmak, kardiyovasküler dayanıklılık, kas gücü ve genel iyileşmeyi arttırmaya yardımcı olabilir. Bu nedenle amino asit kullanımı vücut geliştirme ile uğraşan sporcular arasında oldukça yaygındır. 

Peki sporda amino asit kullanımı tam olarak ne işe yarar? 

Spor öncesi ya da sonrası alınacak amino asit takviyeleri için birçok seçenek mevcuttur. Protein bakımından zengin tam gıdalar olan et, fasulye veya süt ürünleri gibi besinleri tercih edebilirsiniz. Peyniraltı suyu ve kazein proteini tozları da vücudunuza gerekli amino asitleri sağlar. Aslında birçok ürün, protein ve üstüne ürüne eklenen amino asitlerin bir bonus profilini içerir. Bir spor seansından önce karnınız aç egzersiz yapmayı tercih ediyor ya da katı yiyecekleri rahatsız edici buluyorsanız, egzersiz öncesi tüketeceğiniz amino asit takviyeleri ihtiyacınız olan amino asidi sağlayabilir. Egzersiz öncesi tüketilen içecekler düşük kalorilere sahiptir (çoğu zaman yaklaşık 20 kalori veya daha az) ve genellikle protein içermezler. Kafein, elektrolitler ve çeşitli esansiyel ve esansiyel olmayan amino asitlerle doldurulmuş egzersiz karışımları, enerjiyi, uyanıklığı ve gücü artırabilir.

Vücut geliştirme ile uğraşan bir sporcuysanız, dallı zincirli amino asitler - veya BCAAs - takviye listenize dahil etmeniz gereken en önemli amino asit türüdür. Uluslararası Spor Besinleri Topluluğu Dergisinde 2010 yılında yayınlanan bir araştırmaya göre, lösin, izolösin ve valin, yoğun egzersiz sırasında kullanılan ve primer amino asitler olarak görev yapan esansiyel amino asitlerdir. BCAA'lar hem protein yıkımını azaltır hem de protein sentezini arttırırlar. Bu sayede kasların iyileşme sürecine ve güç kazanımına destek olabilirler. BCAA'lar zihinsel odaklarınızı da geliştirebilir. Glutamin, sitrulin, karnitin ve alanin içeren ürünler egzersiz sırasında kas onarımı, dayanıklılık ve yorgunluk algısı açısından fayda sağlayabilirler. 

California-Los Angeles Üniversitesi'nden Mark Dodson'ın 2005'te yaptığı bir araştırmaya göre, egzersiz öncesi tüketilen amino asit takviyesi kas sentezini uyarmaktadır. Vücut geliştirme antrenmanı öncesinde BCAA ve diğer amino asitlerin tüketimi, anabolik bir durumda kalmanıza yardımcı olur - başka bir deyişle, kaslarınız yıkılmak yerine büyümeye devam eder. Amino asit takviyesi vücudunuzu bu muhteşem bileşiklerle dolduracağından, egzersiz sırasında kasların tamirinde hızlı bir şekilde kullanılabilirler. Bu da gecikmiş başlangıçlı kas ağrısının azalmasına, daha kısa sürede antrenmana geri dönmenize ve daha az ağrı ya da rahatsızlık hissetmenize neden olur. Vücudunuz uyku esnasında katabolik bir halde kaldığı için sabahları da ilk iş olarak amino asit takviyesi tüketilebilirsiniz. 

Amino Asitleri kullanırken nelere dikkat etmeliyiz ? 

• B6 ve C vitaminleri amino asit metabolizması ve amino asitlerin emilmesi için gerekli vitaminlerdir. Bu vitaminleri amino asit desteklerinizle birlikte almaya özen gösterin. 

• Sporla yakından ilgili kişi olarak amino asit desteği mutlaka alıyorsunuz, vücut için çok daha uygun olan L- form’larını tercih edin. 

• Mutlaka kullandığınız amino asit ürününün doğru oranlarda amino asit içerdiğinden emin olun. 

• Tek bir amino asit kullanmayı tercih ediyorsanız emilimini kolaylaştırmak amacıyla açken alın. 

• Kesinlikle hatırlamanız geren; ancak ‘temel’ ve ‘temel olmayan’ olarak bilinen tüm amino asitlerin kullanımı sağlandığında vücudunuzda amino asitlerin fonksiyonları en iyi şekilde görülecektir. 

Türkiye’de amino asit kullanımı: Türkiye’de bu sporun en eski kullanılan gıda takviyeleridir. Sporcu ürünlerinin getirilemediği dönemlerde eş dost vasıtasıyla ve başka yollardan gelen amino asitler o dönem altın değerindeydi. Daha sonra protein tozları çıktı fakat tadları o kadar kötü ve suda çözünümleri o kadar zordu ki, herkes amino asit kullanımını tercih etti. Günümüzde protein tozu kullanımı ciddi oranda artmış olsa da amino asitler hala en çok kullanılan ikinci sporcu gıdası olma özelliğini koruyor. 

Değişen amino asit formları: Amino asitler, diğer her şey gibi her zaman araştırmaların merkezinde oldu. Bu dönemde tercih edilen amino asitler, içeriğinde 20 ayrı amino asit olan tabletlerin yanı sıra EAA’lar (temel amino asitler), BCAA’lar (çift-zincirli amino asitler) gibi grup amino asitler, GLUTAMINE ve ARGININE gibi en önemli tekli aminolar bugün spor yapan, özellikle kaslarını geliştirmeye çalışan herkesin kullandığı veya mutlaka kullanması gerektiği sporcu gıdalarının başında gelmektedir. 

Amino asitlerin, yaptığımız spora göre kullanım şekilleri değişse de biz kas geliştirici özelliklerine göre ayıralım: 

Çoklu amino asitler: (15 ve fazla farklı amino asit içerir) Türkiye’de en çok tercih edilen formudur. Protein tozu yerine veya protein tozu ile birlikte tüketilmelidir. En iyi kullanım zamanlarından biri antrenmanın hemen sonrası, karbonhidratlar ile birlikte alınmasıdır. Kullanım miktarı aminonun içerdiği değere göre değişir. 

BCAA: En önemli sporcu gıdalarından biridir. Mutlaka antrenman öncesi ve sonrası alınması gerekir. Antrenman sonrası RECOVERY (iyileşme) etkisi ve kasların bir sonraki antrenmana kadar yenilenmesi, antrenman öncesi ise kas yakımının engellenmesi açısından çok önemlidir. 

EAA (temel amino asitler): Antrenman öncesi alınması gereken bu amino asitler vücudumuz tarafından üretilmez ve mutlaka dışarıdan amino asit takviyesi alınması gerekir. 

ARGININE: Türkiye’de daha çok Arginine, Ornithine, Lysine olarak formüle edilmiş ürünler satılmaktadır. Yatmadan önce kullanılması tavsiye edilir. Büyüme hormonunun (GH) salgılanmasına yardım etmektedir. 

GLUTAMIN: Uzun süredir Türkiye’de satılmakta olan ve kolay bulunabilen bir üründür.