Meiramkul İSSAYEVA
(Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, Doktora Öğrencisi)
16 Mart 202'de Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı K.K.Tokayev, Kazakistan Halkına “Yeni Kazakistan: Yenilenme ve Modernleşme Yolu” başlıklı mesajını yayınladı. Bu mesajda, ülkede gerçekleşen “Ocak Olayları”ndan sonra birçok alanda değişmeyi ve gelişmeyi gerçekleştiren reformlara ihtiyaç duyulduğunu belirtti. Önerilen reform, toplumun demokratikleşmesini, devletin istikrarlı gelişimini ve esnek yönetimini sağlamayı amaçlamaktadır. Yeni reformun gerçekleştirilmesi için belirlenen stratejik hedefler aşağıda belirtilen uygulanmaları kapsamaktadır.
Birinci. Cumhurbaşkanın yetkileri hakkında. Önerilen reform, Cumhurbaşkanının yetki kapsamının azalmasını sağlıyor. Örneğin, Cumhurbaşkanının görev süresi boyunca parti üyeliğinde olmaması, Cumhurbaşkanının yakın akrabalarının siyasi memur ve yarı kamu sektöründe üst düzey görevlerde bulunmasının yasal olarak yasaklanması gibi değişikler uygulanacaktır.
İkinci. Hükümetin temsili şubesini yeniden düzenlenmek. Reformun öngördüğü önlemlerden biri parlamentonun rolünü arttırmaktır. Ayrıca Meclis ve Maslihatların etkisinin artırılması planlanmaktadır.
Üçüncü. Seçim sistemini iyileştirmek. Kazakistan Cumhuriyeti'nin seçim sistemi, karma bir seçim sistemi olacaktır. Karma seçim modelinin uygulanmasıyla vatandaşların siyasi faaliyetlerini artırılmasında katkıda bulunur.
Dördüncü. Parti sisteminin gelişimi için fırsatları genişletmek. Partilerin kurumsal ve örgütsel gelişimi için parti kayıt prosedürünün basitleştirilmesini sağlamak.
Beşinci. Seçim sürecinin modernizasyonu. Seçimlerin düzenlenmesi ve yürütülmesi sırasında bölgesel seçim komisyonlarının çalışmalarını kaliteli ve nitelikli gerçekleştirebilmesi için, merkezi elektronik seçmen tabanını oluşturulmak.
Altıncı. İnsan hakları kurumlarını güçlendirmek. Kazakistan Cumhuriyeti'nde, vatandaşların taleplerini iletmesine ve anayasal haklarının korunmasını iyileştirmesine imkân sağlayacak Anayasa Mahkemesini kurmak. Ayrıca, ölüm cezasının yasaklanması kararının kesinleşmesi için Anayasa değişikliği yapılması planlanmaktadır.
Yedinci. Medyanın rekabet gücünü arttırmak ve sivil toplum kuruluşlarının rolünü güçlendirmek. Medyanın, iktidar ve halk arasında etkili bir iletişim aracı olarak modern gerekliliklere uygun, rekabetçi ve özgür bir şekilde çalışmasını sağlamak için Medya Kanun’unun gözden geçirilmesi gerekmektedir. Ayrıca ülkede kurulacak “Ulusal Kurultay” ile merkezi bir yapı sağlanacaktır. Bu kurultayın kamu konseylerini bir araya getiren ve iktidar ile halk arasında arabuluculuk rolünü üstlenen bir yapı olması hedeflenmektedir.
Sekizinci. Ülkenin idari ve bölgesel yapısını iyileştirmek. Ülkede kamu yönetimi sürecini basitleştirmek ve erişilebilir kılmak için idari ve bölgesel yapıda değişiklikler yapılacaktır. Bu değişiklikler şunlardır: Semipalatinsk bölgesinde Abay oblısı, eski Jezkazgan bölgesinde Ulytau oblısı, Almatı bölgesinde Jetısu ve Almatı oblısları kurulacaktır. Almatı oblısının merkezi Kapşagai şehri, Jetysu oblısının merkezi Taldikorgan şehri olacaktır.
Dokuzuncu. Yerel yönetimin âdemi merkeziyetçiliği. Siyasal modernleşme bağlamında, Maslihatlar yerel yönetimde kilit bir parçası olarak güçlendirilmelidir. Bu sistemin güçlendirilmesi, bölgelerin gelişmesinde ve ülkede demokratik dönüşümlerin kurulmasında önemli bir rol oynamaktadır.
Onuncu. Anti-kriz önlemleri hakkında. Bu önlemler kapsamında öncelikli olarak; ulusal para biriminin istikrarını ve ülkenin gıda güvenliği sağlamaktır. Bunun için programlı ve sürdürülebilir nitelikli tarım faaliyetlerinin yürütülmesinin organize edilmesi gerekmektedir.
Bu hedeflerin gerçekleştirebilmesi için Anayasa'nın 30'dan fazla maddesinde değişiklik yapılması planlanmaktadır. “Yeni Kazakistan” reformları, ülkenin sürdürülebilir kalkınmasına ve vatandaşların yaşam standartlarını yükseltmeye yöneliktir.
