VHA
Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Kassym-Jomart Tokayev’in Ulusa Sesleniş Konuşması
SUNUŞ:
Kazakistan Cumhurbaşkanı Kassym-Jomart Tokayev, geçtiğimiz Ocak ayında, Almatı merkezli yaşanan toplumsal protesto olayları sonrasında, ülke yönetiminde kapsamlı bir yenilenme programının uygulanacağını belirtmişti. Kazakistan’da “İkinci Cumhuriyet” olarak nitelenen bu uygulamaların hayata geçirilebilmesi için, yapılması planlanan yenilenme programının halk oyuna sunulması gerekiyor.
Kazakistan Cumhurbakanı Kassym-Jomart Tokayev, televizyon kanallarında yayınlanan ulusa sesleniş programında, yapılması planlanan demokratik yenilenme programını anlatarak, halkı referandumda oy kullanmaya çağırdı.
Kazakistan Cumhurbakanı Kassym-Jomart Tokayev’in ulusa sesleniş konuşmasında şöyle dedi:
“Değerli Yurttaşlar!
Malumunuz, bu yıl Ulusa Seslenişimde kapsamlı bir siyasi yenilenme programını açıkladım.
Bu belge toplumda etraflıca tartışıldı. Uzmanlar ve toplumun önde gelenleri bu konuda görüşlerini ifade ettiler. Toplum destek verdi.
Ulusa Seslenişte özetlenen girişimlerin temel amacı, siyasi sistemimizi kökten değiştirmektir. Bu halkın uzun süredir dile getirdiği arzu ve talepleridir. Vatandaşlarımız ülke yönetiminde söz hakkında sahip olmak için geniş fırsatlar istemektedir. Ayrıca siyasi sürecin radikal bir şekilde demokratikleştirilmesi gerektiğine inanılmaktadır. Bunu etkili bir şekilde gerçekleştirmek için Anayasa’ya değişiklikler yapmak gerekmektedir.
Kısacası, Anayasa reformuna ihtiyacımız var. Bu bağlamda, talimatlarım üzerine özel bir çalışma grubu kuruldu. İşbu grupta tanınmış hukukçular, deneyimli uzmanlar ve yetkili makamların temsilcileri yer aldı.
Çalışma grubu, Anayasaya değişiklikler ve eklemeler taslağını geliştirdi. Dikkatle inceledik ve Anayasa Konseyi’ne gönderdik. Bu makam, sonuçlarını sundu. Taslak belge Anayasa hükümlerine uygundur. Anayasa reformunun son bir aşamasına girdik. Şimdi Anayasamızı değiştirmemiz gerekiyor. Aslında bu süreç, ülke kaderi için özel anlama sahiptir.
Anayasa maddelerinin üçte biri değiştirilecek. Açıkçası, Anayasamız tamamen yeni bir karaktere sahip olacak. Bu yüzden ulusal referandum gerçekleştirmek için girişimde bulundum.
Çünkü, böyle büyük çaplı bir değişiklik, tüm vatandaşlarımızın kararı ile yapılmalıdır. Tüm gelişmiş ülkelerde halkoylaması, doğrudan halk iktidarının açık bir tezahürüdür. Ancak Kazakistan’daki bu etkin demokrasi kurumunun potansiyeli tam olarak kullanılmamaktadır.
27 yıl önce yapılan referandumda mevcut Anayasa kabul edildi. Sonraki tüm anayasal reformlar Parlamento tarafından onaylandı. Temel olarak, bu meşru bir uygulamadır. Ancak yeni bir gelişme aşamasında, Yeni Kazakistan inşa etme yolunda, tüm ulus olarak ülkemiz için böyle önemli kararları birlikte almalıyız. Buna inancım tamdır. Bu nedenle bugün Anayasa’yı değiştirmek için 5 Haziran 2022 tarihinde ulusal referandumu gerçekleştirilmesine ilişkin Kararnameyi imzaladım.
Anayasa değişikliği taslağının referanduma sunulması, demokratik ilkelere bağlı kaldığımız anlamına geliyor.
Önümüzdeki referandum Kazakistan’ın geleceğini belirleyecek. Her vatandaş oy verebilir ve bu tarihi dönüm noktasına katkıda bulunabilir.
Anayasa reformu, tüm devlet modelini kapsamlı bir şekilde değiştirmeyi amaçlıyor.
Değişiklikler, “Süper Cumhurbaşkanlık” hükümet modelinden, etkili parlamentoya ve hesap verebilir hükümete sahip bir cumhurbaşkanlık sistemine tamamen geçişi amaçlıyor.
Anayasa reformu, temsili iktidar kolunu önemli ölçüde güçlendirecek, kontrol ve denge sistemini pekiştirecek ve maslihatların (yerel temsilci organlar) etkisini arttıracak.
Meclis ve bölgesel maslihatlara vekillerin seçilmesine ilişkin çoğunluk-orantılı karma bir modelin getirilmesi, seçmenlerin tüm görüş ve kanaat yelpazesini daha kapsamlı bir şekilde kapsamayı mümkün kılacaktır.
Milletvekillerinin ilçe ve şehir maslihatlarına çoğunlukçu seçim sisteminin tam olarak getirilmesi, vatandaşların bölgelerin yaşamını etkileme yeteneğini artıracaktır.
Anayasanın güncellenmiş versiyonu, Cumhurbaşkanının tüm siyasi güçlere ve partilere eşit mesafede durmasını sağlar. Devlet Başkanının yakın akrabalarının, yarı kamu sektöründe yönetici pozisyonlarında ve siyasi görevlerde bulunmaları yasaklanacak. Kolluk alanında da önemli değişiklikler yapılacak. Özellikle Anayasa Mahkemesi kurulacak. İnsan Hakları Komiseri’nin yani Ombudsmanın statüsü Anayasa ile belirlenecek. Ülkede idam cezası kaldırılacak. Bütün bunlar vatandaşların hak ve özgürlüklerini korumak için yapılmaktadır. Bu Anayasa reformu, ülkenin kalkınmasında yeni bir aşamanın başlangıcını işaret etmektedir.
Kıymetli Vatandaşlar!
Hep birlikte Yeni Kazakistan’ı, Adil Kazakistan’ı inşa edeceğiz! Her yurttaşın hakkının korunduğu bir devlet kuracağız. Herkese eşit fırsatlar sunulacak. Herkes, yeteneklerine ve becerilerine bağlı olarak başarılı olabilecek ve toplumdaki yerini bulabilecektir. Toplumsal ve bireysel değerlerin yenilenmesi yaşanacaktır. Devlet sistemini iyileştireceğiz ve toplum ile hükümet arasında etkin bir diyalog kuracağız. Böylece, İkinci Cumhuriyeti inşa edeceğiz. Bütün bunların başarılı bir şekilde uygulanabilmesi için anayasa reformu gereklidir.
Mevcut reformun özelliği, Cumhurbaşkanının yetkilerini güçlendirmek değil, devletimizi iyileştirmek, modernleştirmek ve güçlendirmektir. Ülkenin bekası, sonraki nesillerin geleceği için hepinizi referanduma katılmaya çağırıyorum!
Ulusal çıkarlarımıza dayalı tüm girişimleri destekleyeceğinize eminim.
Ülkemizin aydınlık geleceği bizim elimizde!
Gücümüz birliğimizde!
Bir olalım!
Birlik ve beraberliğimizi güçlendirelim!”
