Tehdit hissettiğimizde tetiklenen duygumuz korkudur. Korku, çoğunlukla bizleri rahatsız eden ve bizlere olumsuz gelen bir duygudur o nedenle kaçınmaya çalışırız. Tehdit karşısında tetiklenen bu duygumuzdan kaçınırken beynimiz planlamadan otomatik olarak savaş-kaç-don tepkileri ile cevap verir.
Yıllar önce bir horoz görüp sevmek için yaklaştığınızda horoz size saldırdıysa bundan sonra her horoz gördüğünüzde ve hatta sesini duyup tüyünü gördüğünüzde tetiklenip savaş-kaç-don tepkilerinden birini verebilir ya da bu tepkiler arasında geçiş gösterebilirsiniz. Oysa aynı horozun yanından bir başkası sevgi duygusuyla sakince yürüyerek mutluluk hissederek geçebilir. Her seferinde verdiğimiz bu tepki, zamanla beynimizde takip edilen bir yol haline gelerek davranışa dönüşür artık ortada tehlike yokken bile tehlikede gibi algılama meylimiz artar.
Bir horozla yaşamımızda kaç kere sokakta karşılaşabiliriz ve bu bizim yaşam amacımıza ulaşmamızı, değerlerimizin hakkını vermemizi etkiler bilemem ama başarı korkusu, başarısızlık korkusu, kaybetme korkusu, dalga geçilme korkusu, yetersizlik korkusu gibi birçok korkumuz kendimizi gerçekleştirmemizin önünde büyük bir engel oluşturuyor. Evrene sunabileceğimiz özgün potansiyelimizden geri duruyoruz.
Sizi hayallerinizden alıkoyan ne gibi korkularınız var?
Bu soruya yanıt hemen veremesek de bizde ne gibi bir etki yarattığını gözlemleyerek kendimiz ve korkularımızla ilgili önemli bilgiler edinebiliriz. Sizi savunmaya itiyor mu? Sorunun sorulduğu ortamdan çıkma hissi veriyor mu? Ya da hiçbir hisse bağlanamadan sürekli “bilmiyorum” yanıtını mı veriyorsunuz? Belki de koku ve hayallerle ilgili size dokunmayan genel bilgilerle ilgili bir söyleşiye başladınız bile. Vücudunuzda neler hissediyorsunuz? Nefesiniz, kalp atışınız nasıl değişiyor?
Bunların hepsi korkunun sizde tetiklediği ve size hizmet etmeyen baş etme yöntemlerinin birer belirtisi olabilir.
Korkularınızı nasıl aşabilirsiniz?
Her zaman bahsettiğimiz gibi asıl olan duygusuz/korkusuz olmaya çalışmak değildir. Bu nafile bir çabadır, insan doğasına aykırıdır. Cesurca ilerleyebilmek, korkuya verdiğimiz tepkileri gidermek amaç olmalıdır.
Korkuyu hissettiğimizde, hislerimizin farkında olmak ilk adımdır. “Başarmaktan korkuyorum”, “Başaramamaktan korkuyorum”, “Yetersiz kalmaktan korkuyorum” gibi kendimize yapacağımız kısa itiraflar guzel bir başlangıçtır. Fark etmediğimiz bir şeyin üzerine çalışamayız.
Korkularımız kendi kendinize bazı çalışmalar yapmamızı engelleyecek boyuttaysa ya da anksiyete ve travmaya neden oluyorsa bir ruh sağlığı uzmanına danışmak en yerinde davranıştır.
Ne gibi yöntemler var?
Öğrendiğim en etkili yöntemlerden biri, Shirzad Chamine tarafından geliştirilen PQ. İçimizde bize hizmet etmeyen 10 farklı sabotajcının güçlerinin azaltıldığı, Sage diye adlandırılan içimizdeki bilgeliğin 5 güçle desteklendiği bu çalışmayla, beynimizdeki sinirlere ait yolları yeniden yapılandırmamız mümkün. Böylelikle bize hizmet etmeyen tepkilerimizin yerine, hizmet eden etkiler yaratabiliyoruz. Bir uygulamayla hem kitaba hem egzersizlere hem de videolara erişmek mümkün ancak şu an hepsi İngilizce.
Savaş-kaç-don tepkilerine gitmeden duygularımızla kalabilmemiz, onları gözlemleyebilmemiz için uygulayabileceğimiz diğer yöntemler de meditasyon, yoga, nefes teknikleri, dua ve ibadet, doğa ile bağlantıda yapılan aktiviteler, spor, sanat ve müzik ile derinden ilgilenmek.
Böylelikle korku duygusunu hissetmek için kendimize izin vererek, ne gibi tepkiler verdiğimize dair gözlemler yaparak, tepkilerimizin ne gibi etkileri olduğu ve etkileri gidermenin hayatımızda ne kadar önemli olduğuna dair farkındalık yaratarak kendimize yeni bir plan çıkarabilir yaşamakta olduğumuz şu an ile hayallerimiz arasındaki boşluğu kapatabiliriz.
Yararlanılan Kaynaklar
Shirzad Chamine, Positive Intelligence
https://www.healthline.com/health/mental-health/fight-flight-freeze
