Amerika Birleşik Devletleri’nde (ABD) seçim öncesinde adayların bir araya geldiği meşhur tv tartışma programı dün akşam saatlerinde Ohio, Cleveland’ta gerçekleşti.

Bu tartışma programlarına zaman zaman ara verilse de 56 yıldır Amerikan seçim geleneğininin önemli bir parçası.

3 Kasım'daki seçimler öncesi başkan adayları Başkan Donald Trump ve Joe Biden ilk kez canlı yayında karşı karşıya geldi. 90 dakikalık tartışma programında favori şimdiki başkan Donald Trump’tı. Biden’ın performansı merak ediliyordu. Milyonların izlediği adaylar sırasıyla Trump'ın Amy Coney Barrett'i Anayasa Mahkemesi üyeliğine aday göstermesi, ABD’de 200 binden fazla kişinin ölümüne yol açan koronavirüs salgını ve virüs nedeniyle zor dönemden geçen Amerikan ekonomisi, Trump'ın 2016-2017 yılları arasında ödediği vergi miktarı, seçim güvenliği ve ABD'de ırkçılığa karşı başlayan protestolar ve bu protestolardaki şiddet konuları tartışıldı.


Peki programın en dikkat çekiçi anları nelerdi?

Tartışma, moderatör Chris Wallace'ın Başkan Trump'a Yüksek Mahkeme Yargıcını aday göstermesi sorusuyla başladı. Trump, aday gösterdiği Amy Barrett'ın görevinin onaylanması için önlerinde yeterince zaman olduğunu savundu. Trump, ülkedeki seçimler sonucunda hem Beyaz Saray'ı hem de Senatoyu kazandıklarını belirterek aday belirlemenin hakkı olduğunu savundu.

Biden ise ülkedeki seçim sürecinin hali hazırda başladığını ve on binlerce insanın erken oylama sistemi ile oylarını kullandığını vurgulayarak "Şu anda olması gereken beklemek. Bekleyip, bu seçimin sonucunu görmemiz lazım" diye konuştu.

ABD Başkanı Trump ise Biden'ın Yüksek Mahkeme yargıcı seçimi için şubata kadar beklenmesi fikrine karşı çıktı "ABD Başkanı 3 yıllığına değil, 4 yıllığına seçilir. Şu anda Senato bizde, seçilmiş bir başkanımız var" dedi.

Uzun süredir kanserle mücadele eden Ruth Bader Ginsburg geçtiğimiz haftalarda hayatını kaybetmesi sonrası ABD Başkanı Donald Trump, 7'nci Bölge Temyiz Mahkemesi Yargıcı Amy Coney Barrett'in ABD Yüksek Mahkemesi yargıcı adaylığını açıkladı ve önceki gün Senatoya sundu.

Büyük ihtmal Cumhuriyetçilerin yoğun olduğu Senato’da onaylanıp seçimden önce görevine başlayacak. Bu durumdan Cumhuriyetçiler memnun fakat Demokratların tepki gösterdiği bu adım  seçimin kaderini belirleyebilecek Bağımsızlar tarafından pek hoş karşılanmadı. Bu hareket Trump’a oy kaybettirebilir.

Peki Trump bu atamayı kendisine güvenip 3 Kasım seçimlerinden sonraya bırakabilir miydi? Seçimlere neredeyse 1 ay kalmışken böyle zorlamasına gerek var mıydı? Trump bu benim anayasal hakkım diyor.

Seçimlerin başa baş gittiğini düşünürsek son kararı ABD Yüksek Mahkemesi verebilir. Bundan dolayı Yargıç Amy Coney Barrett atanınca baş başa sonuçlanan seçimleri son kararı veren mahkemede Trump yönetiminin atadığı isim önemli olabilir.


Obamacare atışması

Biden, Trump yönetiminin, "Obamacare" olarak da bilinen sağlık yasasından kurtulmak istediğini belirterek 20 milyon insanın sağlık sigortası kesilecek dedi.

Trump ise Biden'ın, Vermont Senatörü Bernie Sanders ile bir "manifesto" yayımladığını "Bu manifestoda sosyalist bir sağlık sistemi vardı" ifadesini kullandı.

Biden'ın Demokrat Partinin başkan adayının belirlendiği ön seçimlerde Sanders'ı yendiğini söylemesi üzerine ise Trump, "Sanders yarıştan çekilmeseydi, tüm ön seçimleri kaybedecektin" dedi.

Bunun üzerine Biden, "Trump'ın söylediği her şey yalan, herkes Trump'ın yalancı olduğunu biliyor" ifadelerini kullandı.


Biden Trump'a koronavirüs üzerinden yüklendi

Koronavirüsten dolayı iki liderin el sıkışmadığı programda virüs de önemli konu başlıklarından biriydi. Biden, Trump’ın virüsle ilgili geç harekete geçtiğini hali hazırda virüsle ilgili bir planının da olmadığını savundu. Trump ise tüm olanlardan yine Çin'i sorumlu tuttu. Elinden gelen herşeyi yaptığını süreci iyi yönettiğini, çok kısa süre içinde de elimizde bir aşı olacak ifadelerini kullandı.

Trump'ın, Biden'ın başkan yardımcısı olduğu dönemdeki Domuz Gribi salgınını iyi yönetemediğini savunması üzerine ise Biden, "O salgında 200 bin değil, 14 bin insan öldü" yanıtını verdi.

Ekonomiyle ilgili olarak da Trump yine salgın öncesi rakamları örnek göstererek hükümet olarak çok iyi iş çıkardıklarını özellikle belirtti. Salgın sonrası ekonomik krizden de yine hızlı ve güçlü bir şekilde çıkıldığını, iş yerlerinin yeniden açılmasıyla krizin boyutlarını hafiflettiğini söyledi.


Vergi tartışması

Trump, New York Times'ın 2016 ve 2017'de sadece 750 dolar federal gelir vergisi ödediği yönündeki haberi sorulduğunda, "milyonlarca dolar" gelir vergisi ödediğini söyledi. Öte yandan Biden'a senin Başkan’ın Obama döneminde sizin vergi açıklarını kullandım demeyi de ihmal etmedi. Biden, Trump'a vergi beyannamelerini yayımlamasını söyleyince, Başkan Trump 2015'ten bu yana yaptığı gibi yakında yayınlayacağını söyleyerek yanıt verdi. Biden Trump'a "sen Amerika'nın gördüğü en kötü başkansın" dedi.

ABD’de vergi gerçekten ‘namus’ borcu. Amerikalılar "Yalnızca ölümden ve vergiden kaçamazsın" derler. 4 yıldır Amerika'da yaşıyorum ve vergi konusu oldukça hassas. Trump’ın Başkanlığa oturmasından bu yana ödediği vergi çok konuşuldu. Miktar sır gibi saklandı. Trump her seferinde çok fazla ödüyorum süreç var açıklanacak derken tam tartışma öncesi New York Times, ABD Başkanı Donald Trump’ın başkan seçildiği 2016 yılında ve ardından başkanlığının ilk senesi 2017’de yılda sadece 750 dolar vergi ödediğini öne sürdü.

Gazete ayrıca Başkan Donald Trump’ın son 15 yılın sadece 5 yılında vergi ödediğini diğer yıllarda şirketlerinde zarar göstererek verdi ödemediğini iddia etti. Trump’ın mali kayıtlarına göre 2018 yılında Trump, 434,9 milyon dolar kazandı ancak buna rağmen vergi beyannamesinde 47,4 milyon dolar zarar bildirdi. Bu haber Trump’a sorulunca ‘yalan haber’ açıklamasını yaptı ve ödediği vergilerle ilgili denetimin sürdüğünü, yakında bunların açıklanacağını ancak kendisinin büyük miktarlarda 'milyonlarca dolar' vergi ödediğini söyledi.

Demokrat Parti’nin Başkan adayı Joe Biden, New York Times'ın iddiası sonrası  kendi vergi beyanını açıkladı.

Biden çiftinin 2019’da federal hükümete ödediği vergi miktarı olan 287 bin 693 dolar 2018’de gelir vergisi olarak ödedikleri 1,5 milyon dolardan önemli bir düşüşe işaret ediyor.  Obama yönetiminde Başkan Yardımcılığı görevini yürüttüğü son yıl olan 2016’da 91 bin dolar vergi ödeyen Biden, 2017’de 3,7 milyon dolar vergi ödemişti. Bunun nedeni ise kitap anlaşmalarının getirdiği yüksek kazançtı.

Genel hatlarıyla bakıldığında Trump canlı yayın boyunca daha durgun tavır sergilerken, Biden Trump'a katılmadığı konularda bile gülümsemeyi seçti. Moderatör Wallace, özellikle Trump'ın araya girmesi üzerine pek çok kez müdahale etmek zorunda kaldı. 90 dakikalık program boyunca Trump sesini yükselten ve araya giren tarafken Biden genel olarak kameraya ya da moderatöre baktı, Trump ile göz teması kurmaktan kaçındı. Trump ise konuşurken  gözlerini Biden’dan ayırmadı.


Münazaraların seçmene etkisi nedir?

Her zaman söylediğimiz gibi anketlerde Biden önde fakat önemli olan kritik eyaletleri alabilmek. Peki bu tür münazaraların gerçekten oy sonuçlarına etkisi var mı? Bazı kararsızların televizyon ekranlarındaki performansları göz önüne aldığını biliyoruz. Ancak Trump-Biden arasındaki ilk karşılaşma sonrası kararsızların oyunda bir değişiklik yaratacak performans yoktu. İki ismin ilk kez karşı karşıya gelmesi dışında yeni bir şey olmadı. Onun dışında söylemler, görüşler herşey aynıydı.

Moderatör Chris Wallace'ın iki başkan adayına sık sık müdahale ettiği 90 dakika boyunca, olabildiğince eşit süreler vermeye çalıştı.

Biden ve Trump yeniden karşı karşıya gelecek

Trump ve Biden, 2 kere daha karşı karşıya gelecek. 15 Ekim'de Florida Miami’de, 22 Ekim'de ise Tennessee'nin Nashville şehrinde canlı yayında karşı karşıya gelecekler.

İki partinin başkan yardımcısı adayları Cumhuriyetçi Mike Pence ve Demokrat Kamala Harris ise 7 Ekim'de Utah'ta canlı yayında tartışacak.