KİTÂBİYAT-88

Prof. Dr. HANIM HALİLOVA

Azerbaycan’ın Kobalt kasabasında ailesi sürgündeyken doğdu. Babası Aziz Halilov Azerbaycan’da valilik yapmaktaydı. Sovyet rejimine karşı çıktığı için 1937’de sürgüne gönderildi. Annesi Merife (Mustafa kızı); Van’ın Erciş ilçesindendi. 1915 yılında Ruslar Van’ı işgal ettiğinde Ermeniler, Hanım Halilova’nın dedesi Mustafa Çavuşoğlu’nu ve bütün akrabalarını şehit ettiler. Azerbaycan’da kurulmuş olan İslamî Yardım Teşkilatı, Van ve çevresinde birçok yetim çocuk ile birlikte Hanım Halilova’nın, o sırada 7 yaşında olan annesi Merife Hanımı da Azerbaycan’a götürüp evlatlık verdi. Annesi Türk olduğu için O’nu da babası ile birlikte sürgüne gönderdiler.

Hanım Halilova, 1969 yılında Bakü Devlet Üniversitesi Kimya Fakültesi’ni bitirdi. Yeni bir ilim dalı olan biyo-jeokimya ilmi, dünyada yalnızca orada araştırılıyordu. 1974 yılında Moskova’da doktorasını tamamlayarak ‘doktor’ unvanını aldı. 1979’da doçent oldu. 1983 yılında, Azerbaycan İlimler Akademisi başkanı tarafından Hanım Halilova’nın genç ve başarılı bir ilim insanı olduğu gerekçesiyle zamanından önce profesörlük unvanını alması gerektiği talimatı verildi. Ancak Sovyet Bloku’nda profesör olmak için Komünist Partisi’nin üyesi olması gerekmekteydi. Halilova’ya, Komünist Partisi üyeliğini reddettiği için profesörlük unvanı verilmedi.

Hanım Halilova, 20 yaşından itibaren Ebülfez Elçibey ile birlikte Sovyet İmparatorluğu’na karşı Azerbaycan’da gizli mücadele veren ilk kadındı. 1975’de Elçibey, R. İsmailov, KGB tarafından ‘Panturanist ve Panislamist’ suçlaması ile gözaltına alındılar. Hanım Halilova da evde nezarete alındı. Her şeyi Elçibey üzerine aldığı için yalnızca o tutuklandı. 1988’de ‘Meydan Özgürlük Hareketi’nde Halilova kadın hareketinin lideri idi. 20 Ocak 1990’da 5.000 kadına rehber olarak Rus tanklarına karşı yürüyüş yaptılar. 1992’de Cumhurbaşkanı Ebulfez Elçibey, Halilova’ya devlet bakanlığı teklif etti. Halilova, teklif edilen makamları reddederek Ermenilere karşı Azerbaycan Kadın Taburu’nu kurdu ve savaş bölgelerinde Ermenilerle savaştı. 1993’de Elçibey’e karşı darbe yapıldığında darbeciler, Elçibey ve Halilova’yı öldürmek istediler. Elçibey, kendi köyü olan Keleki’ye gitti. Halilova ise Türkiye’ye geldi. 1994’te Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi öğretim üyesi olarak göreve başladı; 2010 yılında profesör oldu.

Hanım Halilova KKTC, Fransa, Hollanda, Belçika, Avusturya, İngiltere, Almanya, Rusya, ABD ve Türkiye’de üniversiteler başta olmak üzere Polis Akademisi, Millî Güvenlik Akademisi ve Jandarma Okulu’nda Türkiye’nin Jeopolitik ve Stratejik önemini, Türk ve İslam Dünyası’nda tek lider ülke olduğunu anlatan konferanslar vermiştir hâlen bu çalışmalarına devam etmektedir.  

Prof. Dr. Hanım Halilova’nın ilmî 15 projesi, 10 eseri, yurtiçinde ve yurt dışında 200’den fazla makalesi yayınlanmıştır. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü’nün 2006-2009 yılı programında görev almıştır. Hâlen T.C. Sağlık Bakanlığı Kanser Danışma Kurulu’nun alt birimi olan ‘Medikal Jeoloji Alt Kurulu’nda danışman olarak bilgi ve tecrübelerini Türkiye’nin istifadesine sunmaktadır.  Ayrıca Çankırı Valiliği ile ‘Çankırı Tuz Mağarasında Doğal Tedavi Merkez’ ‘projesi üzerinde çalışmaktadır.

Yayımlanan kitaplarından:
Ders Kitapları: İyot, İnsan Sağlığı, Çevre: 1998, Mikro Elementlerin Biyo-jeokimyası: 2004, Doğadan Gelen Sağlık: 2008

Diğer Kitaplar: Tarihten Bugüne Türk Kadını: 2005, Bey / Ebülfez Elçibey: 2009