İtilaf devletleri komisyonunun 23 Mayıs 1921 tarihli raporunda şunları yazmıştır: “Son iki ay içerisinde köylerin gruplar halinde tahrip edilmesinde belirgin ve düzenli bir yöntemin takip edildiği görülmektedir; bu yıkımlar Rum mahallelerinin sınırlarına kadar ulaşmıştır. Komisyon üyeleri, Yunan ordusunun işgal ettiği Yalova ve Gemlik kazalarının olduğu bölgede, Türk köylerinin yıkılması ve Müslüman nüfusun katledilmesi için sistematik bir planın izlendiğini belirtir.

Bu planın, Yunanların talimatları ile hareket eden Rum ve Ermeni gruplar tarafından uygulandığı ve bazen düzenli birliklerin müfrezelerinden yardım aldıkları görülmektedir.

Yine itilaf devletleri komisyonunun bir üyesi olan İngiliz subay Harold Armstrong, Yunanların İzmir’den çekilirken sivilleri katlettiklerini, onlara tecavüz ettiklerini, yolları üzerindeki köyleri yaktıklarını ve yağmaladıklarını bildiriyordu.

İngiliz tarihçi Arnold J. Toynbee, Yunanlar tarafından Yalova, Gemlik ve İzmit bölgelerinde gerçekleştirdikleri vahşete kendisinin ve eşinin şahit olduğunu bildirmiştir. “Yakılmış ve yağmalanmış evler, cesetler ve canını kurtaran dehşet içindeki insanlar” şeklinde çok sayıda maddi kanıta şahit olmakla kalmamış, Yunan sivillerin gerçekleştirdikleri hırsızlıkları ve üniformalı Yunan askerlerin kundaklamalarını canlı olarak görmüşler.

Bir İngiliz subay ise şunları bildirmişti: “Yunan işgali sırasında Türkler organize bir direnç göstermemişlerdi. Ancak Yunanlar zulümlerini sürdürüyorlar, köyleri yakmaya devam ediyorlar, Türkleri öldürüyorlar, kadınlara ve genç kızlara tecavüz edip öldürüyorlar, çocukları boğuyorlar.”

Orta Doğu tarihçisi olan Sydney Nettleton Fisher ise şunları yazmıştı: “Yunan ordusu geri çekilirken bir yanmış toprak politikası izledi ve yolları üzerindeki savunmasız Türk köylülere karşı bilinen her türlü zulmü uyguladı.”

İzmir’de bulunan İsveçli bir doğubilimci Johannes Kolmodin, mektuplarında Yunan ordusunun 250 Türk köyünü yaktığını yazmıştır. Marjorie Housepian 4.000 İzmirli Müslüman’ın Yunan güçleri tarafından öldürüldüğünü yazmıştır.

Norman M. Naimark şunları belirtmişti: “Yunanların geri çekilmesi süreci, yerel halk için işgal sürecinden daha yıkıcı olmuştur.”

(Sürecek)