Birçok bilim adamı vardır ki; icat ve buluşlar için canları pahasına çalışma yapmışlardır. Hatta tarih boyunca; yüzlercesi ya çalışma yaptıkları sırada ölmüş, ya yaptıkları icat nedeniyle cezalandırılmış, en acısı ise öldürülmüşlerdir. İşte bunlardan birisi de Arişmet’tir. 

Arşimet, antik dünyanın en önemli bilim insanlarından biriydi. Yaptığı çalışmalar ve bilime olan katkıları, onun adını günümüze kadar ulaştırmıştır. Onun en büyük keşfi, bilindiği üzere suyun kaldırma kuvvetidir. Arşimet bu buluşu sırasında, anlatılanlara göre o kadar çok sevinmiş ki, heyecan içerisinde bulunduğu hamamdan çıplak bir halde dışarı çıkmış ve ardından “Eureka! Eureka!” yani “Buldum! Buldum!” diye bağırarak yaşadığı şehrin sokaklarında sevincini duyurmuştur. Böylelikle Arşimet, mutluluğunu bu sözlerle tarihin tozlu sayfaları arasına yazdırmıştır. Peki, bu olayın öncesi ne idi, bir de ona bakalım!

Söylendiğine göre, bir gün Kral II Hieron yaptırmış olduğu altın tacın içine kuyumcunun gümüş karıştırdığından kuşkulanmış ve bu sorunun çözümünü Arşimet’e havale etmiş. Bir hayli düşünmüş olmasına rağmen sorunu bir türlü çözemeyen Arşimet, yıkanmak için bir hamama gittiğinde, hamam havuzunun içindeyken ağırlığının azaldığını hissetmiş ve “Buldum, buldum” diyerek hamamdan fırlamış. Acaba Archimedes’in bulduğu neydi? Su içine daldırılan bir cisim taşırdığı suyun ağırlığı kadar ağırlığından kaybediyordu ve taç için verilen altının taşırdığı su ile tacın taşırdığı su mukayese edilerek sorun çözülebilirdi. Archimedes’in araştırmalarından önce, tahtanın yüzdüğü ama demirin battığı biliniyordu; ancak bunun nedeni açıklanamıyordu. Archimedes’in bu kanunu doğada tesadüflere yer olmadığını, her zaman aynı koşullarda aynı sonuçlara ulaşılacağını göstermiştir. Arşimet, 23 yüzyıl önce, modern bilimsel yöntem anlayışına çok yakın bir anlayışla, bugün de geçerli olan statik ve hidrostatik kanunlarını bulmuş ve bu katkılarıyla bilim tarihinin en büyük üç kahramanından birisi olmaya hak kazanmıştır.

Arşimet, M.Ö. 287 - 212 yılları arasında bugünkü İtalya'nın güneyinde yer alan Sicilya'da yaşamıştır. Onun yaşadığı kentin adı ise, bölgenin önemli kentlerinden biri olan Sirakuza'ydı. Bu kent, İtalya'nın güneyinde yer alan pek çok kent gibi Helen(Grek)'lere ait bir koloniydi ve özellikle M.Ö. 3. yy.'ın ortalarında şehrin, Roma-Kartaca mücadelelerindeki önemi oldukça fazlaydı. İşte Arşimet de bu kentin bir vatandaşıydı ve burada yaşadı. Bu nedenle Arşimet, bazı metinlerde Sirakuzalı Arşimet olarak da karşımıza çıkmaktadır. Fizik ve matematik, onun uğruna en çok çalıştığı ve insanlığa birikimlerini aktardığı bilim alanları olmuşlardı. O, ayrıca iyi de bir makine mühendisiydi ve M.Ö. 215'deki Roma'nın Sirakuza kuşatmasında, kent savunmasında yer alanlardan biri de oydu. Arşimet hayatının son anına kadar bilimle uğraşmış ve aslında sadece onun için yaşamıştır. Onun ölümüyle ilgili pek çok senaryo vardır. Bunlardan en çok bilinenine göre; Roma Cumhuriyeti, Kartaca müttefiki olan Sirakuza Kenti'ni ele geçirdiğinde Romalı askerlerden biri, Arşimet'i Romalıların komutanı olan M. Claudius Marcellus'a götürmek istemiş fakat Arşimet, üzerinde çalıştığı bir problemi çözdükten sonra geleceğini askere söylemiş. Bunun üzerine asker, Arşimet'in toprak üzerine çizdiği şekli bozmuş. Arşimet ise, Romalı askere şu bilinen sözünü söylemiş:

“Non turbare, meum circulum! / Daireme dokunma!”

Bu cevap üzerine sinirlenen Roma askeri kılıcını çekip, oracıkta Arşimet’i öldürüvermiş. Böylelikle bilimi yaşamının merkezine yerleştiren ve bir o kadar da politikadan kendisini uzaktan tutmaya çalışan Arşimet'in hayatı M.Ö. 212’de son bulmuş. Ancak bugün Sirakuza’yı ele geçiren ne Roma konsülü Marcellus’un ve ne de Arşimet’i öldüren Romalıaskerin adı çok fazla bilinmezken, Arşimet’in adı ve çalışmaları Sicilya'daki Sirakuza Kenti'nden çok daha ötelere ulaşmıştır. O aynı zamanda aklın ve bilimin, kaba kuvvete karşı dik duruşunun sembollerinden birisi olmuştur. Bugün hala onun buluş ve icatları tüm dünya eğitim kurumlarından öğretilmektedir.

Kısacası; “bilim insanı” tüm insanlığın ortak değeridir!..