Bencil düzen çamurlu bir dere gibi, içine kim düşse kirletir. Hayatta kalma ihtiyacından doğar bencillik. Öte yandan merhamet de aynı sebeple doğmuştur. Toplumsal yaklaşımla insan zaten bencil bir yaratıktır. Oysa birey kendi çıkarına yaptığı seçimlerle ahlaki bir sorumluluk altındadır. Bencillik, ahlaki ve vicdani bir durum olduğunda bencillik değil psikolojiktir. Çünkü ortada ahlaki bir durum yoktur, tıbbi bir durum söz konusudur.
Günümüzde pragmatist veya oportünist olarak betimlenerek sevimlileştirilen bencilliğin hayat şartlarının, ekonomik koşulların sonucu ortaya çıktığı savunulur. İnsan denen canlının doğasında var olan bu duygu durum bozukluğu törpülenebilir. Topluma ve dünyaya zarar vermeyen boyuta indirilebilir ki yaşamda denge olabilsin.
Bencil tanımlamasının örneklerine bakalım: Yalnız kendini düşünen ve kendi çıkarlarını herkesten üstün tutan. Dünyanın merkezine kendini koyan, kendi iyiliği için her şeyi yapan, kendini karşısındakinin yerine koyarak düşünmeyen, kendini aşıp öteki ile buluşamayan, anlayış yoksunu, diğerinin haklarına ve özgürlüklerine saygı duymayan. Cömert olmayan.
Yaşayan tek canlı sadece kendisiymiş gibi davranan, özgüvenleri yüksek ve egoları tatmin olmak bilmeyen, menfaati için başkalarının hakkını gasp eden, toprak-sınır tanımayan. Kendi istekleri doğrultusunda hareket edilsin veya sadece onun hassasiyeti gözetilsin isteyen. İki dakika kalbi atmasa çürüyüp gidecek değersiz bir et parçası olduğunun farkında olmayan.
Evrendeki tek yaşamın dünyada olduğunu sanan. Kendi adaletsiz adalet sistemleriyle kararlar veren, her kararının doğru olduğuna inanan. Her şeyin kendi çıkarlarına hizmet etmesi gerektiğini düşünen, paylaşmayan. Sadece kendine yatırım yapan, kendine çok güvendiğini ve kendini çok sevdiğini zanneden. Aslında başkaları gibi kendilerini de sevemezler.
Özgüven eksikliğinden de kaynaklanan bir komplekstir bencillik. Psikolojiktir. Ön planda olma, ilgi bekleme, övülme içgüdülerinin egoist yozlaşmasından kaynaklanır. Bencil insanın narsist olduğu da söylenir. Hep savunma halinde korkaktırlar. Bilgi, kültür ve görgü seviyeleri oldukça düşüktür. Empati yetenekleri pek gelişmemiştir. Gelişmiş olsa da seçimi hastalıklıdır.
Bu bağlamda bencilliği tekrar tanımlamak, hassas bir dengede yeniden gözden geçirmek gerekir. Başkalarının özgürlüklerini engellemediği, haklarını hiçe saymadığı ve başkalarına zarar vermediği sürece bencil olmanın bir zararı yoktur. Her insan önce biraz kendini çokça toplumu düşünmelidir ki hem ruh sağlığı hem de fiziksel sağlığını koruyabilsin ve daha sonra başkalarına da yardımı dokunabilsin.
