YAĞMUR TANYILDIZ'ın röportajı için tıklayınız...

Kişinin ölümü sonrasında hüküm doğurmak üzere gerçekleştirdiği ‘irade beyanı’ şeklinde tanımlanan vasiyetname ile ilgili merak edilen soruların başında 'Vasiyetname nedir, nasıl yazılır?' 'Vasiyet yazmak için yaş şartı var mı, kaç yaşında olmak gerekir?' gelir. Tüm merak edilenleri AVUKAT GİZEM GONCE’ye sorduk.

Öncelikle hoş geldiniz Gizem Hanım. Vasiyetname nedir?

Çok teşekkür ederim… Vasiyetname, bir kişinin ölümünden sonra mal varlığı, mülkiyeti veya diğer varlıkları üzerinde ne yapılması gerektiğini belirten resmi bir belgedir. Vasiyetname, bir kişinin ölümünden sonra mallarının mirasçılarına nasıl dağıtılması gerektiğini, mirasçılara hangi varlıkların verileceğini ve ölümden sonra malvarlığının nasıl yönetilmesi gerektiğini belirleyen bir türdür. Vasiyetname, kişinin ölümünden sonra tıbbi bakım tercihleri, cenaze düzenlemeleri ve diğer kişisel istekleri de içerebilir. Vasiyetname, bir avukat veya noter huzurunda yazılmalıdır ve bu belgenin yasal olarak geçerli olması için belirli yasal gerekliliklere uyulmalıdır. Vasiyetnamede belirtilen talimatlar, kişinin ölümünden sonra mirasçılarına ve varlıklarına ilişkin önemli kararlar içerdiği için yasal bir öneme sahiptir. Her ülkenin ve bölgenin vasiyetnamelerle ilgili farklı yasal düzenlemeleri ve gereksinimleri olabilir, bu nedenle bir vasiyetname hazırlamadan önce yerel yasal düzenlemelere danışmak önemlidir. Ayrıca, bir vasiyetname oluştururken profesyonel bir hukuk danışmanından yardım almak, belgenin geçerliliğini ve isteklerinizi yasal olarak koruma altına almanız için önerilir.

Vasiyetname nasıl düzenlenir?

Vasiyetname düzenlemek, kişisel varlıklarınızın ve mirasçılarınızın nasıl yönetileceği konusunda net ve yasal bir plan yapmanın önemli bir yoludur. İşte bir vasiyetnameyi düzenlerken adımlar:

Hukuk Danışmanı ile İletişime Geçin: Vasiyetname düzenleme işlemine başlamadan önce bir hukuk danışmanı veya noter hizmeti almanız önemlidir. Bu profesyonel, yerel yasal gereksinimlere uygun bir vasiyetname hazırlamanıza yardımcı olabilir.

Varlıklarınızı ve Mirasçılarınızı Belirleyin: Vasiyetnamede, mal varlığınızı ve hangi kişilere veya kurumlara miras bırakmak istediğinizi belirleyin. Ayrıca miras bırakmayı düşündüğünüz kişilerin tam isimlerini ve ilişkinizi açıkça tanımlayan bilgileri ekleyin.

İsteklerinizi Belirtin: Vasiyetnamede, ölümünüzden sonra nasıl bir düzen istediğinizi net bir şekilde ifade edin. Mal varlığınızın nasıl dağıtılacağını, hangi mülkiyetlerin kimlere verileceğini ve varsa özel istekleri belirtin.

Vesayet ve Vasiyetin Geçerlilik Süreçlerini Tanımlayın: Eğer küçük ya da yetişkin bir engelli bir çocuğunuz varsa, vasiyetnamede onların geleceği için vesayet düzenlemelerini yapın. Ayrıca, vasiyetnamenizin ne zaman yürürlüğe gireceğini ve nasıl değiştirileceğini belirten hükümler ekleyin.

İcra Yetkilisi Belirleyin: Vasiyetnamede, vasiyetinizi yerine getirmek için bir icra yetkilisi (vefatınızdan sonra mülklerinizi yönetecek kişi) belirleyin. Bu kişinin güvenilir ve yeterli yeteneklere sahip olduğundan emin olun.

Tanıklar ve Noter Huzurunda İmzalayın: Vasiyetnamenin yasal olarak geçerli olması için, tanıklar ve bir noter huzurunda imzalanması gerekebilir. Yerel yasal gereksinimlere uygun olarak bu işlemi gerçekleştirin.

Kopyaları Saklayın ve Bilgilendirme Yapın: Vasiyetnamenin orijinal bir kopyasını güvenli bir yerde saklayın ve aile üyelerine veya vasiyetnamede adı geçen kişilere kopyalarını verin. Ayrıca, vasiyetnamenin varlığını ve yerini güvendiğiniz bir kişiye bildirin.

Düzenli Olarak Gözden Geçirin: Hayatınızdaki değişikliklere ve yeni varlıkların eklenmesine bağlı olarak vasiyetnamenizi düzenli olarak gözden geçirin ve gerektiğinde güncelleyin.

Vasiyetnamenin oluşturulması karmaşık bir süreç olabilir ve yerel yasal gereksinimler değişebilir. Bu nedenle bir hukuk danışmanına veya notere danışmak önemlidir. İyi bir vasiyetname, isteklerinizi yasal olarak koruyacak ve miras bırakma sürecini düzenleyecektir.

Vasiyetname düzenlemenin şartları nelerdir?

Vasiyetname düzenlemenin belirli şartları vardır ve bu şartlar, vasiyetnamenin yasal olarak geçerli ve bağlayıcı olabilmesi için takip edilmesi gereken önemli adımları içerir. Bu şartlar, ülkenizin veya bölgenizin yasal düzenlemelerine ve gereksinimlerine göre değişebilir, bu nedenle yerel yasal düzenlemelere danışmak her zaman önemlidir. Ancak genel olarak aşağıda vasiyetname düzenlemenin bazı temel şartları verilmiştir:

Kişinin Yetişkin ve Akıl Sağlığı: Vasiyetname düzenlemek için kişinin genellikle yetişkin olması (18 yaş veya daha büyük) ve akıl sağlığının yerinde olması gerekmektedir. Zihinsel yeteneklerin değerlendirilmesi, kişinin vasiyetnamenin içeriğini anlama ve niyetini ifade edebilme kapasitesini içerir.

Özgür İrade: Vasiyetname, kişinin özgür iradesini yansıtmalıdır. Yani, kişi vasiyetnamedeki istekleri ve talimatları kendi iradesiyle, herhangi bir baskı veya zorlama olmaksızın ifade etmelidir.

Yazılı Olmalıdır: Vasiyetname yazılı bir belge olmalıdır. Sözlü veya sözlü olarak ifade edilen vasiyetnameler genellikle yasal olarak kabul edilmez.

Tarih ve İmza: Vasiyetnamede tarih belirtilmelidir. Ayrıca, vasiyetname sahibinin ve tanıkların imzaları bulunmalıdır. İmza, noter huzurunda yapılabilir veya noter huzurunda tanıklarla birlikte yapılabilir.

Tanıklar: Vasiyetnamede tanıklar bulunmalıdır. Tanıklar, vasiyetname sahibinin imzasını görmüş olmalıdır ve imza anında vasiyetname sahibinin akıl sağlığına ve özgür iradesine tanıklık etmelidirler. Tanıklar genellikle yetişkin ve mirasçılar arasında olmamalıdır.

Yerel Yasal Gereksinimlere Uygunluk: Vasiyetname, ülkenizin veya bölgenizin yasal gereksinimlerine uygun olmalıdır. Bazı bölgelerde özel vasiyetname formları veya belirli metinlere uygunluk gereksinimleri vardır.

Gizlilik ve Güvenlik: Vasiyetname, genellikle özel ve güvenli bir yerde saklanmalıdır. Yalnızca vasiyetname sahibinin veya yetkilendirilmiş kişilerin erişebileceği bir yerde bulunmalıdır.

Vasiyetnamenin düzenlenmesi, yasal karmaşıklıkları içerebilir ve bu nedenle bir hukuk danışmanı veya noterle çalışmak önerilir. Bu uzmanlar, vasiyetnamenizin yasal olarak geçerli ve isteklerinizi koruyacak şekilde hazırlanmasına yardımcı olabilirler.

Vasiyetname şarta bağlı düzenlenebilir mi?

Evet, vasiyetname belirli şartlara bağlı olarak düzenlenebilir. Vasiyetname, belirli koşulların gerçekleşmesine bağlı olarak geçerli olacak veya miras bırakılacak varlıkların belirli bir şekilde kullanılmasını gerektirebilecek hükümler içerebilir. İşte vasiyetnamede belirli şartlara bağlı olarak düzenlenebilecek bazı örnekler:

Yaş Şartı: Vasiyet sahibi, mirasçılarının belirli bir yaşa ulaşmalarını beklemek isteyebilir. Örneğin, miras bırakılan varlıkların 25 yaşına geldiklerinde dağıtılmasını isteyebilir.

Eğitim Şartı: Vasiyet sahibi, mirasçılarının belirli bir eğitim seviyesine ulaşmalarını veya belirli bir eğitim alanında başarılı olmalarını şart koşabilir. Örneğin, mirasın sadece üniversite mezunu mirasçılara verilmesini isteyebilir.

Evlilik veya Boşanma Şartı: Vasiyet sahibi, mirasçılarının evlenmelerini veya boşanmalarını belirli bir şart olarak koşabilir. Örneğin, mirasın sadece mirasçılar evlendiklerinde veya evlilikleri boşandığında verilmesini isteyebilir.

Hayatta Olma Şartı: Vasiyet sahibi, mirasçılarının belirli bir tarihte veya olayın gerçekleşmesi durumunda hayatta olmalarını şart koşabilir. Örneğin, mirasın sadece vasiyet sahibinin ölümünden sonra belirli bir süre boyunca hayatta olan mirasçılara verilmesini isteyebilir.

Bu gibi şartlar, vasiyetnamede açık ve net bir şekilde ifade edilmelidir. Ayrıca, bu tür şartların yasal olarak geçerli ve uygulanabilir olması için yerel yasal düzenlemelere uygun olması gerektiğini unutmamak önemlidir. Şartlar, yerel yasaların izin verdiği sınırlar içinde olmalıdır.

Vasiyetnamede şartlar eklemek veya belirli koşulları yerine getirmek için profesyonel bir hukuk danışmanının rehberliğine başvurmak önemlidir, çünkü yanlış veya hukuka aykırı şartlar vasiyetnamenizin geçerliliğini etkileyebilir.

Vasiyetname çeşitleri nelerdir?

Türk Medeni Kanunumuzun 531. maddesine göre vasiyetname çeşitleri; Resmi Vasiyetname, El Yazısı ile Vasiyetname, Sözlü Vasiyetname olarak 3 çeşit halinde gerçekleştirilebilmektedir. İmkân varsa, ispat açısından çok daha verimli ve güvenli olduğunu düşündüğümüz üzere, resmi vasiyetname düzenlenmesi tercih edilmelidir.

Resmi vasiyetname nasıl düzenlenir?

Resmi vasiyetname, iki tanık ve resmi memur huzurunda düzenlenen vasiyetnamedir. Türk Medeni Kanunumuzun 532. maddesine göre; "Resmî vasiyetname, iki tanığın katılmasıyla resmî memur tarafından düzenlenir. Resmî memur, sulh hâkimi, noter veya kanunla kendisine bu yetki verilmiş diğer bir görevli olabilir."

Resmi vasiyetname düzenlemek isteyen miras bırakanın, bu yöndeki istek ve arzusunu resmi memura yani sulh hâkimi, noter veya kanunla kendisine bu yetki verilmiş bir görevliye bildirmesi üzerine memur, vasiyetnameyi yazıya geçirir ve okuması ve isteklerine uygun olup olmadığını incelemesi için miras bırakana verir. Resmi vasiyetnameyi düzenleyen memur, düzenleme işlemi tamamlanan vasiyetnameyi saklamakla yükümlüdür.

El yazılı vasiyetname nasıl düzenlenir?

Vasiyetnamenin el yazısı ile hazırlanması, resmi vasiyetnameye göre çok daha kolaydır. Vasiyet eden, başından sonuna kadar kendi el yazısı ile yazacağı vekaletnamede, vasiyetnamenin yapıldığı yıl, ay ve günü de yazmalı ve imzalamalıdır. El yazılı vasiyetnamenin düzenlendiği TMK 538. maddede el yazısı ile düzenlenen vasiyetnamenin geçerliliği için zorunlu tutulan unsurlar: Vasiyetnamenin baştan sona mirasbırakanın el yazısı ile yazılmış olması, Vasiyetnamenin düzenlendiği tarihin yıl, ay ve gün şeklinde belirtilmesi, Mirasbırakanın imzasının bulunması, Kanunda el yazılı vasiyetnamenin saklanmak üzere açık veya kapalı olarak notere, sulh hakimine veya yetkili memura bırakılabileceği belirtilmiştir.

Sözlü vasiyetname nasıl düzenlenir?

Bazı durumlarda miras bırakanın resmi vasiyetname düzenlemesi veya el yazısıyla vasiyetname iradesini kâğıda dökmesinin mümkün olmadığı haller söz konusu olabilmektedir. Örneğin savaş veya çatışma sırasında vasiyetname düzenletmek isteyen bir kişinin, iki tanık ile birlikte notere gidip son arzularını yazıya geçirmesinin kendisinden beklenemeyeceği haller olabilir.

Kanunda vasiyetnamenin sözlü olarak düzenlenebileceği haller: Yakın ölüm tehlikesi, Ulaşımın kesilmesi, Hastalık, Savaş ve bunlar gibi olağanüstü durumlar yüzünden resmi veya el yazılı vasiyetname yapılamadığı haller şeklinde sayılmıştır. Burada kanun koyucunun olağanüstü durumların bazılarına örnek verdiği, ancak bu olağanüstü durumların sınırlı olarak sayılmadığını belirttiği görülmektedir. Dolayısıyla durumun gerekleri dikkate alınıp miras bırakanın içinde bulunduğu durumun gerçekten olağanüstü olup olmadığı tartışmaya açılabilecektir (gerekli görülmesi halinde).

Bu tarz durumlarda miras bırakan, son arzularını, beyanına uygun olarak yazıya geçirmeleri veya başkasına yazdırmaları görevini yükleyeceği iki tanığa sözlü olarak anlatır. Resmi vasiyetname düzenlemesinde tanıklara ilişkin olarak yer alan okur-yazar olma koşulu dışındaki yasaklar, sözlü vasiyetnamedeki tanıklar açısından da geçerlidir. Dolayısıyla aşağıdaki kişiler, sözlü vasiyetnameye tanık olamazlar: Fiil ehliyeti bulunmayanlar, Bir ceza mahkemesi kararıyla kamu hizmetinden yasaklı tutulmuş olanlar, Miras bırakanın eşi, Miras bırakanın üstsoy ve altsoy kan hısımları ve eşleri, Miras bırakanın kardeşleri ve eşleridir. Sözlü vasiyetnameye tanık olanlar, bir belge düzenlemek yerine vakit geçirmeksizin mahkemeye başvurabilir ve miras bırakanın son arzularını bir tutanağa geçirtebilirler.

Bulundukları yer ve koşulda mahkemeye ulaşmaları güç veya imkansızsa aşağıdaki kimseler hâkim yerine geçerler:

Sözlü vasiyet yoluna başvuran kimse askerlik hizmetinde bulunuyorsa: Teğmen veya daha yüksek rütbeli subay,

Ülke sınırları dışında seyir halinde olan bir ulaşım aracında bulunuyorsa: O aracın sorumlu yöneticisi,

Sağlık kurumlarında tedavi edilmekteyse: Sağlık kurumunun en yetkili yöneticisi

Bunun yanında, sözlü vasiyetname yolunun tercih edilmesi halinde mirasbırakanın sonradan diğer şekillerde vasiyetname yapma olanağı doğarsa, bu tarihin üzerinden bir ay geçince sözlü vasiyet hükümden düşecektir. Örneğin mirasbırakan çatışmadan sağ kurtulup evine döndükten sonra bu sürenin dolmasıyla birlikte sözlü vasiyet hükümden düşmüş olacaktır.

Vasiyetnameden nasıl dönülür?

Mirasbırakan, kendi seçeceği vasiyetname türünün kanunda öngörülmüş olan tüm şartlarına uyarak yazacağı veya yazdıracağı yeni tarihli bir vasiyetname ile eski vasiyetnamenin tamamından veya bir kısmından dönebilir. Eski vasiyetnamenin mirasbırakan tarafından yok edilmesi, kazayla yok olması veya üçüncü bir kişinin kusuruyla yok olması halinde vasiyetname içeriğinin aynen ve tamamen belirlenmesine olanak bulunmuyorsa vasiyetname hükümsüz kalacaktır. Bu durumda zarara uğrayanların tazminat isteme hakkı saklı tutulmuştur. Mirasbırakanın önceki vasiyetnamesini ortadan kaldırmaksızın yapacağı yeni bir vasiyetname, kuşkuya yer bırakmayacak bir şekilde önceki vasiyetnameyi tamamlamak için yapılmadıysa, önceki vasiyetnamenin yerini alacaktır. Ayrıca mirasbırakan tarafından belirli bir malın bir kimseye bırakılması vasiyet edilmiş ise, mirasbırakanın sonradan bu mal üzerinde vasiyeti ile bağdaşmayan bir tasarrufta bulunması, vasiyetini ortadan kaldırır; vasiyetnamede bu durumun aksinin belirtilmiş olması hali istisnadır.