Hoş geldiniz Aylin Hanım, nasılsınız? Bugün sadece nafaka üzerine en çok merak edilenleri sormak istiyorum. Öncelikle nafaka nedir ve çeşitleri nelerdir?
Merhaba Yağmur Hanım, iyiyim sağ olun. Sizlerle yeni bir konuda hukuki bilgilerimi paylaşacağım için mutluyum. Nafaka konusu boşanma davalarında en çok tartışılan ve üzerinde anlaşmaya varılması en güç olan konu başlıklarından bir tanesi. Boşanma davası devam ederken taraflar birbirlerinden tedbir nafakası talep edebilirler. Boşanma davası süreci tamamlandıktan sonra bu nafaka türü yoksulluk nafakası adı altında devam etmektedir. Çocuklar için talep edilen nafaka türü iştirak nafakası olarak isimlendirilmektedir.
Nafaka miktarı nasıl belirlenir?
Nafaka miktarı tarafların sosyal ve ekonomik durumları kolluk kuvvetleri ve hâkim tarafından detaylıca araştırıldıktan sonra hâkim tarafından takdir edilir. Sosyal ekonomik durum araştırmasında; tarafların meslekleri, yaşları, öğrenim durumları, aylık gelirleri, varsa maaşları, ikamet ettikleri yerin kendilerine ait olup olmadığı, aylık ödeme yapmaları gereken borçları olup olmadığı, bakmakla yükümlü oldukları kişilerin olup olmadığı, gayrimenkul ve menkul kayıtları (üzerlerine kayıtlı ev, arsa, araç olup olmadığı), banka hesaplarındaki mevduatlar sorgulanır. Her iki taraf için de evlilik süresince sahip oldukları sosyal ve ekonomik standartların düşmemesi için hâkim, mevcut duruma uygun bir nafaka takdir edebilir. Nafaka takdir edilirken, bir tarafın sebepsiz zenginleşmemesine ve diğer tarafın da yoksullaşmamasına dikkat edilir.
Nafakasını alamayan taraf ne yapmalı? Nafaka ödememe suçu ne zaman oluşur? Nafaka ödemeyen hapis cezası alır mı?
Nafakasını alamayan taraf, karşı tarafa icra takibi başlatabilir. Nafakaların icra takibi başlatılmasına rağmen ödenmemesi halinde icra ceza davası açılır. Yapılan yargılama sonucunda asgari 3 aylık nafaka bedelini ödemeyen taraf hapis cezası ile cezalandırılır.
Nafakada kusur önemli midir?
Boşanma davalarında tarafların kusur durumları, tedbir nafakasının takdirinde göz önüne alınmamaktadır. Yargıtay kararlarında da açıkça görüleceği üzere, kusurlu eş için de tedbir nafakası kararları verilmektedir. Ancak TMK’nın 175/f.1 bendi uyarınca; “Boşanma sebebiyle yoksulluğa düşecek taraf, kusuru daha ağır olmamak koşulu ile geçimi için diğer taraftan mali bütçe oranında süresiz olarak nafaka isteyebilir.” hükmü örneğin zina sebebiyle boşanma davasında, zina eden tarafın yoksulluk nafakasının isteme hakkının olmadığını belirtmektedir. Zina sebebiyle boşanma davasında Davacı eş yoksulluğa düştüğü durumda, zina yapan Davalı taraftan yoksulluk nafakası talep etme hakkına da sahiptir.
Nafakanın azaltılması veya kaldırılması mümkün müdür?
Nafakanın azaltılması veya kaldırılması mümkündür. Bu taleplerin yerine getirilmesi amacıyla aile mahkemesinde ayrıca dava açılmalıdır. Tarafların sosyal ve ekonomik durum araştırmaları yapıldıktan ve yargılama sona erdikten sonra takdir edilen nafakanın azaltılmasına veya kaldırılmasına karar verilebilinir.
Kimler nafaka ödemez?
Hâkim tarafından yapılan sosyal ve ekonomik incelemeye göre nafaka ödemesi yapması uygun görülmeyen kişiler nafaka ödemez.
Boşanma davasında nafakayı hangi taraf talep edebilir?
Boşanma davasında nafakayı hem kadın hem de erkek talep edebilir. Talep eden tarafın davada kusurlu olup olmaması da önem arz etmemektedir. Nafaka talep eden tarafa nafaka verilip verilmemesi yapılacak sosyal ve ekonomik incelemeler sonucu hâkimin takdirindedir.
Anlaşmalı boşanma davalarında da nafaka talep edilir mi?
Anlaşmalı boşanma davalarında; çekişmeli boşanma davalarında talep edilebilen her kalem talep edilebilinir. Taraflar anlaşma protokolünde birbirlerinden istedikleri nafaka bedelini ve bu nafakanın ne kadar süre ile ödeneceğini belirleyebilirler.
Çalışan eşe de nafaka verilir mi?
Evet, bu konuda boşanma aşamasındaki tarafların kafası genelde karışıyor. Çalışan eşe de nafaka verilebilir. Bu konuda nihai karar hakimindir.
Resmi nikah yoksa nafaka talep edilebilir mi?
Taraflar arasında resmi nikahlı bir evlilik yoksa birbirlerinden nafaka talep etmeleri mümkün değildir. Fakat tarafların evlilik birliği içerisinde doğmayan bir çocukları var ise, onun için iştirak nafakası talebinde bulunabilirler.
Boşanma sonrası kadınların ve çocukların mağdur edilmemesi için verilen nafaka konusunda geçtiğimiz yıl bir taslak gündeme gelmiş ve tartışılmıştı. Buna göre 2 yılın altındaki evliliklerde 5 yıl, 5 yılın altındaki evliliklerde 7-8 yıl, 5 ila 10 yıl arasındaki evliliklerde de 12 yıl nafaka verilmesi gündeme gelmişti. Bu konuda da bizi aydınlatır mısınız?
Süreli nafaka konusu uzun yıllardır gündemde olan bir konu. Fakat henüz bu konuda yeni bir yasal düzenleme yapılmadı. Özellikle kısa süren evliliklerde, boşanma sonrası diğer tarafa ödenecek nafakaya süre sınırlaması getirilmesi hakkaniyetli olabilir. Nafaka ödemesi alan bazı kadınlar, ne yazık ki bu ödemeleri kendilerine düzenli gelen gelir kalemi olarak görmekte ve çalışma hayatına atılmamakta veya sigortasız çalışma yoluna başvurmaktadırlar. Bu konuda gerçekten mağduriyet yaşayan müvekkillerimizin sayısı da oldukça fazla olduğunu söyleyebiliriz.
Verdiğiniz bilgiler için çok teşekkür ederim. Son olarak neler söylemek istersiniz?
Bana bilgilerimi okuyucularınızla paylaşma fırsatı verdiğiniz için ben teşekkür ederim. Son olarak; boşanma sürecinde olan hem kadın hem de erkeklerin mutlaka alanında uzman avukatlardan hukuki yardım almalarını öneriyorum. Aksi halde, ne yazık ki uzun yıllar sürecek mağduriyetlerle karşı karşıya kalmak durumunda kalabilirler.
