KİTÂBİYAT 369

Oğuz ÇETİNOĞLU

04.09.2019 - 00:01 Yayınlanma

19.04.2023 - 16:05 Güncelleme

1179 Gösterim

Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. NEVZAT TARHAN Kitapları

İNANÇ PSİKİLOJİSİ VE BİLİM

Ruh, Beyin ve Akıl Üçgeninde İnsanoğlu

Lise çağına gelmiş gençlerimizin önemli bir kısmı, kendilerine doğru hedeflerin doğru ve anlayabilecekleri bir lisanla söylenmemiş olması ve de arama yol ve yöntemi hakkında yeterli bilgi verilmemesi sebebiyle; deizm ve ateizme, beynine ve bedenine sığmayan zekâlarını müspet yönde kullanma imkânını bulamamış olanlar da anarşizme yöneliyorlar.

Prof. Dr. Nevzat Tarhan, 13,5 X 21 santim ölçülerindeki 288 sayfalık, ilk baskısı 2009’da; 15. baskısı Nisan 2019’da yayınlanan eseri ile yalnızca gençlere değil, yetişkinlere de -sonunda bulma garantisi olan- gerçekleri aramanın yollarını gösteriyor, yöntemlerini açıklıyor.

Neden yaratıldığı, bu dünyaya niçin -getirildiği değil- gönderildiği hususunda ilk, hatta anaokulunda bilgilendirilmeyen körpe zihinler, sorumluluklarını idrak etmekte gecikiyorlar. Geciktikçe de öğrenmekte zorlanıyorlar. Öylelerinin kurtuluşu artık tamâmen tesâdüflere kalmıştır.

İnsanoğlunun basite ve kolaya meyli vardır. Prof. Tarhan’ın ifâdesiyle; ‘Beni inorganik maddeler yaptıysa ve bu maddeler bana hesap soramadığına göre, benim önceliğim, hukuktan ve toplumdan daha önemlidir’ algısının yanlışlığını önlemek çoğu zaman mümkün olmuyor. Bilindiği gibi insanlara yeni bir şey öğretmek kolaydır, yanlış bildiğinin yerine doğrusunu koymak, zordur, bâzan da mümkün değildir. İsteyenler deneyebilirler: ‘imeyıl’ olarak telâffuz ettiği ‘e-mail’ kelimesinin yerine ‘e-mektup’ demesinin daha doğru olacağını, çevrelerindeki bir yetişkine kaç ayda, hatta kaç yılda öğretebilecekler…

Tarhan Hoca, nev’i şahsına münhasır üslûbu ile ve sohbet tadında kaleme aldığı eserinde, herkesi mutlaka ilgilendirecek, sorularına cevap bulabileceği konuları, efrâdını câmi - ağyarını mâni ölçüler içerisinde okuyucuya sunuyor. Kitaptaki yüzlerce konu başlığından birkaçı:

*Dinî Hayat Nedir? *Seküler Hümanizma ve Semâvî Öğreti Farkı. *İnsandaki Gençlik Algısı değişebilir mi? * Evrim Neyi Açıklar? *Tanrı Dünyayı Neden Yarattı? *Evrenin Bir Tasarımcısının Olduğuna İnanmanın Zekâyla İlişkisi *Gördüklerimiz, Mümkün Olduğunu Düşündüğümüz Şeylerden İbârettir *Psikiyatristlerin Dine Bakışı. *Beynin Ruhânî Yanı. *DNA’da Tanrıyı Görmek Mümkün mü? *Neden Tanrıya inanıyoruz? *Zihin Okuma Teorileri. *Beynin İşleyişi. *Dinlerin Şiddete Yaklaşımı *Psikiyatrik Hastalıklara İslâmiyet’in Bakışı *Ruh ve Beden İlişkisi *Bilinç Gelişir mi? *Nefsin Özellikleri ve İnsan Üzerindeki Belirleyiciliği *Tevhid İnancı *İnancın Psikolojik Sağlığa Etkileri *İnsanın Gücüyle İstekleri Arasındaki Makas Çok Açıktır *Dinde Ödül ve Cezâ Kavramı ve diğerleri.

Eserden tadımlık bir bölüm:

Görünür Olandan Görünmeyene İman, İnsanlığın Tekâmülüdür

Görünmeyene inanmak, somutlaştırmanın bir ifâdesidir. Meselâ bir çocuğun eline kırmızı bir ışık tutsanız, çocuk bunun ışık olduğunu fark edemeyebilir ve elinin boyandığını zannedip ağlayabilir. Zira çocuğun soyut ile somut farkını bilmesi zordur.

Görünür olana inanmak, arka planı görememek, kişinin soyut düşünce seviyesine erişememesinden kaynaklanmaktadır. Bu sebeple insanlardaki din ihtiyacı, insanların gelişmişlik düzeylerine göre artmaktadır. Soyut düşünceler yönünde ilerleyen bir insan, aslında din ihtiyacını ortaya koyuyor demektir. Ancak IQ seviyesi elli puan civarında seyreden veya otistik olan bir çocuğun temel ihtiyaçlarının ötesinde bir ihtiyacı kalmamaktadır.

Soyut düşünce, insanın varoluşla ilgili soruları yoğunlaştığında, kendisine ve hayata mânâ katmak için uğraştığında, zaman ve gelecek konusunda sorular sorduğunda ortaya çıkmaktadır. Görünmeyene inanmak, insanın gelişmişlik düzeyini gösterir.

İnsanlık târihinde Tanrı arayışının ilk somut örneği olarak İbrahim Peygamber kıssasını görürüz. Hz. İbrahim zamanında, kâhinler babasına ‘Bu nesilden bir erkek çocuğu senin saltanatını yıkacak’ dedikleri için babası, Hz. İbrahim’i mağarada büyütmüştür. Hz. İbrahim, soyut düşünce üretme yaşına gelinceye kadar, hayatın somut tapınmalarından uzak durmuş; bu durum, O’nda sorgulamayı oluşturmuş ve O’nu Tanrı ile ilgili yanlış öğrenmelerden uzak tutmuştur. Bu da Hz. İbrahim’in hayata ve kâinata farklı bir gözle bakmasına sebep olup, O’nun irâdesini kulluk ve inanma ihtiyacı yönünde kullanmasını sağlamıştır. Birkaç kişilik bir insan grubu ile temas içinde olan Hz. İbrahim, sorgulamaya başlamıştır. Sorgulamalarının sonunda itiraz etmesi, söylenenlere kafa tutması, hatta bir dönem inzivaya çekildikten sonra, güneşi, ayı ve yıldızları, doğada insanın büyük olarak kabul ettiği ne varsa, bunların insanın ihtiyaçlarını karşılayamayacağını fark etmesi, Hz. İbrahim’in soyut düşüncede ilerlediğini göstermektedir. Hz. İbrahim’in geldiği nokta, insanlığın soyut düşüncede ulaştığı seviyeyi göstermektedir. Artık insanlık, aklı ile Yaratıcı’yı bulma seviyesine gelmiştir.

İnsanlar, daha evvelden bu seviyeye ulaşmışlarsa da kolaylıkla sapmalar olmuştur. İlk çağ veya taş devri gibi dönemler, insanlığın çocukluk devresidir. O dönemde yaşayan insanlar, kullukla ne kadar mükellefse, Hz. İbrahim de o kadar mükelleftir. Ancak kişinin sorumluluğu, bilgi kendisine duyurulduğu vakit başlamaktadır.

Kendinden sonraki kuşaklara hakikati anlatan bir elçi vardır ve bu elçiye uyup uymamak, ders anlatan öğretmeni dinleyip dinlememek kişinin kendi irâdesindedir. Peygamberlerle de insanlara dersler anlatılmıştır ve bu dersler insanların soyut düşünce konusunda ilerlemelerini sağlamıştır. (s: 197-198)

Prof. Dr. Nevzat Tarhan tarafından geliştirilen ‘Ailede ve Eğitim Ortamında Din Eğitimi Tutum Farkındalığı Çalışması’ başlıklı Anket formu, Anne-baba veya eğitim veren kişiler için istikamet belirleyicidir. (s: 231-239)

Kitabın sonundaki KAYNAKÇA bölümünde %90’ı yabancı olmak üzere 1351 kaynaktan istifade edildiği belirtiliyor. (s: 239-288)

Bu satırları yazan ve bu satırların yazılı olduğu kitaba henüz ulaşamayanlara duyuran, neticeden sorumlu değildir. Bizim sorumluluğumuz doğru olanı yazmakla ve duyurmakla sınırlıdır. Neticenin ne olacağına Allah (cc) karar verir.

*SCI (Science Citation Index): Amerika Birleşik Devletleri’nin eyâleti Pensilvanya’nın en büyük şehri olan Philadelphia’da faaliyet gösteren ve binlerce ilmî dergiyi tarayarak, içeriğini okuyucularına duyuran ISI (Institute for Scientific Information) isimli kuruluşun uyguladığı bir sistemdir ISI kuruluşunun baz aldığı akademik yazım indekslerden biridir. İlmî makaleleri inceleyerek özetlerini çıkarmakta, bu makalelerin yazarına / yazarlarına kimler tarafından ve kaç defa atıfta bulunulduğunu tespit etmektedir. Başka bir ifâdeyle; yayınlanan makalelerin ilim dünyasında nasıl yankılandığını göstermektedir. Dünya çapında çok fazla ilmî dergi bulunmaktadır. SCI kriteri sayesinde bilimsel dergiler incelenerek okuyucuya en kaliteli ve faydalı olanları iletilmektedir.

Prof. Dr. K. NEVZAT TARHAN

1952 yılında Merzifon’da doğdu. 1969 yılında Kuleli Askerî Lisesini, 1975 yılında İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesini bitirdi. GATA stajı, Kıbrıs ve Bursa kıta hizmetinden sonra 1982 yılında Gülhane Askerî Tıp Akademisi (GATA)’da Psikiyatri uzmanı oldu. Erzincan ve Çorlu’da hastane hekimliği sonunda GATA Haydarpaşa’da yardımcı Doçent (1988) ve Doçent (1990) oldu. Klinik direktörlüğü yaptı. Albaylığa (1993) ve Profesörlüğe (1996) yükseldi. 1996-1999 yılları arasında Yüzüncü Yıl Üniversitesinde öğretim üyeliği ve Adlî Tıp Kurumunda bilirkişilik yaptı. Kendi isteğiyle emekli oldu. 1998 yılında Memory Center of America’nın Türkiye temsilciliğini aldı.

Uzun yıllar büyük emekle ve araştırmalara dayanarak devam ettirdiği psikiyatrik uzmanlığındaki bilgilerini, 40’ın üzerinde SCI* sınıfı dergilerde olmak üzere millî ve milletlerarası hakemli dergilerde yayımlanmış 100’ün üzerinde araştırma makalesine aktarmıştır.

İlmî çalışmalarını dünya ile sınırlı olmayan, hem dünya hem de âhireti kapsayan hayat görüşü ve Allah’ın evrene yansıyan özellikleriyle bağlantısını kurarak okuyucularına sunmaktadır. Eserlerinde, kâinat ile Kur’ân’ı birbirini destekler şekilde anlatmayı prensip edinmiştir.

Bu farklı bakış açısının temellerinin kaynağı, gençlik yıllarından beri okuduğu ve hayatına rehber ettiği Kur’ân-ı Kerîm’dir. Hayatın mânâsını ve varoluşu sorgulayan genç insanlar gibi o da üniversite yıllarında *Tesâdüfî varoluş, *Hayatın anlamı, *Darwinizm, *Kötülükler neden var?, *Din ihtiyacı, *İnanmanın Psikolojisi, *Ölümden sonra hayat var mı?, *İnsanın akıl ve ruhu nasıl doyum sağlar? gibi sorulara, Kur’an’dan açıklamalarla ve ilmî araştırmalarıyla da ispatlayarak okuyucularına intikal ettirmiştir.

Halen; Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörlüğü ve Türkiye’nin ilk nöropsikiyatri hastanesi olan NPİSTANBUL Beyin Hastanesi Yönetim Kurulu Başkanlığı görevlerini yürütmektedir.

Kitapları 1 milyondan fazla satan, İngilizce ve Almanca bilen Prof. Dr. Nevzat Tarhan, iki evlât babasıdır.

Bu sayfada adı geçen eserlerinin dışında kalan yayınlanmış diğer kitaplarından bazılarının isimleri:

*Psikolojik Savaş: Gri Propaganda (2002), *Aile Okulu (2004), *Kadın Psikolojisi (2005), *Hayata Dâir (2007; (Dr. Elif İlgaz Aydınlar ile birlikte) *Bilinçli Genç Olmak (2009), *Toplum Psikolojisi ve Empati (2009), *İnanç Psikolojisi ve Bilim (2009), *Asimetrik Savaş, Politik Psikoloji (2010), *Son Sığınak Aile (2010), *Değerler Psikolojisi ve İnsan (2011), *Sen-Ben ve Çocuklarımız (2012), *Çağın Vicdanı Bediüzzaman (2012), *Mesnevi Terapi (2012), *Yunus Terapi (2013), *Aşk Terapi (2014), *Bilinçli Aile Olmak (2014), *Anne 'Darbe' Ne Demek? (2017)

(Yazar, bütün kitaplarının telif hakkını İDER Vakfı’na bağışlamıştır.)

KUŞBAKIŞI

KENDİNİZLE BARIŞIK OLMAK / DUYGULARIN EĞİTİMİ /

Kendinizle ve Çevrenizle Uyum İçinde Yaşamak

Ana bölümdeki kitapla aynı ölçülerde, 190 sayfalık eserin 28. Baskısı, Nisan 2019’da okuyucuya sunuldu. Prof. Dr. Nevzat Tarhan bu eserinde; ruh sağlığını korumanın yolunun, insanın kendisiyle ve çevresiyle barışık olmasından geçtiğini belirtiyor. Kendimizle barışmayı; ‘duygularımızı denetim altına almayı başarmak ve hayatımızı hedeflerimiz doğrultusunda yönlendirmek yönlendirebilmek’ şeklinde târif ediyor. Duygularımızı eğitmek için de nasıl bir eğitim uygulanacağını açıklıyor.

Eser, ‘Ön Söz’ hâriç, yedi bölümden oluşuyor: *Beyin Hazinesini Yönlendirmek *Ruh Sağlığını Koruma Yolları, *İçimizdeki Güç *Ahlâk Eğitimi *Toplum Hayatı, Problemler ve Çözümler *Sağlıklı İletişim, İyi Diyalog *Röportajlar.

Prof. Tarhan, bu eserini yazmaktaki maksadını: ‘Kişiler arası ilişkileri düzeltmek; çocuğuna daha iyi davranan, eşinin duygularını anlayan, kendini tanıyan bireyleri çoğaltmak…’ cümlesiyle açıklıyor.

Röportajlar bölümünde: Spor kulübü taraftarlığı, genci-yaşlısı, erkek veya kadın toplumun her kesimin ortak problemi olan ‘Unutkanlık!’ Buradaki tespiti son derece ilgi çekici: ‘Zekânın % 50’si kişinin kromozomlarında yazılı olan potansiyel zekâ; % 50’si eğitim ve tecrübeyle kazanılmış pratik zekâdır. Bu sebeple zekâ sâbit bir büyüklük değildir.’ Anlaşılıyor ki zekânın kapasitesini artırmak mümkün. Nasıl artırılacağını da açıklıyor.

Aynı bölümde alzheimer hastalığı ve yaygın oluşunun sebepleri, hâfıza ölçülmesi ve hocanın müjdesi: İsteyenler, unutkanlıklarını en aza indirebilirler… Ve bir hüküm: Davranış bozuklukları medyayla besleniyor.

BAĞIMLILIK

Sanal veya Gerçek Bağımlılıkla Başa Çıkma

Prof. Dr. Nevzat Tarhan’ın Uzman Dr. Serdar Nurmedov’la birlikte hazırladığı 263 sayfalık kitabın 7. baskısı Nisan 2019’da yapıldı. Eserde; çağımızın en mühim problemlerinden biri olan bağımlılık konusu, en yeni ve ilmî gelişmeler ışığında inceleniyor.

Bağımlılığı, ‘tedâvisi mümkün olan bir beyin hastalığı’ olarak vasıflandıran Prof. Tarhan, konuyu, sebepleri, koruyucu faktörleri ve her geçen gün gelişen tedâvi yöntemleriyle etraflı bir şekilde inceliyor.

Eserde; sâdece alkol ve madde bağımlılığı değil, gerçek veya sanal her türden bağımlılığın gelişim seyri ve tedâvi safhaları detaylı olarak ele alınıyor. Kitabın sonuna eklenen anket ve ölçekler okuyucunun bağımlılıkla kendisi arasındaki mesâfe konusunda bilgi sâhibi olmasını sağlıyor.

‘Bağımlılık’ olarak kabul edilen bilgisayar oyunlarıyla meşguliyetin; çocuk, genç ve erişkinlerde dikkat ve konsantrasyonu artırmak gibi faydalı yönlerinin de bulunduğuna dair bilgiler dikkat çekici. Ancak özellikle çocuklarda acelecilik, sabırsızlık, kafa yoran işlerden sıkılma ve kaçma gibi tehlikeleri berâberinde getirdiği îkazı, dikkatli ve ölçülü olmayı şart kılıyor.

Altın değerinde öğütler: *Çocuklarda sınırsız arzular vardır. Kendileri kontrol edemezler, Psikolog müdâhalesine ihtiyaç var. *İtaat duygusu korku ile gelişirse de vücut kendisini gelişmeye değil, korumaya şartlandırır. Ve diğerleri…

Serdar Nurmedov; İnsanların neden bağımlı olduğunu, bağımlılığın nasıl geliştiğini, genetik yatkınlığın rolünü, bağımlılığın teşhisini, doğru bilinen yanlışları anlattıktan sonra, müjdeyi de veriyor: ‘Ümitsizliğe kapılmamalı. Problem varsa, çâresi de vardır.’

Uzman Dr. SERDAR NURMEDOV:

1976 yılında, Türkmenistan sınırları içerisinde bulunan Daşoğuz’da dünyaya geldi. 1996 yılında Trabzon Kanunî Anadolu Lisesi’nden mezun oldu. Aynı yıl Karadeniz teknik Üniversitesi’ne yüksek eğitimine başladı. 2002 yılında ‘tıp doktoru’ diplomasını aldı. 2003-2008 yılında Marmara Üniversitesi Psikiyatri Anabilim dalında yüksek lisansını yaptı. Hâlen İstanbul Nöropsikiyatri hastânesinde klinik şefi olarak çalışmaktadır. Alkol-Madde Bağımlılığı, Hâfıza İşlevleri ve Nöropsikiyatri özel ilgi alanlarıdır.

10 ADIMDA POZİTİF PSİKOLOJİ

Çoklu Zekâ Uygulamalarına Pozitif Bakış

Prof. Dr. Nevzat Tarhan, bu eserini; her biri psikoloji ve psikiyatrinin farkı sahalarında uzman olan; Aynur Sayın, Orhan Gümüşel, Bihter İyidir, Çiğdem Demirsoy, Eda Yavaş, Elif Kandaz, Fulya Ertekin Altan, H. Fâtih Dane, Hande Sinirlioğlu Ertaş, İhsan Öztekin, Kâmil Ertekin, Leyla Arslan, Necmettin Gürsoy, Neşe Özkarslı, Nüthet İşiten, Oğuz Tanrıdağ, Sinem Öztep, Yıldız Burkovik ve Zehra Erol ile yapılan müşterek çalışmalarla hazırlamış. Eserde, duygularla alâkalı zekâ becerilerinin geliştirilmesi yöntemleri pratik uygulamalarla birlikte sunuluyor.

Çalışmanın hedefi; Duygularla alâkalı zekâ uygulamalarının kişinin kendisiyle ve çevresiyle doğru iletişime geçmesine yardım ederek hayat kalitesini artırmak…

Eserin 9. baskısı, Ocak 2019’da okuyucuya sunuldu.

DUYGULARIN PSİKOLOJİSİ

23. baskısı Ocak 2019’da yapılan kitapta Nevzat Tarhan, insanın sâhip olduğu olumlu ve olumsuz bütün duyguları birer birer çözümleyerek farklı bir bakış getiriyor. Bu kavramı Doğu’nun ve Batı’nın değerleriyle birlikte yeniden yorumluyor ve duyguların eğitiminde yeni bir pencere açıyor.

Eserin son sayfalarında, okuyucunun kendisi hakkında değerlendirme yapabileceği 4 adet anket yer alıyor.

MUTLULUK PSİKOLOJİSİ ve Stresle Başa Çıkma

Prof. Dr. Nevzat Tarhan; ‘İnsan bedenî ve rûhî olarak her an dışarıdan gelecek etkilere açıktır. Hatta bâzı durumlarda ruh hâlini tamâmiyle bu uyarılar belirleyebilir. Çünkü her bir uyarı, insanın bedenî ve ruhî dengesini, düzenini, uyumunu etkiler. İnsanın içindeki mekanizma, bilinçli veya bilinçsiz olarak bu dengeyi koruyan sistemler, dengeyi ve uyumu sağlamak ve devam ettirmek için sürekli çaba harcar. Bu çabaların yetersiz kaldığın noktada da stres ortaya çıkar.’ Diyor.

29. baskısı Aralık 2018’de raflardaki yerini alın 184 sayfalık kitapta; hem insanın stresle olan ilişkisi hem de stresi nasıl mutluluğa dönüştürebileceğimize dâir yol haritası veriliyor.