Masumane bir şekilde kullandığınız cümleler başınıza iş açabilir! İltifat olduğunu düşündüğünüz cümleler bazı durumlarda iltifat değil, cinsel taciz sayılıyor. Avukat AYLİN ESRA EREN ile sosyal medya suçları üzerine sohbet ettik.
Avukat AYLİN ESRA EREN, ülkemizi yasa boğan Kahramanmaraş merkezli ve 10 ilimizde de büyük yıkımlara sebep olan depremle ilgili yapılan sosyal medya paylaşımlarına dikkat edilmesi gerektiğinin de ayrıca altını çizdi.
Hoş geldiniz Aylin Hanım nasılsınız? Bugün sosyal medya suçları ile ilgili en çok merak edilenleri sormak istiyorum size.
Merhaba Yağmur Hanım, iyiyim teşekkür ederim. Teknolojinin hızla gelişmesi ve internet kullanıcı sayısının her geçen gün artması ile birlikte, sosyal medya kullanımı yaygınlaştı. Sosyal medya kullanımının yaygınlaşması ile doğru orantılı olarak bu mecralarda işlenen suçlarda da artış oldu maalesef.
Sosyal medyada işlenen suçlar nelerdir?
Sosyal medyada işlenen suçlar genel başlıkları ile; cinsel taciz, hakaret, tehdit, şantaj, özel mesajları veya özel fotoğrafları ifşa etmek, özel fotoğrafları veya videoları kaydetmek, konuşmaların kayıt altına alınması, ses kayıt cihazı ile konuşmaların kayıt altına alınması, kamera kaydı alınması, sosyal medya hesabını hacklemek/çalmak, sahte/fake hesaplar açmak, dolandırıcılık, telefona casus program yüklemek, mobil bankacılık hesabının hacklenmesi/çalınması, masaj salonu dolandırıcılığı, fuhuş dolandırıcılığı ve türlü dolandırıcılık yöntemleridir.
Sosyal medya üzerinden yapılan hakaret suçunun cezası nedir?
Hakaret suçu; Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesinde şu şekilde düzenlenmiştir; “Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Mağdurun gıyabında hakaretin cezalandırılabilmesi için fiilin en az üç kişiyle ihtilat ederek işlenmesi gerekir. Fiilin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde, 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Hakaret suçunun; alenen işlenmesi halinde ceza 1/6 oranında artırılır.”. Buna istinaden; hakaret suçunun cezasının 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya hakimin takdirine istinaden adli para cezası olarak verildiğini söyleyebiliriz.
Sosyal medyada hakarete uğradıysak nasıl bir yol izlemeliyiz?
Öncelikle ceza hukuku ve özellikle bilişim hukuku alanında tecrübe sahibi, bu alanda çalışan uzman bir avukattan destek almanızı öneririm. Avukatınız eşliğinde ilgili Cumhuriyet Başsavcılığına bir şikâyet dilekçesi ile başınızdan geçen olayı tüm delilleri ile birlikte aktarmanız önem arz etmektedir. Dosyanız savcısı soruşturmayı titizlikle yürütecek hem sizin hem de şüphelinin ifadesini alacaktır ve varsa toplanması gereken başkaca delil bu eksiklikleri tamamlayarak bir iddianame hazırlayacaktır. İddianame yazılmasının akabinde, Asliye Ceza Mahkemesi’nde ceza davanız açılacak, kovuşturma aşaması bir savcı ve bir hâkim eşliğinde yürütülecek, en nihayetinde sanığın üzerine suçu işlediği sabit görülür ise kendisine ceza verilecektir. Türk Ceza Kanunu madde 125’te düzenlenen hakaret suçunun işlenmesi ve sanığın cezasının kesinleşmesi akabinde; Türk Borçlar Kanunu Madde 58’e istinaden; kişilik hakkının zedelenmesinden zarar gören kişi, uğradığı manevi zarara karşılık manevi tazminat adı altında bir miktar para ödenmesini isteyebilir.
Whatsapp konuşmalarının ekran görüntüsünü almak ya da ifşa etmek suç mudur?
İki kişi arasında yapılan tüm konuşmalar özel ve gizli olarak kabul edilir. Whatsapp sohbet uygulamasında iki kişi arasında yapılan konuşmalar da aynı şekilde özel ve gizli konuşma olarak kabul edilir. Diğer tarafın rızası olmaksızın Whatsapp konuşmasının ekran görüntüsünü alan kişi; Türk Ceza Kanunu’nun 125. maddesinde düzenlenen kişisel verilerin kaydedilmesi suçunu işlemiş sayılır. Maddede bu suçun cezası; “Hukuka aykırı olarak kişisel verileri kaydeden kimseye 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası verilir. Kişisel verinin, kişilerin cinsel yaşamlarına ilişkin olması durumunda birinci fıkra uyarınca verilecek ceza yarı oranında artırılır.” şeklinde düzenlenmiştir. Bu konuşmaları yine karşı tarafın rızasını almaksızın ifşa eden kişi; Haberleşmenin gizliliğini ihlal suçu Türk Ceza Kanunu’nun 132. maddesinde düzenlenen haberleşmenin gizliliğini ihlal suçunu işlemiş sayılır. Maddede bu suçun cezası; “Kişiler arasındaki haberleşmenin gizliliğini ihlal eden kimse, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Kişiler arasındaki haberleşme içeriklerini hukuka aykırı olarak ifşa eden kimse, 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Kendisiyle yapılan haberleşmelerin içeriğini diğer tarafın rızası olmaksızın hukuka aykırı olarak alenen ifşa eden kişi, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.” şeklinde düzenlenmiştir.
Hakaret suçu nedir? Hangi sözler hakaret suçunu oluşturur? Hırsız olduğunu ispatlanmış birine “hırsızsın” demek hakaret midir?
Hakaret suçu; bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden veya sövmektir. Bu minvalde; bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek her türlü davranış, söz veya küfür bu suçu oluşturur. Hırsızlık suçunu işlemiş olduğu ispatlanan bir kişiye dahi “Hırsızsın.” şeklinde söylemde bulunmak olayın mahiyetine ve hakimin takdirine bağlı olarak hakaret olarak kabul edilebilir.
Sosyal medya üzerinden taciz nedir? Bir kişinin bize “Çok güzelsin” şeklinde yorum yapması iltifat mıdır, hukuken taciz midir?
Cinsel taciz suçu Türk Ceza Kanunu Madde 105’te şu şekilde düzenlenmiştir; “Bir kimseyi cinsel amaçlı olarak taciz eden kişi hakkında, mağdurun şikâyeti üzerine, 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır.”Bir kişiye cinsel içerikli mesajlar göndermek veya teşhir amaçlı cinsel organının fotoğrafını göndermek suçtur. Suçun; internet araçlarının sağladığı kolaylıktan faydalanmak suretiyle veya teşhir suretiyle, işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında artırılır. Bize “Çok güzelsin.” şeklinde yorum yapan kişiyi eğer tanımıyorsak veya tanıyor fakat kendisinden hoşlanmıyorsak; bu yorum cinsel taciz olarak kabul edilir.
Uzaklaştırma kararı olan kişi, koruma altındaki kişiyle farklı sosyal medya hesaplarından iletişim kurabilir mi?
6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun kapsamında; müvekkillerimiz lehine koruma ve uzaklaştırma kararları alıyoruz. Koruma ve uzaklaştırma kararı kapsamında “tedbir talep eden kişinin sözlü, yazılı, her türlü iletişim aracı ile rahatsız edilmemesine” karar verildi ise; bu karar sosyal medya hesaplarından da iletişim kurmamayı içermektedir. Bu tedbire uymayan kişi 3 günden az olmamak üzere tazyik hapsi ile cezalandırılır.
DEPREM PAYLAŞIMLARINA DİKKAT!
Merkez üssü Kahramanmaraş olan ve 10 ile büyük yıkımlara yol açan depremler ülkemizi yasa boğdu, hepimiz çok üzgünüz. Hayatını kaybedenlere sosyal medyadan baş sağlığı dileyenler, depremzedelerin ihtiyaçlarını paylaşarak yardımcı olmaya da çalışıyor. Ancak biliyoruz ki bu süreçte sosyal medya paylaşımları oldukça önemli. Bu konuda paylaşım yaparken nelere dikkat etmeliyiz? Yanlış bilgi paylaşmak suç mudur?
Düşünce ve ifade özgürlüğü her vatandaş için anayasal bir hak olmakla birlikte; deprem gibi doğal afetlerin yaşandığı hassas süreçlerde gerçekten doğru habere ve bilgiye ulaşmaya çalışan kişileri bilgi kirliliğine maruz bırakarak, onları paniğe sevk etmek ve dezenformasyon yaratmanın cezai müeyyidesi kanunumuzda düzenlenmiştir. Teknolojinin gelişmesi ile birlikte internet, sosyal medya kullanıcı sayısının arttığı aşikârdır. Fakat deprem gibi bir doğal afet halinde; bu konuda yeterli ve nitelikli bilgiye sahip olmayan kişilerin yalnızca duyumlarına istinaden edindikleri bilgileri herkese açık bir şekilde halka yaymaları ve neticesinde panik ortamı oluşmasına vesile olmaları başa çıkılmaya çalışan kaos ortamını daha da kontrol altına alınamayan bir hale getirmektedir. Deprem haberlerinde sıklıkla gördüğümüz can kaybı ve yaralı sayılarının gerçeğe aykırı bir şekilde paylaşılması birçok insanı endişeye sürüklemekte, deprem bölgesinde yakınları olan kişileri kaygılandırmaktadır. Basın mensubu olmayan kişilerin deprem veya enkaz bölgelerinden kontrolsüz bir şekilde (ölü veya yaralı insan görüntüleri, yıkılmış bina görüntüleri) fotoğraflar, videolar paylaşması orada enkaz altında bulunan kişilerin ve yakınlarının özel hayatlarına müdahale niteliği taşımaktadır. Vatandaşların yaralı haldeki görüntülerinin izin alınmaksızın paylaşılması, yıkılmış haldeki evlerinin fotoğrafları üzerinden deprem haberleri yapılması noktasında haberin doğru şekilde kamuoyu ile paylaşılması önem arz etmektedir. Bunu ancak yetkili merciler ve ilgili basın mensupları kişilerin özel hayatlarının gizliliğini ve mahremiyetlerine hassasiyet göstererek, gerekli izinleri alarak halk ile paylaşabilirler. Aksi halde, bu tür haberleri yaymanın, görüntüleri paylaşmanın ve gerçeğe aykırı haber ile halkı paniğe sevk etmenin sonucu Türk Ceza Kanunu’nun 217/A maddesi gereğince ceza ile karşı karşıya kalınabilir.
Verdiğiniz bilgiler için çok teşekkür ederim. Son olarak neler söylemek istersiniz?
Bana bilgilerimi paylaşma fırsatını verdiğiniz için ben çok teşekkür ederim. İnternet ve sosyal medya kullanımımızın arttığı şu dönemde; yaptığımız paylaşımlara, internet üzerinden sohbet ettiğimiz kişiler ile yazışmalarımıza ve konuşmalarımıza dikkat etmemiz gerektiğini bir kere daha hatırlatmak isterim.
