Martin Luther, 10 Kasım 1483 tarihinde Almanya'nın Eisleben şehrinde doğdu.
Luther eğitimine 1488 ilkbaharında Mansfeld’deki bir Latin okulunda başladı. Orada Latince’de kapsamlı bir eğitim aldı. On Emir, Rab’bin Duası, Havariler’in İkrarı, sabah ve akşam dualarını öğrendi. 1497’de Luther, yakındaki Magdeburg’a, Ortak Yaşamın Kardeşleri’nin işlettiği bir okula, yani kişisel dindarlığa vurgu yaptığı, onun üzerinde kalıcı bir etkisi olan bir okula katılmak için gönderildi.
1501 yılında, o zaman Almanya’nın en seçkin üniversitelerinden biri olan Erfurt Üniversitesi’nde eğitim aldı. Babasının finansal başarısından dolaylı herhangi bir bursa ihtiyacı olmadan eğitimine devam etmiştir. Luther 1502’de lisans derecesini aldı. Üç yıl sonra yüksek lisans derecesi aldı. 21 yaşında, Aziz Augustin tarikatına bağlı bir manastıra girerek ilahiyat eğitimine başladı.
Sanat fakültesinden mezun olan Luther, üç “yüksek” disiplinden (hukuk, tıp veya teoloji) birinde lisansüstü çalışmalar yapmaya başladı. Babasının istekleri doğrultusunda hukuk çalışmalarına başladı. Bununla birlikte, altı haftadan daha kısa bir süre sonra, 17 Temmuz 1505’te Luther, hukuk çalışmasını terk etti. Aziz Augustin Keşiş Düzeni’nin Erfurt’taki manastırına girdi. Stotternheim köyü yakınlarındaki şiddetli bir fırtına, onu hayatta kalması halinde istemeden bir keşiş olmaya yemin edecek kadar korkutmuştu. Luther bu yeminini onurlandırarak hukuk çalışmalarını bırakıp manastıra keşiş olmak için başvurur. Luther’in babası, manastır için saygın ve kazançlı olan hukuktan vazgeçtiği için ona kızgındı.
Martin LUTHER Aynı yıl içerisinde rahip oldu. Bu dönemde Hz. İsa'nın getirmiş olduğu din Yahudiler tarafından değiştirilmiştir. Bunun yanında İnciller de zamanla çoğalarak yeni maddeler eklenmiştir. Ayrıca papalar da halkın günahlarını affederek cennetten parsel satmaya başlamıştır.
Kurtuluş iyi işlerle, duayla, oruçla, hacla, ikonlarla, yardımlarla, sakramentlerle veya herhangi bir eylemle değil, imanla gelir. Eylemelerimiz veya düşüncelerimizle kurtuluşu hak edemeyiz, bu kadar iyi olamayız. Sadece iman edebiliriz.
1517 yılında Luther, bu duruma karşı çıkarak 95 tezini hazırladı. Tam bu noktada 31 Ekim 1517’de Martin Luther 95 maddelik bir tez hazırlar. Wittenberg Kilisesi’nin kapısına çiviler. Katolik Kilisesi’nin bu uygulamalarına şiddetle karşı çıkar. Bu durum tartışmaların etkisini genişletir ve birçok insan bu tartışmalara dahil olur. Martin Luther de bu şekilde ünlenmeye başlar.
Luther’in vurgulamak istediği nokta kurtuluşun sadece imandan geldiğidir. Kilisenin özellikle endüljanslarla bu konuda yetkisinin olmadığıydı. Kurtuluş için İsa Mesih ve çarmıh yeterliydi. Herhangi bir rahibin bu konuda herhangi bir aracı olması gereksizdi. Martin Luther buna “Tüm imanlıların kahinliği” adını vermişti.
LUTHER iyi eğitimli ve sözlerine güvenilen Hristiyan bir din adamı olup, aynı zamanda reformcu özelliği halk nezdinde onu ön plana çıkarmıştır.. Bozulan Hıristiyanlık dinine karşı çıkan Luther King, 1517 yılında ‘’95 Tezini’’ Wittenberg Şatosu’nun kapısına asmıştır. Roma’daki papa ile mücadeleye girişince, 1520 yılında Papa X. Leon tarafından afaroz edilerek, dinsiz ilan edilmiştir. 1521 yılında İmparator V. Şarlken huzurunda yapılan toplantıda, sözlerinden geri dönme teklifini yine reddedince dinsizliği İmparator tarafından da ilan edilmiştir.
O yıllarda kiliseler cennetten mekan satıyorlardı. İnsanlar da, “ölünce cennette yerimiz hazır olsun” diye kiliseye para verip bu satın alma oyununu oynuyorlardı. Böylece, papazlara mali kaynak doğuyordu. Martin Luther ortaya çıktı ve bunun bir kandırmaca olduğunu söyledi.
Luther Daha sonra Roma'ya çağrıldı. Ancak Luther bu isteği yerine getirmeyerek Augsburg'ta Kardinal Cajetan'a ifade verdi. Cajetan ondan Kilise'ye yaptığı saldırılarından vazgeçmesini isteyince, Luther, Wittenberg'e döndü. Saksonya Dükü III. Frederick tarafından da koruma altına alındı. Papa Frederick'ten Luther'in sürgüne gönderilmesini talep ettiyse de, dük bu emri yerine getirmedi.
Luther’in reformist bakış açısı ile mantığı birleştirerek ortaya attığı tezler Hıristiyan din otoritelerini oldukça rahatsız etmişti Luther çok geçmeden kendini Engizisyon Mahkemesinde buldu.
Mahkeme de zaten papazlardan oluşuyordu. Martin Luther hakimlere seslendi: “Milleti cehennemle korkutup, cenneti para karşılığı satıyorsunuz. Sıkıysa cehennemi satın!” Hakimlerden birisi sordu: “Cehennemi kim alır ki?” Luther “ben alıyorum, parası neyse vereyim” dedi. Hakimler cehennemi Luther’e bedava verdiler.
Luther Mahkeme’den çıktı ve kapının önünde sonucu merakla bekleyen binlerce insana seslendi: “Cehennemi satın aldım, benimdir. Bundan sonra oraya kimseyi almayacağım!” Halk büyük bir sevinç yaşıyordu.
Artık cennete gitmek için parayla yer almaya gerek yoktu! Mahkeme binasının üst katındaki odalarından aşağıda olanları seyreden yargıçlar yaptıkları hatayı anlasalar da Aydınlanan halkın önünde duramayıp kısa sürede yıkıldılar…Almanyada böylece bir büyük reform gerçekleşmiş oldu.
Bunun üzerine Luther 1520’de Papa Onuncu Leon tarafından da afaroz edilerek dinsiz ilan edildi. Bu tartışmalar alevlenirken 1521’de Martin Luther’in, Kutsal Roma – Germen İmparatoru’nun huzurunda bu tezini savunması isterler. O dönemin imparatoru olan 5. Charles Luther’in yanıldığını söyleyerek tezini kabul etmez.
Luther Kutsal Kitap’ı Latince’den Almanca’ya çevirmiştir. Bu da Latince konuşamayan sıradan halkın Kutsal Kitap okuyabilmesine yardımcı olmuştur. Her bir bireyin Tanrı Sözü’ne ulaşabilmesini sağlamıştır. Matbaa’nın da yardımıyla binlerce kopya yayılmaya başladı.
Aslında Luther’den önce de kilisenin bu uygulamalarına karşı çıkanlar olmuştu; ancak baskı teknolojisinin o dönem gelişmiş olması Luther’in bu düşüncelerinin önce tüm Almanya’ya, sonrasında da tüm Avrupa’ya yayılmasını sağladı. 95 maddelik tez 1517 ile 1526 yılları arasında binlerce kopya basılıp insanlara ulaşmıştı.
Bu şekilde Reformasyon hareketleri daha sonrasında protestolarla Protestan hareketine dönüşmüştür. Ayrıca bir müddet Avrupa’da sosyo-ekonomik çalkantılara yol açmıştır. Bu hareketin kendi içinde de farklı görüşler ortaya çıkmıştır.Martin Luther 1525 yılında evlenir ve aile kurar. 1545 yılında da böbrek yetmezliğinden hayatını kaybeder. Martin Luther Reformasyon hareketlerini başlatmasıyla dünya ve kilise tarihine temelden etki etmiştir.