Geçtiğimiz günlerde İstanbul Ticaret Odası (İTO) salonlarında, Türk iş adamlarını Kırgızistan’a yatırım yapmaya çağıran “Türk-Kırgız İş Forumu” yapıldı.

Geniş bir katılımla gerçekleştirilen forumda Kırgızistan yetkilileri, Kırgızistan’ı tanıttılar, ekonomik durumunu, ekonomi alanında gerçekleştirdiği başarıları, yatırım potansiyelini anlattılar ve Türkiye’deki iş adamlarını ülkelerine yatırım yapmaya çağırdılar.

Kırgızistan kardeş ülke. Kırgızistan’la çok köklü, Issık Göl kadar derin, Tanrı Dağları kadar yüce tarihi ve kültürel bağlarımız var. Kırgızistan, “Al Yazmalım Selvi Boylum” yazarı Cengiz Aytmatov gibi bizden, Manas Destanı gibi bizi anlatan bir ülke.. Kardeş Kırgızistan’ın iş adamlarımıza yaptığı yatırım çağrısını dikkate almamız ve gereğini yapmamız gerekir.

Türkistan coğrafyasının en önemli ülkelerinden biri olan Kırgızistan'ın kuzeyinde Kazakistan, güneydoğu ve doğusunda Çin, batısında Özbekistan, güneybatısında Tacikistan yer almaktadır. Kırgızistan coğrafyası geniş çukur alanlara, derin vadilere ve yüksek dağ sıralarına sahip, tarihte önemli bir yeri olan, bugün gelişmiş ülkeler sınıfına katılmak için atılımlar yapan bir kardeş ülkedir.  
Doğu-batı doğrultusunda 2.000 km uzunluğunda ve 400 km genişliğinde, Türk tarihinin  efsane tepeleri olan Tanrı Dağları’nın yaklaşık üçte ikisi Kırgızistan toprakları içinde yer almaktadır.  Ülkede büyüklü küçüklü yaklaşık 40.000 dere ve ırmak vardır ve bunların en önemlileri Narın, Çuy ve Çatkal'dır. Kırgız Cumhuriyeti göl bakımından da oldukça zengindir. Dünyanın en derin gölü olan Issık Gölü ile birlikte Kırgızistanda toplam  1.923 adet göl bulunmaktadır.

KIRGIZİSTAN KEŞFEDİLMEYİ BEKLEYEN BİR ÜLKE

Kırgızistan, el değmemiş yeraltı ve yerüstü kaynaklarıyla keşfedilmeyi bekleyen, zenginlikleri henüz uyandırılmamış bir ülke. Üretim için gerekli olan enerjisi, hammaddesi, insan gücü bol ve ucuz bir ülke. Çeşitli alanlarda akıllıca yapılacak yatırımların zarar etmesi söz konusu değil. Hem sanayi alanında hem de tarım alanlarında geniş yatırım alanları olan bir ülke..

Sovyetler Birliği’nin dağılması sonrasında 31 Ağustos 1991’de bağımsızlığını ilan eden kardeş ülkelerden biri olan Kırgızistan, demokrasi deneyimi ile, piyasa ekonomisine adapte olmada gösterdiği performansla liberal ekonomik reformların uygulanmasında ve ekonomide istikrarın sağlanmasında  büyük ölçüde başarı sağlamış bir ülke.

Kırgız sanayi küçük ölçekli işletmelerin sırtında. Yabancılar daha çok tarım sektörüne yatırım yapmışlar. Kırgızistan yöneticileri yabancı yatırımlarla ağır sanayie geçmek istiyor ve bunu kardeş ülke Türkiye’den gelecek iş adamlarının desteği ile başarmayı arzuluyorlar.
Geçtiğimiz günlerde İstanbul Ticaret Odası (İTO) salonlarında gerçekleştirilen Türkiye Kırgızistan İş Forumu’nda da, Kırgız yöneticiler ve uzmanlar, Türk iş adamlarını ülkelerinde ciddi yatırımlar yapmaya çağırdılar.

Dış ülkelere açılmak, yatırım yapmak isteyen iş adamlarımız için Kırgızistan, çok önemli fırsat kapısı olabilir. İş adamlarımız Kırgızistan’a yatırım yaparak çok büyük bir pazara adım atabilirler. Kırgız yetkililer yatırım konusunda akıllara takılan soruları yanıtlamaya, yatırımlar konusunda ellerinden galen yardımı yapmaya hazır olduklarını söylüyorlar.
Kırgızistan ekonomisinde tarımın ve tarım ürünlerinin de büyük payı var. Ayrıca inşaat, enerji üretimi, ulaşım, ticaret ve hizmet sektöründe de önemli  atılımlar gerçekleştirdi.
Bu arada, Kırgızistan ekonomisinde altın üretiminin de önemli bir yer tuttuğunu not etmek gerekir.

KIRGIZİSTAN ATAMBAYEV ÖNDERLİĞİNDE BAŞARIDAN BAŞARIYA KOŞUYOR

1998 yılında yaşanan Rus ekonomisinden olumsuz etkilenmesine rağmen Kırgızistan kısa sürede toparlanmayı başardı ve yıllık yüzde 5 oranında istikrarlı bir büyüme temposu gerçekleştirdi.
Siyaset ve ekonomi alanlarında önemli başarılar elde eden ve istikrarlı bir kalkınma temposuyla  ülkesinin büyüme sürecini hızlandıran Kırgızistan Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev önderliğinde hızla gelişen 5.5 milyon nüfuslu Kırgızistan, Orta Asya’nın en önemli ülkeleri arasında yer alıyor. Atambayev, İstikrarlı Kalkınma Stratejisi’yle hızlı ve sürdürülebilir bir büyüme temposu yakalayarak, ülkesini çağdaş gelişmiş ülkeler seviyesine taşımak çabasında..  
Atambayev, 2017 yılına kadar  on binlerce yeni işyerinin açılmasını sağlayarak Kırgızistan’ın istihdam sorununa köklü bir çözüm getirmeyi hedefliyor.

Kırgızistan’ın 2017 yılında Dünya Bankası projesi olan Doing Business “İş yönetimi” (Doing Business) uluslararası izlemesinde “En İyi 30 Ülke” arasında yer alması bekleniyor.

ORTA ASYA’NIN EN BÜYÜK PAZARI: DORDOY


Orta Asya’nın  en büyük halk pazarı olan Dordoy, başkent Bişkek’e 10 km. uzaklıkta. Çok geniş bir alana yayılmış olan Dordoy pazarında herkes ihtiyacı olan herşeyi bulabiliyor. Beyaz eşyadan keçe kaftana, yelek ve kalpaklara, gıda maddelerinden çeşitli aksesuarlara kadar her şey burada satılıyor. Otantik Kırgız eşyaları ve giysileri turistler tarafından satın alınıyor.

Düşük vergiler nedeniyle satılan eşyaların ucuz olmasından dolayı Dordoy’a, Rusya, Kazakistan, Tacikistan ve Özbekistan’dan bile alışveriş için gelenler oluyor. Yıllık cirosu 2.6 milyar dolara ulaş Dordoy pazarı, Orta Asya’nın ticaret merkezi konumuna gelmiş. Bu pazarda ençok  Çin, Güney Kore ve Türkiye imzalı ürünler satılıyor. Çin malları ucuz, fakat kalite bakımından Güney Kore ve Türk mallarının gerisinde kalıyor.

TARIM VE HAYVANCILIK ÖNEMLİ SEKTÖRLER


Ülkenin büyük bölümü yüksek steplerden oluştuğu ve ekilebilir alanların toplam yüzölçümüne oranı yüzde 7 civarında. Hayvancılık oldukça yaygın. Tarım sektörü, istihdam konusunda önemini koruyor. Kırgızistan’da tarımsal üretimin yüzde 40’ını özel işletmeler yüzde 5’ini kamu işletmeleri gerçekleştiriyor.
Tarım makineleri, gübre, tarımsal ilaç gibi konularda üretim yok, bunlar dışarıdan satın alınıyor.
 Sanayi üretiminin en önemli alt sektörü gıda işleme sanayisidir. Gıda işleme sektörü ve konfeksiyon sektörleri aynı zamanda en cazip yabancı yatırım alanları arasında yer alıyor.

ALTIN ÜRETİMİ 
Kanada firması Cameko’nun işlettiği Tien Şan dağlarındaki Kumtor altın madeninin 1997’de devreye girmesiyle,  Kırgızistan’da altın üretiminin toplam sanayi üretimindeki payı yüzde 40’a ulaştı. Kumtor, Orta Asya’da yabancı yatırımcılar tarafından işletilen en büyük altın madeni konumunda. Altın madenciliği dışında madencilik sektörü pek gelişmiş değil. Özellikle kömür madenleri yatırım yetersizliği nedeniyle gerektiği gibi çalıştırılamıyor. Uranyum madenciliği Minkuş, Aktuz, Kajisay ve Maylısu bölgelerinde verim düşüklüğü nedeniyle durmuş.

ENERJİ VE İŞGÜCÜ UCUZ

Enerjinin Türkiye’ye oranla onda bir ucuz, genç ve zengin işgücüne sahip olan, 1 milyon insanın yeterli iş alanı olmadığı için yurtdışında çalışmak zorunda kaldığı bir ülke Kırgızistan..
 
El değmemiş maden alanları, göz alabildiğine uzanan sulu tarım alanları olan kardeş ülkede yatırım yapacakların en çok takıldıkları konu Kırgızistan’ın Avrasya Gümrük Birliğine üye olmasıyla ortaya çıkabilecek sorunlardı. Kırgız yetkililer bu konuda endişe edecek önemli bir sorun olmadığını anlattılar..

Kırgızistan, bağımsızlığına kavuştuktan sonra ekonomi ve siyaset alanlarında bir dizi başarıya imza atmış olmasına rağmen, sermaye yetersizliği nedeniyle arzuladığı atılımları yapamamıştır.

Kırgızistan’ın serbest piyasa koşullarına uygun yatırım, üretim ve pazarlama  yapabilmesi için bilgi, deneyim ve sermaye ihtiyacı vardır. Kırgızistan’ın bu konudaki ihtiyaçlarını giderecek, bilgi, birikim ve sermaye ihtiyacını temin edebilecek ülkelerden biri de Türkiye’dir.

TÜRK-KIRGIZ İŞ FORUMU’NDA NELER ANLATILDI?

İTO Salonlarında gerçekleştirilen forumun açılış bölümünde söz alan İTO Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Dursun TOPÇU, Kırgız Cumhuriyeti Türkiye Büyükelçisi İbragim JUNUSOV, Kırgız Cumhuriyeti İstanbul Başkonsolosu Renat TULEBERDİEV, Türkiye-Kırgızistan İş Konseyi Başkanı Ahmet KAYA, Kırgızistan Cumhuriyeti Başbakan Yardımcısı Tairbek SARPASHEV, yaptıkları konuşmalarda, Türkiye- Kırgızistan ilişkilerinin sıcaklığını, Kırgzistan’da yatırım yapma olanaklarını ve avantajlarını anlattılar.
Kırgızistan Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı Yatırım Ajansı Genel Müdürü Almaz SAZBAKOV, barkovizyon gösterimi eşliğinde, “Kırgızistan’da Yatırım Fırsatları” konulu bir sunum yaptı. Sunumda, Kırgızistan’ın ekonomik potansiyelini ve yatırımcılara sunduğu fırsatları ayrıntılı olarak anlatan SAZBAKOV, iş adamlarını Kırgızistan’a yatırım yapmaya çağırdı.

 “KIRGIZİSTAN ve GÜMRÜK BİRLİĞİ:
KIRGIZİSTANLI ve TÜRK İŞ ADAMLARI İÇİN GÜMRÜK BİRLİĞİ FIRSATLARI”

“KIRGIZİSTAN ve GÜMRÜK BİRLİĞİ: KIRGIZİSTANLI ve TÜRK İŞ ADAMLARI İÇİN GÜMRÜK BİRLİĞİ FIRSATLARI” konulu oturumun moderatörlüğünü Kırgızistan Dostluk ve Kültür Derneği Başkanı Aibek SARYGULOV yaptı. Oturumda söz alan Kırgız Cumhuriyeti Başbakan Birinci Yardımcısı Tairbek SARPASHEV, Kırgız Cumhuriyeti Başbakan Başdanışmanı Oleg PANKRATOV, Kırgız Cumhuriyeti Vergi Daireler Genel Müdür Yardımcısı Mukai KADYRKULOV, Kırgız Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı Yatırım Ajansı Genel Müdürü Almaz SAZBAKOV, Kırgız Cumhuriyeti Türkiye Büyükelçisi İbragim JUNUSOV, Türkiye-     Kırgız İş Konseyi Başkanı Ahmet KAYA da yaptıkları konuşmlarla ve izleyicilerden gelen sorulara verdikleri yanıtlarla Kırgızistan’da yatırım yapmanın, iki kardeş ülke ilişkilerini geliştirmesinin yanı sıra,  Türk iş adamlarına sağlayacağı yararları ayrıntılı olarak anlattılar.

“KIRGIZİSTAN DIŞ EKONOMİK İLİŞKLER OLUŞTURMA KONSEYİ”

DEİK örneğinden yola çıkarak Kırgızistanlı iş adamlarının veri tabanı oluşturmasını hedefleyen oturumun moderatörlüğünü Gen İş Adamları Derneği (JIA) Genel Sekreteri  Ruslan AKMATBEK yaptı.
Oturumda söz alan Kırgız Cumhuriyeti Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Nurlan MUSURALİEV, Kırgız Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Üniversitesi eski Rektörü Chyngyz SHAMSİEV, Bişkek İş Adamları Derneği Genel Sekreteri Aktilet TUNGATAROV, Bağımsız Uzman İskender ŞARŞEEV, Yabancı Yatırımcılar Ajansı Başkanı Kairat İTİBAEV, Bilgi İşlem ve Yönetim (TOBB Ankara) Öskön ABDURAİMOV Türk iş adamlarının Kırgızistan’da yatırım yapabilecekleri alanlar ve sağlayacakları avantajlar konusunda bilgiler verdiler.

“GERÇEKLEŞEN İŞ FORUMULAR SONUCU”

“Gerçekleşen İş Forumlar Sonucu: KENCH KAZYNA A.Ş.” başlıklı oturumda da, Zamandash Federasyon Başkan Yardımcısı Japanov MAİRAMBEK, Oş Belediyesi Meclis Üyesi VE Milletvekili Abdulvahap NURBAEV, Ukraina- Kırgız Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Taalaibek NURBAYEV, Japon-Rus Ekonomik Merkezi’nden Asel NAZARMAMBETOV, Rusya Federasyonu Ekaterinburg iş adamlarından Kamchybek KARİMOV, Genç İş Adamları Derneği Başkanı İskander ORMON UULU, Kırgızistan’da yatırım konularında çeşitli bilgi ve deneyimleri aktardılar.