Avustralya Griffith Üniversitesi Psikoloji Prof. Arthur Poropat yaşam başarısının hangi karakter özelliğinden en çok etkilendiği üzerine geniş katılımlı araştırmalar yapar.

Öne çıkan iki temel özellik 1-Sorumluluk bilinci ve 2-Deneyime (yeniliğe) açıklıktır.

1- Sorumluluk bilinci gelişmiş kişilerde çalışkanlık, düzen, disiplin, azim, dürtü kontrol, odaklanabilmek, dikkatli olmak ve öz denetim gibi özellikler gözlenir.

Sorumluluk sahibi kişiler kendileri için uygun hedefler belirler ve kararlı davranırlar; daha dakiktirler, zamanı iyi kullanırlar, işine zamanında gelirler, onlar hem dışa dönük satış pazarlama, sosyal ve siyasi konularda hem de içe dönük şairlik gibi sanatsal işlerde başarılıdırlar.  

Sorumluluk bilinci zayıflamış kişilerde disiplinsizlik, dağınıklık, iradesizlik ve tepkisellik gözlemlenir.

2- Deneyime açıklık, yeniliklere açıklıktır. Deneyime açık olan kişiler meraklıdırlar, araştırma içine girerler, açık fikirlidirler ve hayal güçleri güçlüdür. Deneyime, gelişme açık olanlar olayların nedenlerini, sonuçlarını  ve detayları görmek isterler. Deneyime açık olanlar denetleyen, yöneten, tabi kılan korku kültürüne değil, geliştiren farklılıklara saygılı gelişime odaklı değerler kültürünü önemser. Otoriter yapıyı benimsemezler

Deneyime   ve yeniliğe açıklık azaldıkça tutuculuk, fikri sabitlik artar; kendini güncelleme ve öğrenme isteği azalır, ezberleri ön yargıları çoğalır. Tutuculuk arttıkça daha az kelime ile konuşur, etiketleme olumluyu küçültme olumsuzu büyütme, ya ak ya kara genelleme gibi  düşünce hatalarına girerler. Yeniliğe gelişime kapalı olanlar etkisel, yani etkileyici olan değil, tepkisel olma eğilimi artar. Otorite hayranıdırlar. Gelişim sağlayan değerler kültürü yerine korku kültürünü önemserler, biat eder ya da biat ettirirler.

Hangi tipe yakınsınız

a) Sorumluluk bilinci yüksek ama yeniliğe kapalı olmak: Yaratıcılık gerektirmeyen rutin işleri sevenler yani hep aynı işi büyük bir sorumluluk içinde yerine getirenler.

b) Sorumluluk bilinci düşük ama yeniliğe açık olmak: Akla sanatçılar gelir. Onlar özgürlük adına çok da rutini sevmez plan programa çok gelmezler ancak yaratıcıdırlar.

c) Hem sorumluluk bilinci yüksek hem de yeniliğe açık olmak: En başarılı olabilenler bu gruptandırlar. 

d) Hem sorumluluk bilinci düşük hem de yeniliğe kapalı olmak: En başarısız olanlar.

Sorumluluk ve Özgürlük ilişkisi nedir?

İçe kapanık, yeniliğe kapalı geleneksel toplumlarda, ‘özgürlük’ çoğunlukla mahkum edilir ve ‘isteyenin istediğini istediği zaman yapabilmesi’ gibi çarpıtılmış tanımlar getirirler. Halbuki özgürlük sorumluluk getirir. Örneğin sürekli anne babasının denetiminde kalmış bir çocuk belli bir yaştan sonra ‘özgürsün’ artık denildiği andan itibaren yaşamın sorumlulukları sırtına binmeye başlamıştır.       

Özgürlük, sorumluluk getirir; özgürlük, sınır ve sorumluluk bilinci gerektirir.  

İnsanların özgür olmak istememesi sorumluluk almak istememesi ile ilgilidir.

Çocuklarınızı sorumlu ve yeniliğe açık yetiştirin ki okul hayatı, meslek hayatı, evlilik hayatı, sosyal hayatı, mutlu ve başarılı geçsin.

Sorumluluk bilinci, sevgi-disiplin dozu ile ilgilidir.

Çocukların sorumluluk bilincinin geliştirilmesi için sevgi-disiplin dozu önemlidir.  Disiplinsiz aile ortamı çocukların dış dünya ile uyum sorunu yaşamasına neden olur. Evde istediğini yapabilen,  kural tanımayan çocuk dışarıda sürekli disiplin suçu işlemeye eğilimli olacaktır.

Aşırı disiplin otoriter altında yetişen çocuklarda ise, öz güvensiz, silik, içe kapanık ve bağımlı olmalarına neden olur.

Sevgisiz çocuklar duygusal ruhsal sorunludurlar çünkü sevgi ruhun gıdasıdır, var olmanın temelidir. Sevgi fazlası şımarık, her şeyi kendisine hak gören, istediğini yapabileceğini düşünen, empati sorunlu bencil yapı oluşur, sorumluluk bilinci gelişmez.

Çocukları ön yargısız dinleyin, anlayın aile içi kuralları değerleri birlikte oluşturun ve sohbet içinde kalın.

Çocuklara küçük yaştan itibaren yaşına uygun onun yerine getirebileceği sorumluluklar verin. Sorumlulukları yerine getirebilme sabrını zorluğunu yaşayan çocuk onun sonunda elde edebilecekleri sayesinde sorumluluk bilinci gelişir.

Sorumluluk üzerine sohbetler yapmak, çocuğun duygu ve düşüncelerinin farkında olmak, birlikte geçirilen zamanlarda onu önemsemek, değer vermek, onun aidiyet duygusunu geliştirirken, sınır ve sorumluklarının farkına varmasını sağlar.

“İnsanım o halde özgür olmalıyım, özgürüm o halde sorumlu olmalıyım” Sartre

“Çoğu insan gerçekten özgür olmak istemiyor, çünkü özgürlük öz disiplin gerektirir ve çoğu insan sorumluluk almaktan korkar”  Freud

Yaşam başarısı, sorumluluk bilinci  ve gelişim nedeni yeniliklere açık olmakla mümkündür. HGüleç