Türkiye, Azerbaycan ve KKTC, bir millet üç devlet felsefesinin oluşmasına vesile olmuşlardır. Bu üç devlet ortak dil, kültür ve tarihi derinliği bulunan köklere sahiptirler.
Binlerce yıl önce Türkistan Coğrafyasından başlayarak tarih boyunca benzer kaderleri paylaşarak birlikte gülmüş, birlikte üzülmüş, birlikte ağlamış, birlikte savaşmış, birlikte Gazi olmuş, birlikte Şehit düşmüşlerdir…
Osmanlı 1915’de Çanakkale’de ölüm kalım savaşı verirken Azerbaycan ve Kıbrıs Türkleri de derhal cepheye koşarak bu kutlu mücadele içerisindeki yerlerini almış. Kimisi Gazi, kimisi de bu uğurda Şehit düşmüşlerdir…
Henüz 1915’ün üzerinden 3 yıl gibi kısa bir süre geçmesinin ardından, 1918’de kurulan Azerbaycan Halk Cumhuriyeti’nin işgal durumu söz konusu olduğunda bu kez de Nuri Paşa komutasındaki Türk Kafkas İslam Ordusu derhal 15 Eylül 1918’de yardıma koşmuş ve bu uğurda Şehitler verilmiştir…
Türk Kafkas İslam Ordusu, o dönem gerek itilaf, gerekse ittifak devletlerinin kurulmasını istemedikleri bir ordudur. Osmanlı bu durum üzerine Nuri Paşa dâhil ordu ile kâğıt üzerinde ilişiklerini kestikleri kişilerden gönüllü bir ordu kurulmasını sağlamıştır.
Bu yıl Bakü’nün kurtuluşunun 101’inci yıldönümü. Nuri Paşa komutasındaki Türk Kafkas İslam Ordusu 15 Eylül 1918’de Bakü’ye girmiş. Bu süreçte Azerbaycan, Karabağ ve Dağıstan’ın düşman işgalinden kurtarılmasını sağlamıştır.
Türk Kafkas İslam Ordusunda mücadele verirken Şehit düşen Azerbaycan ve Türk askerleri Bakü’deki Türk Şehitliği’nde defnedilmiştir. Şehitlikte 1130 Türk Askerinin isimleri görülebilmektedir.
Şehit düşen Azerbaycan ve Türk askerlerinin Bakü’deki Türk Şehitliğine nakilleri konusu da çok önemlidir. Azerbaycan’da 1920’de başlayan Sovyet demir perde döneminin ardından Türk-Kafkas Ordusunda Şehit düşen Azerbaycan ve Türk askerlerinin mezarları yıllarca Azerbaycan Halkı tarafından kamufle edilerek özenle korunmuş. 1991’de Azerbaycan’ın bağımsızlığını kazanmasını müteakip Azerbaycan Devleti ile Türkiye Cumhuriyeti’nin yakın işbirliği neticesinde Bakü Türk Şehitliğine nakledilmeleri sağlanmıştır.
Bugün hala Azerbaycan’ın pek çok bölgesinde o günlerden kalma Türk Şehitlikleri/Tenha Mezarlar bulunmaktadır. Bu konuda Bahtiyar Vahapzade’nin Tenha Mezar isminde bir de şiiri bulunduğunun özellikle altını çizmek isterim.
Bakü’de Türkiye Cumhuriyeti Büyükelçiliği’nin yakınlarında Azerbaycan Türkleri’nin Atatürk’e duydukları sevgi ve saygının sembolü olarak yapmış oldukları çok büyük ve bir o kadar da ihtişamlı olan heykeli bulunmakta…
Önemli kaynaklardan elde ettiğim bilgilere göre Azerbaycan Türkleri’nin Nuri Paşa’ya duydukları sevgi ve saygının sembolü olarak önümüzdeki aylarda Bakü’nün önemli bir yerine heykelinin dikilmesi yönünde çalışmalar yapıldığını öğrendim…
Azerbaycan Türkleri ile Kıbrıs Türkleri de geçmişlerinde ortak acı kaderleri paylaşmışlardır. Azerbaycan Türkleri 1918’de kurdukları Azerbaycan Halk Cumhuriyeti’nin işgal edilmesini ve insanlık dışı daha pek çok çeşitli acıları yaşamışlardır. Kıbrıs Türk Halkı da 1960’da ortağı olduğu Kıbrıs Cumhuriyeti’nin işgal edilmesini ve beraberinde insanlık dışı pek çok benzer acıları yaşamıştır.
Azerbaycan’a ait Karabağ’ın Ermeniler tarafından işgal edilmesi üzerine Azerbaycan Halkı 1990’da yine çok büyük acılar yaşamış. Benzer şekilde Kıbrıs Türk Halkı da 1963-1974 arasında Rumların ortak Kıbrıs Cumhuriyetini işgal etmesi sonucunda çok büyük acı ve ıstıraplar yaşamıştır. Azerbaycan Türkleri’de, Kıbrıs Türkleri’de toprak ve insanlık dışı can kayıpları yaşamışlardır!
Türkiye bundan 101 yıl önce nasıl Azerbaycan Halkı’nın yardımına Nuri Paşa komutasındaki Türk-Kafkas İslam Ordusu ile koşmuşsa, 45 yıl önce 20 Temmuz 1974’de de Kıbrıs Türk Halkı’nın yardımına Mehmetçikleri ile koşmuş bu uğurda binlerce Şehitler vermiştir.
Sonuç itibarı ile Türkiye, Azerbaycan ve KKTC’yi birbirine bağlayan görüldüğü üzere ortak dili, kültürü, tarihi ve benzer acıları yaşamış olmalarıdır. Bizler büyük Türk Milleti Ailesinin çocuklarıyız. Dün olduğu gibi bugün de yarın da birlikte güler, birlikte üzülür, birlikte ağlar, birlikte savaşır, birlikte Gazi olur, birlikte kucak kucağa Şehit düşeriz…
