Haber: Damla Oya Erman
Silikon Vadisi ve ötesinde geçen yıl boyunca yapay zeka araçlarının işçileri işlerinden çıkarma endişesi büyük bir konu olmuştu, ancak son yaşanan teknoloji sektörü işten çıkarmalarının tamamı doğrudan yapay zeka araçlarının işçileri değiştirmesiyle ilişkili değil.
Ancak, birçok şirketin yatırımlarını yapay zeka teknolojilerine yoğunlaştırdıktan sonra bu iş kesimi duyurularının gelmesi dikkat çekiyor. Artan sayıda teknoloji şirketi, işgücü planlamasını gözden geçirirken yapay zekayı belirleyici bir faktör olarak gösteriyor.
Teknoloji endüstrisindeki bu devam eden iş değişimleri, yapay zeka teknolojisinin gelecekte iş dünyası peyzajını şekillendirmesi beklentisiyle, bu alanda daha fazla huzursuzluğa işaret ediyor.
2024'ün ilk iki haftasında, Google ve Amazon gibi teknoloji devleri yüzlerce çalışanı etkileyen geniş kapsamlı işten çıkarmalar duyurdu. Bu kesim haberleri, her iki şirketin de ayrı ayrı yapay zeka start-up'ı Anthropic'a milyarlarca dolarlık yatırım yapmasının ardından geldi.
Aynı hafta içinde, sosyal platform Discord yüzde 17'lik bir personel azaltma planını açıkladı. Popüler mobil oyunlarda kullanılan Unity Software yüzde 25'lik bir işgücü azaltma kararı aldığını duyurdu. Dil öğrenme uygulaması Duolingo ise sözleşmeli çalışanlarının yüzde 10'unu işten çıkardığını belirtti.
2024'ün ilk iki haftasında Layoffs.fyi tarafından derlenen verilere göre, 5.500'den fazla teknoloji çalışanı işlerini kaybetti. Bu son işten çıkarmalar, teknoloji sektörü için çok zorlu geçen iki yılı takip ediyor. Pandemi nedeniyle talebin sıfırlanması, sektördeki yüz binlerce iş kaybına yol açtı.
Uzun süredir teknoloji endüstrisi işten çıkarmalarını takip eden Roger Lee, birçok teknoloji şirketinin hala "pandemi döneminde fazla işe alım yapmaya çalıştıklarını düzeltmeye çalıştıklarını" ifade ediyor. Covid-19 salgını, evden çalışmaya zorlanan dünya genelinde insanların dijital hizmetlere olan talebini artırdı. Bu bağlamda, teknoloji endüstrisi dikkat çekici bir şekilde büyük bir işe alım furyasına girdi. Ancak pandemi kısıtlamalarının hafiflemesi ve daha geniş ekonomik belirsizlikle birlikte teknoloji endüstrisi, 2000 yılındaki dotcom çöküşünden bu yana en büyük daralmasını yaşadı.
Yüksek faiz ortamı ve teknoloji düşüşü, başlangıçta beklenenden daha uzun sürse de Lee, "Artan sayıda teknoloji şirketi, işten çıkarmaların nedeni olarak yapay zekayı gösteriyor" diyor.
Chegg, IBM ve Dropbox gibi şirketler geçen yıl, işten çıkarmaların nedeni olarak yapay zekayı gösterdi. Daha yakın tarihli olarak Duolingo ve hatta Google, yapay zekadan yararlanmak için kaynakları harekete geçirme niyetini belirtirken aynı nedeni öne sürdüler.
Yapay zekanın işgücü piyasasına etkisinin tam boyutu hala kendini gösterirken, araştırmacılar küresel olarak yüz milyonlarca işin etkilenebileceğini, ancak aynı zamanda teknolojinin gelecekte yeni ve farklı işler yaratma potansiyeli bulunduğunu söylüyor.
Geçen yıl mart ayında Goldman Sachs ekonomistleri, dünyanın dört bir yanındaki 300 milyon tam zamanlı işin, üretken yapay zeka teknolojisinin yükselişi tarafından kaybedilebileceğini ve bunun beyaz yakalı çalışanların en çok risk altında olduğunu belirtti. Ayrı bir araştırma, işletmelerin önümüzdeki yıllarda yapay zekayı benimsemelerinin kadınların işlerini orantısız bir şekilde etkileyebileceğine dair bulguları da içeriyor.
Teknoloji endüstrisi işten çıkarmaları devam ettikçe, iş savunucuları ve hatta yasama organları bu duruma dikkat çekiyor. Bu hafta işlerini kaybeden Google çalışanları, işten çıkarıldıklarını e-posta yoluyla öğrenmelerine şaşırdı.
Google yazılım mühendisi ve Alphabet Workers Union'ın başkanı Parul Koul, işten çıkarmaları "gereksiz ve karşı üretken" olarak nitelendirerek "işyerine kaos ve istikrarsızlık getirdiğini" ve işlerini kaybetmeyenlerin bile "sürekli bir sonraki olacakları konusunda çalıştıklarını" belirtti. Google ise, kesintilerin ekiplerin "daha verimli ve daha iyi çalışmasına yardımcı olmak" amacıyla yapıldığını ve etkilenen çalışanlara "Google'da ve ötesinde yeni roller ararken destek olunduğunu" ifade etti.
Bazı yasama organları, teknoloji işten çıkarmalarının belirli işçiler üzerindeki eşitsiz etkilerine dair raporlara son dönemde dikkat çekti. Missouri'den Emanuel Cleaver ve California'dan Barbara Lee'nin liderliğini yaptığı iki düzineden fazla Siyah yasama organı, geçen ayın sonlarına doğru işgücü bakanı Julie Su'ya ulaşılan bir mektupta, "teknoloji endüstrisi içinde yaygın işten çıkarmaların ve bunun Afrika kökenli Amerikalı topluluğu ve kadınlar üzerindeki orantısız etkileri" konusundaki endişelerini dile getirdi.
Yasama organları, Devlet İşleri Bakanlığı'nı devam eden kitlesel işten çıkarmalara daha yakından bakmaya ve en risk altındaki işçileri kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya olan işçileri daha iyi korumak için daha fazla çaba göstermeye çağırdı.
