Haber: Mert Osman Erman
Ülkenin yavaşlayan ekonomisi, düşük faiz oranları ve ABD ile yaşanan jeopolitik çekişme, ekonomik potansiyeli konusunda şüphe uyandırıyor.
Bu hafta Çin lideri Xi Jinping ile ABD Başkanı Joe Biden arasındaki kritik toplantı merakla bekleniyor.
Ancak şirketler şimdiden temkinli bir şekilde hareket etmeye başlıyor gibi görünüyor.
"Etnik risk, iç politika belirsizliği ve daha yavaş büyüme etrafındaki endişeler, şirketleri alternatif pazarlar üzerinde düşünmeye itiyor," diyor The Economist Intelligence Unit'ten (EIU) Nick Marro.Çin, eylül sonuna kadar geçen üç ayda yabancı yatırımda 11.8 milyar dolarlık bir açık kaydetti - kayıtların tutulmaya başlandığı 1998 yılından bu yana ilk kez.
Bu, yabancı şirketlerin karlarını Çin'e yeniden yatırım yapmadığı, aksine parayı ülkeden çıkardığı anlamına geliyor.
Çin, geçen yıl Çin'den 250 milyon İsviçre frangı (277 milyon dolar; 227 milyon pound) çeken İsviçre endüstriyel makine üreticisi Oerlikon'un bir sözcüsü, "Çin şu anda daha yavaş bir büyüme ile karşı karşıya ve bazı düzeltmeler yapması gerekiyor" diyor.
"Sorun yaşamasını beklediğimizi açıkça iletmeye başlayan şirketlerden biriydik," diyor sözcü. "Bu nedenle, bu etkileri hafifletmek için erken önlemleri uygulamaya başladık."
Çin, şirket için hala önemli bir pazar. Ülkede satışlarının üçte birinden fazlasını oluşturan yaklaşık 2.000 çalışana sahip.
Oerlikon, Çin ekonomisinin önümüzdeki yıllarda yaklaşık %5 büyüme kaydetmeye devam etmesinin "dünya genelinde en yükseklerden biri olduğunu" belirtti.
Pandeminin başlangıcından bu yana, Oerlikon gibi şirketler dünyanın en büyük pazarında faaliyet göstermenin zorluklarıyla başa çıkmak zorunda kaldı.
Çin, "sıfır Covid" politikası çerçevesinde dünyanın en sıkı pandemi kapanmasını uygulamıştı.
Bu durum, teknoloji devi Apple gibi birçok şirketin, iPhone'larının çoğunu Çin'de üreten şirketlerin tedarik zincirlerine müdahale etti.
Firma o zamandan beri tedarik zincirini Hindistan'a bazı üretim taşıyarak çeşitlendirdi. Marro, bu yıl şirketlerin daha fazla çeşitlenmeye yönelik çağrılara daha fazla kulak verdiğini, Çin ile ABD arasındaki gerilimlerin hammadde ve gelişmiş çipler üretimi için gereken teknolojiye yeni ihracat kısıtlamaları getirilmesiyle tırmandı.
"Çin'den çıkan pek çok şirket görmüyoruz. Büyük çok uluslu şirketler çoğu 20, 30 veya 40 yıl süren pazar payını bırakmak istemiyorlar. Ancak özellikle yeni yatırımlar açısından bir değerlendirme görüyoruz."
Düşük faiz oranları
Şirketler ayrıca faiz oranlarının etkisini de düşünüyor. Çin, birçok ülkenin geçen yıl faiz oranlarını keskin bir şekilde artırmasının tersine trendi tersine çevirdi.
ABD Federal Rezervi ve Avrupa Merkez Bankası da dahil olmak üzere birçok büyük merkez bankası, enflasyonla mücadele etmek için faiz oranlarını artırıyor. Yatırım getirisini vadeden daha yüksek borç maliyeti, yabancı sermayeyi de çeker.
Öte yandan Çin'deki politika yapıcılar, ekonomisini ve sıkıntılı emlak sektörünü desteklemek için borç maliyetini düşürdü. Yuan bu yıl dolar ve euro karşısında %5'ten fazla değer kaybetti.
Çin'deki kazançları tekrar ülkeye yatırmak yerine, işletmeler Avrupa Birliği Çin Ticaret Odası diyor ki parayı harcıyor.
Ekliyor: "Çin'de fazla nakit ve kazançları olanlar, bu fonları Çin'e yatırımdan daha yüksek bir yatırım getirisi sağlayacak yerlere giderek artırıyorlar."
Bazı şirketler, "kârlarını çekme" işleminin "uzun vadeli döngülerinin" bir parçası olarak kâr elde etmeye başladıklarını söyledi,
Amerikan Ticaret Odası Başkanı Michael Hart gözlemledi.
"Kâr çekme, şirketlerin Çin'den memnun olmadığı, ancak yatırımlarının burada olgunlaştığı anlamına gelmez, aksine" diyor Hart.
Hart, bu durumun "şirketlerin Çin operasyonlarını küresel operasyonlarına entegre edebilme yeteneği anlamına geldiğini" söylüyor.
Kanada merkezli havacılık elektroniği şirketi Firan Technology Group, son on yılda Çin'e 10 milyon Kanada doları (7.2 milyon dolar; 5.9 milyon pound) yatırım yaptı ve geçen yıl ve 2023'ün ilk çeyreğinde ülkeden 2.2 milyon Kanada doları çekildi.
Firma Başkanı ve İcra Direktörü Brad Bourne, "Çin'den hiç çıkmıyoruz. İşimizi orada büyütüyoruz ve işimizi dünya genelinde başka yerlere yatırım yapmak için fazla nakit çekiyoruz" diyor.
"Çin'de fazla nakit vardı ve onu geri getirip, son Amerika satın almalarımızı finanse etmeye yardımcı olmak sadece ihtiyatlı nakit yönetimi idi ve borcumuzu azalttı."
