HABER: YAĞMUR TANYILDIZ
Bir kişinin evli ya da bekar, kadın ya da erkek olması fark etmeksizin anne ya da baba olmak istemesi normaldir. Doğum yapma imkanı olmayan, çocuk sahibi olmak için engelleri bulunan ya da çeşitli sağlık durumlarına bağlı olarak anne ya da baba olmak isteyen ama çocuk sahibi olamayan kişiler de evlat edinerek bu duyguyu yaşayabilirler. Ancak bir bebek ya da çocuk evlat edinebilmek için yerine getirilmesi gereken bazı şartlar bulunur. Peki, evlat edinme şartları nelerdir?
Öncelikle Evlat Edinme Nedir?
Evlat edinme durumu evlat edindirilmeye uygun olan çocukla, durumu evlat edinmeye uygun kişi/eşler arasında hukuki bağlar sağlanarak, çocuk- ebeveyn ilişkisinin kurulmasıdır.
Evlat Edinmek Üzere Başvurabilir miyim?
Siz ve eşiniz otuz yaşını doldurmuş veya en az beş yıldan beri evli iseniz evlat edinmek üzere Türkiye Cumhuriyeti Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'na başvuruda bulunabilirsiniz.
Korunma Altındaki Her Çocuk Evlat Edindirilebilir mi?
Bir çocuğun evlat edinme hizmetinden yararlandırılabilmesi için koruma altında olsun ya da olmasın durumunun hukuksal olarak uygun olması gerekmektedir. Bu nedenle Türkiye Cumhuriyeti Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'nda korunma ve bakım altında bulunan tüm çocuklarımızın evlat edindirilmesi mümkün olamamaktadır.
Çocuğun durumunun hukuksal olarak uygun olmasından kastedilen husus ise;
- Küçüğün ana ve babasının rızasının olması (Türk Medeni Kanun'un 309. Maddesi),
- Rızanın, küçüğün veya ana ve babasının oturdukları yerin mahkemesinde sözlü veya yazılı olarak açıklanarak tutanağa geçirilmesi, gerekir.
Ya da;
- Kim olduğu veya uzun süreden beri nerede oturduğunun bilinmemesi veya ayırt etme gücünden sürekli olarak yoksun bulunması,
- Küçüğe karşı özen yükümlülüğünü yeterince yerine getirmemesi, nedenleriyle ana babadan birinin rızası aranmaz (Türk Medeni Kanun'un 311. Maddesi).
Evli Olmayan Kişi Evlat Edinmek Üzere Başvuruda Bulunabilir mi?
Evlât edinmek isteyen ve evli olmayan kişinin otuz yaşını doldurmuş bulunması koşulu aranır. Evli olmayanlar birlikte evlat edinemezler.
Evlat Edinmek Üzere Nereye Başvurabilirim?
Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı iseniz ve Türkiye’de yaşıyorsanız, ikamet ettiğiniz İl’deki Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğüne veya ilk başvuru için E-Devlet üzerinden Yurt dışında ikamet ediyorsanız, bulunduğunuz ülkenin ülkelerarası evlat edinme merkezi makamı/yetkili birimine, başvurmalısınız.
Başvuru Randevusuna Gelirken Getirmem Gereken Belgeler Var mı?
Bilgilendirme başvurusuna gelirken önceden hazırlayarak yanınızda getirmeniz gereken herhangi bir belge bulunmamaktadır.
Başvuru Randevusu Nedir?
Evlat edinme birimi, genel anlamda evlat edinme başvurusu için uygun koşullara sahip olma durumunuzu değerlendirecektir. Başvuru için uygun koşulları taşımanız halinde görüşmeye devam edilecektir. Yapılacak görüşmede; evlât edinilecek küçüklerin özellikleri, evlât edinmenin sosyal ve hukuki sonuçları ile evlat edinme koşulları hakkında kapsamlı olarak bilgilendirileceksiniz.
Hazırlanması İstenilecek Belgeler Nelerdir?
Evlât edinmek üzere başvuran kişi veya eşlerden aşağıdaki belgeler istenir:
-Nüfus müdürlüğü tarafından düzenlenen nüfus olayı kayıt örneği,
-Başvuran ve birlikte yaşadığı aile fertlerinin 25.5.2005 tarihli ve 5352 sayılı Adli Sicil Kanunu kapsamında yer alan silinmiş kayıtlar da dâhil sabıka kayıtları,
-Mal varlığını, gelir ve sosyal güvenlik durumunu gösterir belgeler,
-Kimlik Paylaşımı Sisteminden belge üretebilen muhtarlıklardan veya nüfus müdürlüklerinden alınacak yerleşim yeri belgesi,
-Öğrenim durumunu gösterir belge,
-Fiziksel, zihinsel ve ruhsal bir engelinin, sürekli bakımı gerektiren, bulaşıcı veya süreğen bir hastalığının bulunmadığını, ayrıca alkol veya uyuşturucu madde bağımlısı olmadığını belirten sağlık kurulu raporu,
-Türkiye’de yaşayan yabancı ülke vatandaşlarından veya yurt dışında yaşayan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarından oturma izin belgesi ve küçüğün kabul eden ülkeye girmesine ve orada sürekli ikametine izin verildiğine veya verileceğine dair belge.
Evlat Edinme İzleme Süreci Nedir?
Çocuğun yanınıza yerleştirilmesinden, evlat edinme işlemi tamamlanıncaya kadar geçen süreçte ziyaretler gerçekleştirilir.
-Yapılacak bu izleme ziyaretleri haberli olabileceği gibi habersiz de olabilir.
-İzleme sürecinde gerektiğinde danışmanlık hizmeti verilir.
-Yapılan izlemeler raporlaştırılarak dosyanıza eklenir.
-İzleme süreci ve Evlat Edinme Öncesi Geçici Bakım Sözleşmesi evlat edinme işlemlerinin tamamlanmasına kadar devam eder.
-İzleme sürecinde bu evlat edinmenin çocuk için uygun olmayacağı kanaatine varılması halinde sürecin tamamlanması beklenmeksizin çocuk geri alınır.
Evlat Edinme İlişkisi Nasıl Kurulur?
Evlat edinme kararı, evlat edinenin oturma yeri; birlikte evlat edinmede eşlerden birinin oturma yeri mahkemesince verilir.
-Mahkeme kararıyla birlikte evlatlık ilişkisi kurulmuş olur. (Türk Medeni Kanunun 315. Maddesi)
Evlat Edinilecek Çocuğun Nüfus Kaydı Nasıl Yapılır?
Eşler tarafından birlikte evlat edinilen ve ayırt etme gücüne sahip olmayan küçüklerin nüfus kaydına ana ve baba adı olarak evlat edinen kişi/eşlerin adları yazılır. (Türk Medeni Kanunun 314 .Maddesi)
Evlatlığın, miras ve başka haklarının zedelenmemesi, aile bağlarının devam etmesi için evlatlığın naklen geldiği aile kütüğü ile evlat edinenin aile kütüğü arasında her türlü bağ kurulur. Ayrıca evlatlıkla ilgili kesinleşmiş mahkeme kararı her iki nüfus kütüğüne işlenir. (Türk Medeni Kanunun 314. Maddesi)
Evlat edinilen kişi, dosya bilgilerine ulaşabilir mi?
Evet ulaşabilir. Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanununun 1983 yılında yürürlüğe girmesini takiben arşiv oluşturulmuştur. Önceki yıllara ait arşiv bilgileri ise ilgili kurumlar tarafından devreden belgelerle sınırlıdır. AÇSH İl Müdürlüğüne başvuruda bulunulması gerekmektedir.
Evlat edinme mahkeme kararı olmaksızın doğrudan çocuğun nüfusa kaydının yapılması yasal mıdır?
Evlat edinme yasal bir işlem olup Türk Medeni Kanunu'nun ilgili hükümleri kapsamında gerçekleştirilmektedir. Bir çocuğun evlat edinilebilmesi sadece ilgili Mahkeme tarafından verilen mahkeme kararına istinaden olur. Bunun dışında yapılan işlemler evlat edinme olarak adlandırılamaz. Bu işlemler soy bağının bozulması kapsamında yer aldığından Türk Ceza Kanunu kapsamında suç teşkil etmektedir. (Hâkim kararı olmaksızın doğrudan nüfusa kayıt ettirilerek çocuğun soy bağının değiştirilmesi durumunda Türk Ceza Kanunu'nun 231. Maddesinde yer alan “Bir çocuğun soy bağını değiştiren veya gizleyen kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır” hükmü doğrultusunda işlem yapılmaktadır.)
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı evlat edinme şartları nelerdir?
Küçüğün, evlât edinen tarafından en az bir yıl süreyle bakılmış ve eğitilmiş olması, Evlât edinmenin her halde küçüğün yararına bulunması ve evlât edinenin diğer çocuklarının yararlarının, hakkaniyete aykırı bir biçimde zedelenmemesi, Ayırt etme gücüne sahip olan küçüğün rızasının alınması, 22/11/2001 tarihli ve 4721 sayılı Türk Medenî Kanununun 311’inci ve 312’nci maddelerinde yer alan hükümler hariç, 309’uncu maddesinde belirtilen şekilde küçüğün ana ve babasının rızasının bulunması, Küçüğün vesayet altında olması halinde, Türk Medenî Kanununun 397’nci maddesinde öngörülen vesayet dairelerinin izninin alınmış olması, Eşlerin en az beş yıldan beri evli olmaları veya her ikisinin de otuz yaşını doldurmuş bulunmaları koşulları aranır. Söz konusu şartlar Türk Medeni Kanunu'nda düzenlenen evlat edinme şartlarıdır.
Verdiğiniz bilgiler için çok teşekkür ederim. Son olarak; bu konu ile ilgili problem yaşayan okurlarımız varsa, onlara ne söylemek istersiniz?
Nazik davetiniz için tekrar teşekkür ederim. Umarım tüm okuyanlar için faydalı bir röportaj olmuştur. Okurlarımız evlat edinme konusun da sorun yaşamamak adına mutlaka bu konuda uzman olan bir avukat ile süreci yönetmelerini öneriyorum. Evlat edinme süreci ve akabinde gerçekleşebilecek hukuki problemler oldukça önemli ve çözümünün ivedilikle yapılması gereken bir konudur. Evlatlık alınan çocuk ile soy bağının kurulması sonraki süreçleri derinden etkileyeceği gibi miras hukuku açısından da hak kayıplarına sebebiyet verebilmektedir. Bu sebeple evlat edinme süreçleri titizlikle takip edilmeli ve zaman çok iyi kullanılmalıdır.
