Haber: Mert Osman Erman
Son aylarda, birkaç yüksek rütbeli Çinli yetkilinin kaybolması, Xi'nin özellikle askeriyle bağlantılı olanları temizlik hareketine mi başladığı konusunda yoğun spekülasyonlara yol açtı.
Son düşen kişi, son haftalarda kamusal olarak görünmeyen savunma bakanı Li Shangfu gibi görünüyor.
Başlangıçta onun yokluğu olağandışı bir şey olarak görülmedi, ancak bir üst düzey ABD diplomatının bunu ortaya çıkardığı anlaşılınca inceleme yoğunlaştı. Bir Reuters raporu daha sonra Genel Li'nin, daha önce Halk Kurtuluş Ordusu (PLA) için silah tedariki gözetlemiş olan kişinin askeri ekipman alımlarıyla ilgili soruşturulduğunu söyledi.
Onun "ortadan kaybolması", füze kuvvetlerindeki (nükleer füzeleri kontrol eden askeri birim) iki üst düzey yetkilinin ve bir askeri mahkeme yargıcının görevden alınmasından haftalar sonra geldi.
Şimdi Çin Komünist Partisi'nin (ÇKP) ordusunu kontrol eden merkezi askeri komisyonundaki bazı kadroların da soruşturulduğu yönünde taze söylentiler dolaşıyor.
Bu görevden almalar için hiç veya az resmi açıklama yapılmadı, "sağlık nedenleri" dışında. Bu boşlukta, spekülasyonlar çiçek açtı.
Ana teori, yetkililerin PLA'daki yolsuzluğa sıkı bir şekilde müdahale etmekte olduğu yönünde
Askeri, temmuz ayında son beş yılda yolsuzluklar hakkında ipuçları isteyen sıradışı bir çağrı yaparak yüksek alarmda bulundu. Ayrıca Bay Xi, BBC Monitoring tarafından yapılan kontrollerde, nisan ayından bu yana askeri üsleri ziyaret etmek için ülkeyi çapraz çapraz dolaşan yeni bir dizi denetim başlattı.
Uzun zamandır özellikle 1970'lerde ekonomisini liberalleştirmeye başladığından beri askerde bir yolsuzluk sorunu vardı, Çin'in tek parti merkezli sistemi tarafından tamamen denetlenemeyen ulusal güvenlik nedenleriyle tam olarak açıklanamayan tedarik işlemlerine giden harcamaları içeren yıllık olarak bir trilyon yuanı aşan harcamalarla daha da karmaşık hale getiriliyor.
Diğer ülkelerin askerlerinin kamu denetimine tabi tutulduğu gibi Çin'in silahlı kuvvetleri de yalnızca ÇKP tarafından denetlenmektedir, Çin ve askeri arasındaki ilişkiyi inceleyen Singapur'un Nanyang Teknoloji Üniversitesi'nde araştırmacı olan James Char tarafından belirtildi.
Bay Xi, silahlı kuvvetler içindeki yolsuzluğu dizginlemede ve itibarını bir ölçüde yeniden kazanmada bazı kazançlar elde etti, ancak "yolsuzluğu kökten temizlemek, eğer imkansızsa mümkünse, sistem tasarımı gerektirir ve maalesef otoriter devletin karşı olduğu" " dedi Char.
CCP hükümeti kendisine izin verilmemiş bir yasal sistem yerleştirmek istemediği sürece, bu tür temizlikler devam edecek
Ancak bu kaybolmalar, Çin hükümetinin ABD ile ilişkisini karmaşık bir şekilde yönlendirdiği bir dönemde, Çin hükümetinin derinleşen paranoyasına da atfedilebilir.
Temmuz ayında, Çin'de genişletilmiş bir karşı casusluk yasasının yürürlüğe girmesi, otoritelere daha büyük bir yetki ve araştırma yapma gücü verdi. Hemen ardından Çin'in devlet güvenlik bakanlığı vatandaşları casus faaliyetlere karşı savaşmalarına yardımcı olmaları için kamuya açık bir şekilde teşvik etti.
General Li'nin kaybolması, dışişleri bakanı Qin Gang'ın Temmuz ayında kaldırılmasıyla da örtüşüyor ve bu da spekülasyonu doruğa çıkardı. Bu hafta Wall Street Journal, Bay Qin'in, ABD'de doğmuş bir çocuğun doğmasına neden olan iddia edilen bir dış evlilik ilişkisi nedeniyle soruşturulduğunu bildirdi.
"Elit [Komünist Parti] çevrelerinde bir ilişkiniz olması diskalifiye edici değil, ancak birinin yabancı istihbarat bağlantılarından şüphelenilmesi ve anahtar jeopolitik rakip, eğer düşman değilse, olan bir pasaport taşıyan bir çocuk yapması şimdi olabilir," diyor Çin analisti Bill Bishop.
Ayrıca Bay Xi'nin ahırları temizlemek için iç parti baskısı altında hareket ettiği spekülasyonu da var, Çin, Covid sonrası ekonomide yavaşlama ve yükselen genç işsizlikle başa çıkmaya çalışıyor. Çin'in politik sistemi altında Bay Xi, yalnızca Çin'in başkanı değil, aynı zamanda askerlerin baş lideri olarak da görev yapmaktadır.
Bir bakış açısına göre, kaybolmalar, Bay Xi'nin liderliğindeki istikrarsızlık belirtisi
Gözlemciler, Genel Li ve Bay Qin'in sadece bakanlar olmadığını, aynı zamanda Devlet Konseyi üyesi olarak daha yüksek mevkileri işgal ettiklerini, bu nedenle ani düşüşlerinin Çin devlet başkanı tarafından bir yargı eksikliği olarak görülebileceğini belirtti. Kaybolmaları siyasi bir temizlik olarak görürseniz, o zaman, geçen yıl parti kongresinde iktidarı başarıyla konsolide ettikten hemen sonra, muhalif rakip fraksiyonları nötralize etti ve anahtar komiteleri müttefikleriyle doldurduğu parti kongresinde, bunu çok erken gerçekleştirmek zorunda kaldığınız bir bakış açısıyla kötü bir görünüme sahip.
Ancak diğer görüş, bunun Bay Xi'nin başka bir güç gösterisi olduğu yönündedir.
Bir temizlenen ÇKP yetkilisinin oğlu olan Bay Xi, özellikle düşmanlarını kökten temizlemeyi amaçlayan yolsuzlukla mücadelede kamuoyu önünde sık sık baskı yapar - gözlemciler, siyasi rakiplerini kökten temizlemeyi amaçlayan siyasi temizlikler olarak da hareket ederler.
Mao Zedong'dan beri, başka hiçbir Çin lideri Bay Xi'nin temizliklerinin ölçeğini eşleme konusunda yaklaşamamıştır. Yıllar boyunca binlerce kadroyu topladığı tahmin ediliyor ve 2013'te göreve geldikten hemen sonra başlatılan "kaplanlar ve sinekler" kampanyasıyla başlayarak düşük seviyeli ve üst düzey yetkililere kadar herkesi hedef aldı.
Ayrıca silahlı kuvvetlere yönelikti ve 2017'ye gelindiğinde 100'den fazla üst düzey subayı görevden almıştı. O zaman resmi haber ajansı Şinhua, "yeni Çin'i yaratmak için savaşlarda ölen general sayısını çok aştığını" belirttiği bir makalede bu rakamı söyledi.
Ancak son kaybolmaların gönderdiği işaret üzerine soru işaretleri var ve sonuçları
Gözlemciler, ordu ve hükümet arasında korku atmosferi yaratacağını söylüyorlar. Bu, uygunluğu sağlamak için amaçlanan sonuç olabilir, ancak moral bozucu bir etkisi olacaktır.
Bay Xi'nin rızasını kaybedenleri yıllarca kökten temizlemesi ve üst düzey görevlere takipçilerini yerleştirmesi, Bay Xi'nin kendisini evet adamlarıyla çevrelediği anlamına gelebilir. Grup düşüncesi riski, Dr. Char tarafından belirtildiği gibi, Bay Xi'nin liderliğinin "gerçek istikrarsızlığı" dır, çünkü Çin'in ulusal güvenliğini ve dış politikasını olumsuz etkileyebilir.
Kaybolmalar aslında Taiwan Boğazı'nda gerçekleştiği gergin bir dönemde meydana geldi, Çin'in son haftalarda daha fazla savaş gemisi ve askeri jet göndermesi.
Dış politika ve savunma diploması üzerindeki iletişim kesintisi, "kazalar meydana gelebilir ve tırmanma yönetimi daha zor hale gelebilir" diğer taraftan "özellikle endişe verici olacaktır" diyerek, Carnegie Çin düşünce tankının bir dış resident fellow'u olan Ian Chong tarafından belirtildi.
Diğerleri ise Çin'in askeri liderliğinin bazı üst düzey yetkililerin yerine getirilmesini direnecek kadar sağlam olduğunu ve savaşın eşiğinin altında faaliyet gösterdiğini belirtiyorlar.
Yine de diğerleri, kaybolmaların Bay Xi'nin liderlik istikrarı üzerinde uzun vadeli bir etkisi olmayacağını düşünüyor. Şu ana kadar hedef alınan kadroların hiçbiri iç çevresinin bir parçası değil, Asya Topluluğu Politika Enstitüsü ile Çin elit politikası konusunda uzman Neil Thomas tarafından belirtildi.
Gözlemcilerin çoğunun anlaşmış olduğu şey, bu olayların Çin sisteminin opaklığını vurguladığıdır. "Bu, politika uygulamanın sürekliliği ve herhangi bir çalışma düzeyi sözü veya teminatının güvenilirliği hakkında soruları daha da keskinleştiriyor" diyerek Dr. Chong'un belirttiği gibi, bu yetkililerin ortadan kaybolan eylemleri "sonuçta bir rahatsızlığı körüklüyor."
