KUALA LUMPUR/MALEZYA Çin, nüfus olarak dünyanın en büyük ülkesidir. Çin, sadece nüfusuyla değil ekonomik büyümesiyle de yakın gelecekte en güçlü ülke olarak zikrediliyor. Çin'in kendine mahsus özellikleri var. Geleneklerine, tarih ve kültürüne bağlı bir ülke. Dünyanın en eski alfabelerinden birini kullanıyor, hem de hiç değiştirmeden. Resimlerden oluşan Çin Alfabesi iki bin yıldan beri kullanılıyor. Hem de sadece Çin'de değil, Çin kökenli olan Çinlilerin hepsi aynı alfabeyi kullanıyor. Dünyanın belki de en zor alfabesi. Toplam onbeş binden fazla resimden oluşuyor. Hepsini bilen çok az. Alfabe yoluyla geri kalan bir ülke olsaydı sanırım Çin olurdu. Milletler; alfabe, tarih ve kültürüne sahip çıkmak suretiyle gelişiyor ve ilerliyorsa Çin bunun için en iyi örnektir. Gelelim yılbaşına; Çin yine iki bin yıldan beri kendine mahsus yılbaşı kutluyor. Yılbaşı, yeni bir yılın başlangıcına verilen isim. Yıllık takvimler kullanan kültürler tarafından kutlanmaktadır.1 Ocak: Türkiye dâhil, çoğu ülke tarafından kullanılan Miladi takvime göre yılın ilk günü. Hicri Takvimde yılbaşı Muharrem ayının 1'inde gerçekleşir. Hicri Takvim 12 kameri aya göre düzenlendiğinden 354 güne denk gelir, dolayısıyla Miladi takvime göre yılbaşı her yıl 11 gün önce gerçekleşir. Roşaşana (İbranice yeni yıl): Musevi yılbaşıdır. Hamursuz Bayramı'ndan 163 gün sonra kutlanır. Doğu Ortodoks Kilisesi'nde yılbaşı (İsa'nın sünnet yıldönümüne de denk gelen) 14 Ocak'ta kutlanır (Jülyen Takvimine göre 1 Ocak). Ancak en büyük 12 Doğu Ortodoks Kilisesinin sekizi, iki tarihin aynı güne geldiği Güncellenmiş Jülyen Takvimini benimsemiştirler (Bulgaristan, Güney Kıbrıs Rum Kesimi, Mısır, Polonya, Romanya, Suriye, Türkiye ve Yunanistan). Gürcistan, İsrail, Rusya ve Sırbistan Ortodoks Kiliseleri ise Jülyen Takvimi kullanmaya devam ederler. İran takviminde yılbaşı Norous olarak anılır ve ilkbaharın başında kutlanır (20 veya 21 Mart). Tayland, Kamboçya ve Laos'da yılbaşı 13 Nisan'dan 15 Nisan'a kadar kutlanır. Çin yılbaşı her yıl ilk kameri ayının yeni Ay gününde kutlanır ki bu da kabaca ilkbahara denk gelir. Tam tarihi, Miladi takvime göre 21 Ocak ile 21 Şubat arasına düşer. Çin'de yılın en önemli bayramı konumundadır. Korelilerde Çin yılbaşını benimsemişlerdir. Çin yılbaşı baharın başında başladığından dolayı Bahar festivali olarak bilinir. Bu sene de Çin Yeni Yılı'nın; yani Horoz Yılı'nın gelişi, 8 Şubat'ı 9 Şubat'a bağlayan gece kutlandı. Ancak, kutlamalar ve yeni yıl tatili, bir hafta sürdü. Çin'de yeni yıl nedeniyle binalar ve caddeler kırmızı rengin hâkim olduğu fenerler, şekilli kesilmiş kağıt süsler ve Horoz Yılı'na girilmesi nedeniyle, horoz şekilli resimler, balonlar, oyuncaklar ve biblolarla süslendi. Çinlilerin Bahar Bayramı, bizdeki Ramazan ve Kurban Bayramı hazırlıklarını ve kutlamalarını çağrıştırıyor. Hemen her mağaza, dükkân ve markette yaklaşık 10 gün boyunca büyük indirim yapıldı. Marketlerde şeker, çikolata ve süs eşyalarının çeşidi, miktarı ve satışı arttı. Gece gündüz sürekli havai fişekler patlatıldı. Çinlilerin yeni yıl ve Bahar Bayramı'na ilişkin çeşitli gelenekleri var. Çin'i öyle düşünün ki bir uçundan bir ucuna üçbin beş yüz kilometre. Çinlilerin kutladığı yılbaşı ülke dışındaki Çinliler tarafından da görkemli törenlerle kutlanıyor. Benim şu anda bulunduğum Malezya'da da çok renkli kutlamalara şahit oldum. Malezya'da Çin kökenliler Malaylardan sonra ikinci etnik grubu oluşturuyor. Yüzde 30 civarında Çin kökenli yaşıyor. Çin kökenliler ekonomik durumlarına göre her aile evini ışıklı fenerle süslüyor. Misafirlere portakal dağıtıyorlar. Portakalın kısmet açacağı ve dileklerinin yerine geleceğine inanıyorlar. Bayramın bitiminde yoğun kar yağışı, tatil nedeniyle Beijing dışına çıkmış olan binlerce Çinli ve onlarca yabancının dönüşünü aksattı. Çin yılbaşı bu yıl adeta bir faciaya dönüştü. Milyonlarca insan yollarda perişan oldu. Yüzlerce insan hayatından oldu. Malezya'da görüştüğüm Çinliler Türkleri seviyorlar. Çin kökenlilerden Müslüman olanlarda var. Çin'in Doğu Türkistan'ın nüfus yapısını değiştirmek için de elden geleni yapıyor. Urumcin'in nüfusu yapısını son kırk yılda büyük oranda değiştirdi. Doğu Türkistan'da Türk nüfusu yüzde seksenden, yüzde kırka düştü. Çinliler'den yeni yılbaşını kutladıkları şu günlerde, ülkede yaşayan Türklerin haklarını vermelerini istemek en demokratik hak olsa gerek. Bu duygu ve düşüncelerle Çinlilerin yeni yılbaşını kutluyorum.