Haber: Mert Osman Erman
Çin'in dışişleri bakanı Qin Gang'in görevden alınmasının ardından spekülasyonlar gün boyu devam etti. Mr. Qin'in görevden alınmasının nedeni, Salı günü yapılan acil toplantının ardından duyurulmuştu.
Nedeni belirtilmeyen görevden almanın ardından, önceki dışişleri bakanı Wang Yi tekrar göreve atandı.
Mr. Qin'in son bir aydır kamuoyunda görünmemesi, hem Çin içinde hem de yurtdışında spekülasyonlara yol açmıştı.
Çarşamba günü sosyal medya, ani görevden almayla ilgili aramalar ve spekülasyonlarla doluydu.
Sadece "Çin'in en üst yasama organı Wang Yi'yi dışişleri bakanı olarak atadı" şeklindeki kısa duyuru, spekülasyonları daha da alevlendirdi.
Gözlemciler, bu kadar üst düzey bir yetkili hakkında Çin internetinde sansür olmadan söylentilerin tartışılmasının olağan dışı olduğunu söylüyor.
Ulusal Üniversite Singapur'dan Ian Chong, geçen hafta BBC'ye verdiği demeçte, "Sansürün olmaması, insanların güç mücadeleleri, yolsuzluk, güç ve mevkilerin kötüye kullanımı ve romantik ilişkiler hakkında spekülasyonların gerçeklik payı olup olmadığı konusunda düşünmelerine neden oluyor," dedi.
Bunun Weibo'da en çok aranan terimler arasında, Mr. Qin'in eşi ve bir iddia edilen metresiyle ilgili sorguların da olduğu yansıdı.
Çin Devlet Başkanı Xi Jinping'in yakın bir ortağı olarak görülen 57 yaşındaki Mr. Qin, Çin tarihinde bu göreve atanmış en genç kişilerden biri olarak kabul edildi.
Mr. Qin'in görevden düşmesi, son bir ayda Pekin'deki ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ile buluşması iki tarafın en üst düzeyde diplomatik temaslarına yeniden başlamayı amaçladığı sırada gerçekleşti.
Çin'in yükselen yıldızının ani düşüşü
Daniel Russel, Asya Toplumu Politika Enstitüsü'nden Daniel Russel, Mr. Qin'in yükselişi kadar beklenmedik ve ani bir düşüş olduğunu söyledi.
"Her iki hareket de Çin'in liderine atfedildiğinden, bu bölümün üst düzey bir hata olarak görülecektir."
Mr. Qin'in dışişleri bakanı olma yükselişi gök yüzünde parlayan bir yıldız gibiydi.
ABD Büyükelçiliği görevini yalnızca iki yıl sürdükten sonra, sert konuşan bir "kurt savaşçısı" diplomat olarak ün kazandığı dışişleri bakanı olarak adlandırıldı ve Aralık ayında dışişleri bakanı olarak atandı.
Bundan önce, dışişleri bakanlığı sözcüsüydü ve Mr. Xi'nin yurtdışı gezilerini organize etmeye yardımcı oldu - bu da ona Çin lideriyle yakın çalışma fırsatı verdi.
Washington'daki Council on Foreign Relations'ın Çin çalışmaları kıdemli üyesi Ian Johnson, Mr. Qin ile ilgili olayın, Mr. Xi'nin son 12 ayda karşılaştığı "çok sayıda çok açık sorun" ile ilişkili olduğunu söyledi.
Mr. Johnson, Mart ayında Ulusal Halk Kongresi tarafından yeni bir dışişleri bakanının muhtemelen duyurulacağını söyledi.
"Bu, herkesi belki biraz daha dikkatlice denetlemelerine, bu pozisyonda bir başkasını getirmelerine izin verecek" dedi.
Çin Komünist Parti sistemi altında, dış politika bir üst düzey yetkili tarafından formüle edilir ve daha sonra dışişleri bakanına uygulanması talimatı verilir.
"Kaybolma" olayı
Qin Gang, Çin hükümetinin en iyi bilinen yüzlerinden biriydi.
Normal görevlerinden bir ay önce kaybolduğunda ve Endonezya'da bir zirveye katılmadığında, verilen çok kısa resmi açıklama belirtilmemiş sağlık sorunlarıydı. Kendisiyle başlangıçta 4 Temmuz'a kadar süren Avrupa Birliği dış politika başkanı Josep Borrell ile yapılacak toplantı daha sonra Çin tarafından açıklama yapılmadan ertelendi ve daha fazla söylentiye neden oldu.
Salı günü Mr. Qin'in görevden alınmadan saatler önce, bir bakanlık sözcüsü, daha önceki çizgisini tekrar ederek, bilgi sahibi olmadığını belirtti - Çin'in gizliliğine ve hükümet sisteminin şeffaflığına dikkat çekerek.
Çin'in "kayıp" dışişleri bakanı spekülasyon oyunu başlattı
Mr. Qin, Çin Komünist Partisi'nde bu kadar uzun süreli bir üst düzey yetkilinin bu kadar uzun süreli bir süre için yokluğuyla kayıp bir durumda olan en yüksek düzeydeki yetkililerden biri.
Ancak Çin'deki ünlü figürlerin uzun süreli halka açık görünümden çıkmaları, daha sonra bir suç soruşturmasının konusu olarak yeniden belirebilecekleri ya da açıklama yapılmaksızın yeniden ortaya çıkabilecekleri yaygın bir durumdur.
2012 yılında Çin'in lideri olmadan önce birkaç haftalığına ortadan kaybolan Xi Jinping, sağlık durumu ve parti içindeki güç mücadeleleriyle ilgili spekülasyonlara neden olmuştu.
Qin Gang'ın yerine kim atanacak?
Japonca konuşan bir kariyer diplomatı olan Wang Yi, 2013 ve 2022 yılları arasında bu görevi üstlenen bir göreve geri dönüyor. 69 yaşındaki Wang, geçen yıl yönetici Çin Komünist Partisi Politbürosu'na terfi etti ve aynı zamanda parti merkezli dış politika komisyonunun başındadır.
Gözlemciler onun atanmasını, Çin diplomasisini dengelemek için bir hamle olarak görüyorlar.
Mr. Johnson, "Wang Yi daha önce [dışişleri bakanı] pozisyonunu üstlenmişti. Açıkça Çin dış politikasını düzgün bir şekilde devam ettirecek bir itfaiyeci veya bakıcı" olduğunu söyledi.
Çin Analiz Merkezi'nden kıdemli üye Rorry Daniels, Mr. Wang'ın atanmasının "ABD-Çin ilişkilerinin istikrarının sürdürülmesi için iyi bir işaret olduğunu" söyledi.
"Dört birleşme" çağında, Xi, yabancı mevkidaşlarından birçok ilişkisi olan birine varsayılan olarak geçti. Belirsiz zamanlarda, Çin bu pozisyonda süreklilik ve öngörülebilirlik istiyor.
