Haber: Damla Oya Erman
Covid-19 pandemisinin getirdiği sosyal mesafe ve maske takma gibi önlemler sayesinde iki yıl boyunca grip mevsimleri oldukça hafif geçti. Ancak grip, erken ve şiddetli bir şekilde geri döndü. Ardından, yıl boyunca tuhaf zamanlarda görülen solunum sinsityal virüs (RSV), kış aylarında yükselişe geçti. Birçok doktor, RSV'nin en kötü mevsimlerinden biri olduğunu söyledi.
Tüm bunların üzerine Covid-19 vakalarında artış oldu. Ancak bu artış, üç yıl boyunca yaşanan dalga dalga gelişlerden sonra neredeyse alışılmış bir hal aldı. İkinci Covid-19 bivalan aşısı, BA.5 alt türüne karşı zamanında geldi, ancak Amerikalıların sadece %17'si güncellenmiş aşıyı aldı.
Sonuç olarak, hastaneler ve acil servisler kalabalıktı, soğuk algınlığı ve ateş ilaçlarında sıkıntılar yaşandı, çocuklar ve ebeveynler için ardı arkası kesilmeyen hasta günleri yaşandı.
Ancak gelecek aylarda bu korkunç sezonun tekrarlanmayacağı tahmin ediliyor. Uzmanlar, RSV ve grip gibi hastalıkların düşük seviyelerde olduğunu ve bu yıl mevsimsel desenlerine döneceğini öngörüyorlar.
Covid-19 vakalarının kış aylarında artabileceği, ancak yeni bir varyantın gelmediği sürece son yıllardaki zirvelere ulaşmayacağı düşünülüyor. Bu yılın başlarında, virüsün evrimini inceleyen uzmanlar, önümüzdeki iki yıl içinde yeni bir varyantın ortaya çıkma olasılığının %10 ila %20 olduğunu tahmin etti.
Ayrıca, en savunmasız kişileri korumak için aşılar ve antikorlar gibi yeni araçlar da bulunuyor. Bu araçlardan bazıları mevcutken, diğerleri yakın bir gelecekte gelecek.
Vanderbilt Üniversitesi'nden Dr. Buddy Creech, "Kış aylarında soğuk algınlığına neden olabileceğini düşündüğümüz üç solunum yolu virüsü var: Covid, grip ve RSV. Ve insan tarihinde ilk kez, bu üçüne karşı aşılarımız var" dedi. Ancak, aşıların herkesin omzuna yapılması gerektiğini belirtti.
Ancak, bu aşıları ihtiyaç duyan herkesin erişim sağlamasının ve onları almak konusunda rahat hissetmesinin önemli zorluklarını içeriyor.
Artık hükümet, Covid-19 aşılarını tüm vatandaşlar için satın almıyor. Bu da aşı maliyetinin sigorta şirketlerine ve potansiyel olarak hastalara yansıyabileceği anlamına geliyor. Aşıların ve aşıların yönetiminin maliyetini kimin karşılayacağı konusundaki bazı sorular, aşının en son versiyonu FDA tarafından onaylandığında ve CDC tarafından önerildiğinde yanıtlanabilecek.
Ayrıca, yetişkinlere aşıların nasıl ulaştırılacağı da eksik. Texas Çocuk Hastanesi Aşı Geliştirme Merkezi'nin eş direktörü Dr. Peter Hotez, "Hala yetişkin aşılarının savunuculuğu ve dağıtımı için güçlü bir sistemimiz yok ve mevcut eczane zincirleri ve hastaneler dışında nasıl genişleyeceğimize dair bir sistemimiz yok" dedi. Bu, özellikle kırsal ve düşük gelirli bölgeler için geçerli.
"Bunun yanı sıra, antiaşı aktivizmi Covid pandemisi sırasında arttığı için bu sonbaharda üç yetişkin aşısının kabul edilme oranının düşük olması muhtemeldir" diye ekledi Hotez.
Covid-19
Covid-19 vakaları, insanların seyahat etmeleri ve rekor sıcaklıklardan korunmak için kapalı alanlara sığınmaları nedeniyle yaz sonunda artıyor.
"Covid ile birbirimize mikropları paylaşma eğilimindeyiz. Ve etrafa baktığımda, arkadaşlarım, ailem ve meslektaşlarım arasında şu anda birçok hastalık var" dedi Creech.
CDC'nin verilerine göre, Covid-19 hastanelere yatışları Temmuz ayının başından beri artıyor. Ağustos'un ilk haftasında, 10.000'den fazla kişi Covid-19 nedeniyle hastaneye yatırıldı. Bu, bir ay içinde %60 artış anlamına geliyor. Ancak bu artış, geçen yılın aynı dönemine göre hala %25 oranında ve pandeminin %90'ından daha azı kadar.
Güncellenmiş Covid-19 aşıları, rekombinant XBB suşu ve alt türevlerine karşı antikorları artırmak için tasarlandı. Ancak bunların mevcut olması bir ay kadar sürebilir.
Ancak, Paxlovid ve molnupiravir gibi antiviral ilaçlar, risk altındaki kişilerde ciddi hastalığı önlemek için mevcut. Ancak, yaşlı hastalarda yeterince kullanılmıyor. Del Rio, "Eğer 60 yaşın üzerindeyseniz, hasta görünmediğinizde ilaç reçete edilmez" dedi. Bu nedenle solunum semptomları olduğunda her zaman Covid-19 testi yapmanın akıllıca olduğunu belirtti.
Covid gibi, grip gibi, hasta olduğunuzda Covid-19'a karşı test yapmanın mantıklı olduğunu söylüyorlar, çünkü enfeksiyonun başlangıcında alınırlarsa hastalığı kısaltabilir ve hafifletebilir antiviral ilaçlar var.
Grip
Bu yıl grip, daha normal bir desene geri dönerse, Kasım ayında vakaların artmasıyla başlayacak ve Yeni Yıl'dan sonra zirve yapacak gibi görünüyor.
ABD, kendi grip mevsiminden çıkan Avustralya'nın trendlerini izleyerek bu yılın grip mevsiminin nasıl görünebileceğine dair ipuçları alabilir. Orada vakalar erken yükselmeye başladı "ve sonra seviyede kaldı" dedi New York'taki Rochester Üniversitesi Tıp Merkezi'nde çocuk enfeksiyon hastalıkları uzmanı Dr. Jennifer Nayak. "Benzer şekilde flu'nun zirvesi, Avustralya'da gördükleri gibi daha erken görülebilir. Bilmek zor."
Bu yılın grip aşısı, geçen mevsimin sonunda ortaya çıkan grip virüslerine daha yakın eşleşmek için güncellenmiş bir H1N1 suşuna sahip gibi görünüyor. Şu ana kadar dolaşımdaki virüslere iyi bir eşleşme olduğu görünüyor.
Ancak, tipik bir mevsimsel desene dönme, 2010 ile 2020 arasında CDC'nin tahminine göre yıllık 140.000 ila 710.000 hastaneye yatışa neden olan grip tarafından neden olunan hastaneye yatışların kesilmesi anlamına gelmez. CDC ayrıca grip nedeniyle her yıl 12.000 ila 52.000 Amerikalının öldüğünü söylüyor.
CDC, 6 ay ve üstü herkesin yıllık grip aşısı yaptırmasını öneriyor. Ancak meydan okuma, doktorların Eylül ve Ekim aylarında aşıyı yaptırmanızı önerdiği aşıyı yapmaya ikna etmektir, böylece koruma mevsimin tamamı boyunca devam eder.
RSV
RSV, akciğerlere saldırarak tıkanıklık, öksürük, hapşırık ve bazen ateşe neden olur. Büyük çocuklar ve sağlıklı yetişkinler için RSV genellikle hafif bir enfeksiyondur. Ancak yeni doğanlar, küçük akciğerlerinin temizlenmesinde sorun yaşadığı mukusla dolduğu için sorun yaşayabilirler. Bazıları, hava yollarını açık tutmak ve en kötü dönemini atlatabilmek için hastaneye bakım ihtiyacı duyarlar.
Uzmanlar, bu yıl RSV'nin daha normal bir mevsimsel desene döneceğini öngörüyor. Bu da vakaların Ekim ayında artmaya başlayacağı ve Aralık sonundan Şubat ortasına kadar zirveye ulaşacağı anlamına geliyor.
Tipik bir yılda, RSV 5 yaşın altındaki 80.000 çocuğu ve 65 yaşın üzerinde iki kat daha fazla insanı hastaneye yatırıyor, CDC tahminlerine göre.
Bu yıl bu rakamlar, bebekler için Beyfortus adlı yeni bir antikor iğnesi ve 60 yaşın üzerindeki insanlar için Pfizer ve GSK'dan RSV aşıları sayesinde önemli ölçüde düşebilir. Klinik deneylerde, bu üç aşının da ciddi hastalık riskini ve hastaneye yatışı ortalama %75 veya daha fazla oranında azalttığı bulundu.
CDC, Beyfortus'u bebekler için tavsiye etmekle kalmadı, aynı zamanda aşıyı Çocuklar için Aşılar Programı'na ekledi, bu da maliyet nedeniyle aşı yaptırmayan çocuklara aşı yapılmasını sağlar.
CDC'nin önerisi, ACA kurallarına göre, hastalar için maliyet paylaşımı olmaksızın belirli önleyici hizmetleri kapsayan sağlık planlarının ödemelerini gerektirir. Ancak bu kapsamın ne zaman başlayacağı belirsizdir, bu nedenle aşı hakkında bilgi almak için sigorta sağlayıcınıza başvurmalısınız.
Yeni doğanları korumak için gebeliğin sonlarına doğru annelere verilen RSV aşısını içeren başka bir RSV aşısı da Amerika Gıda ve İlaç İdaresi tarafından değerlendiriliyor.
RSV aşısının yaşlı yetişkinler için tasarlanmış versiyonunun, iki yıl boyunca takip edilen yaşlı yetişkinler üzerinde yapılan deneylerde, tek bir dozun koruma sağladığı görüldü.
Schaffner, "Bu demek oluyor ki aşının gelecek sezonu bekleme zorunluluğunuz yok. Bu üçlü aşıya başlamak isterseniz, bu aşının mevcut hale gelir gelmez bu öğleden sonra bile alabilirsiniz" dedi.
Her GSK ve Pfizer, RSV aşılarının yaşlı yetişkinler için eczanelerde artık mevcut olduğunu doğruladı.
RSV, özellikle bebekler ve yaşlı yetişkinler için ciddi riskler taşıyan bir enfeksiyon olduğu için, bu yeni aşıların mevcut hale gelmesi ile birlikte, bu üç solunum yolu virüsüne karşı korunmanın ve hastalık riskini azaltmanın yeni yolları ortaya çıkıyor.
