Haber: Mert Osman Erman
Biden, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping ile Çarşamba günü Kaliforniya'da gerçekleşen nadir bir toplantının ardından, "Doğrudan, açık, net iletişime geri döndük" dedi.
Bu, çiftin bir yıldan fazla bir süredir yüz yüze konuştuğu ilk kezdi.
Ancak ikisi arasında hala gerilim belirtileri vardı - Biden, Şi'nin bir diktatör olduğu görüşünü tekrarladı.
Çin Dışişleri Bakanlığı daha sonra bu açıklamaları eleştirdi, ancak her iki tarafın da genellikle başarılı bir toplantı olarak nitelendirdikleri izlenimini bozmamış gibi görünmüyor.
Biden ayrıca her iki liderin de birbirleriyle doğrudan iletişim kurma kararı aldığını söyledi.
San Francisco yakınlarındaki tarihi bir kır malikanesinde gerçekleşen zirve sonrasında düzenlenen bir basın toplantısında Biden, iletişim eksikliğinin "kazaların nasıl meydana geldiği" olduğunu belirtti ve her iki liderin artık "telefonu alıp hemen doğrudan duyulabildiklerini" ekledi.
Çin, geçen yıl ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi'nin Tayvan'ı ziyaret etmesinin ardından askeri-askeri iletişimi kesti. Pekin, kendi kendini yöneten Tayvan'ı kendi toprakları olarak görüyor ve gerektiğinde kuvvet kullanarak ilhak etme tehdidinde bulunuyor.
Biden, çift arasında birçok anlaşmazlık olmasına rağmen, Şi'nin "sadece dürüst olduğunu" söyledi. Görüşmelerin "sahip olduğumuz en yapıcı ve üretken tartışmaların bazıları" olduğunu söyledi.
Mr. Xi, daha sonra ABD iş liderleriyle bir akşam yemeğinde daha iyi ilişkileri sürdürme niyetini açıkça ifade etti.
Dedi ki, "Şimdi açık olan Çin-Amerika ilişkileri kapıları kapatılamaz", ve ekledi: "Birbirimize daha fazla köprü kurmamız ve birbirimize daha fazla yol yapmamız gerekiyor."
Ancak ilişkiler ne kadar zor olduğunu gösteren bir işaret olarak, Biden, sahneyi terk ederken bir muhabirin sorusuna Xi'yi bir diktatör olarak değerlendirdiğini söyledi.
"O, ülkesini yöneten bir adam olarak bir tür hükümet biçimine dayanarak bir diktatördür," dedi. Biden, Haziran ayında benzer bir yorum yaptığında, Çinli yetkililer öfkeli bir tepki göstermiş ve bunu "son derece saçma ve sorumsuz" olarak tanımlamıştı.
Perşembe günü Çin Dışişleri Bakanlığı, Biden'ın açıklamasını kınayarak bu tanımın "son derece yanlış" ve "sorumlu olmayan siyasi manipülasyon" olduğunu söyledi.
Bu, her iki lider arasındaki genel olarak olumlu bir toplantıda bir buruk nottu.
"Diktatör" ifadesi, Çin hükümetinin ilişkileri ne kadar iyi veya kötü gördüğüne dair bir gösterge olabilen Xinhua haber ajansının toplantının özeti olan bir yayında dikkat çekici bir şekilde yoktu. Özet, ikili ilişkilerde önemli ilerlemeden bahsetti.
Askeri iletişimin yeniden başlamasının yanı sıra, son zamanlarda gerilim kaynağı haline gelen birkaç alanda taraflar arasında birkaç anlaşma açıklandı.
Bunlar arasında ABD'ye fentanil akışını ele almak için adımlar atmak da vardı, bu da ülkedeki aşırı doz ölümlerine katkıda bulunan bir madde.
Çin'in üretim şirketleri, sentetik opiatın kendisi olduğu gibi, onu yapmak için bir araya getirilebilecek öncü kimyasalların kaynağıdır. "Çin'den Batı Yarımküre'ye öncü kimyasal ve hap presi akışını önemli ölçüde azaltmak için harekete geçiyoruz," dedi Biden.
Anlaşma uyarınca, Çin bu öncü kimyasal üreten şirketlere doğrudan hedef koyacak. "Hayat kurtaracak," dedi Biden muhabirlere.
İki lider ayrıca İsrail ve Gazze'deki çatışmayı tartıştı. Bir ABD yetkilisi muhabirlere, Biden'ın Çin'den İran üzerinde etkisini kullanarak, provoke olarak görülebilecek adımlar atmaması konusunda baskı yapmasını istediğini söyledi.
İki süper güç ayrıca yapay zeka (YZ) konusunu ortaklaşa incelemeye karar verdiler ve bir ABD yetkilisine göre, Xi'nin "ABD-Çin ilişkilerindeki en büyük, en tehlikeli konu" dediği Tayvan hakkında uzun bir konuşma yaptılar.
Görüşmelerin ardından Çin, askeri arasındaki iletişimin "eşitlik ve saygı temelinde" yeniden sağlandığını söyledi.
Apec zirvesinin kenarında gerçekleşen toplantı büyük bir beklentiyle karşılanmış olsa da, her iki tarafın yetkilileri önemli bir çıkış beklenmediğini söylediler.
"Buradaki hedefler gerçekten rekabeti yönetmek, riskin - çatışma ve iletişim kanallarının açık olduğundan emin olmak," dedi bir ABD yönetimi yetkilisi.
İlişkiler, Şubat ayında ABD hava sahası üzerinde şüpheli bir Çin casus balonunun düşürülmesiyle kötüleşti.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Haziran ayında Pekin'i ziyaret etti ve bu, neredeyse yarım on yılda Çin başkentini ziyaret eden en yüksek rütbeli Washington yetkilisi yaptı. Xi'yi ve ardından dışişleri bakanı Qin Gang'ı ziyaret etti.
Seyahatinin sonunda Blinken, hala iki ülke arasında büyük sorunlar olduğunu söyledi, ancak umut ettiği gibi "ileride daha iyi iletişim [ve] daha iyi ilişki" olacağını umduğunu söyledi.
