Haber: Mert Osman Erman
Peregrine One, Ay'a iniş olasılığını yok eden bir itki hatası yaşadı ve kendisini yok etme emri verildi.
Pittsburgh merkezli özel işletmeci Astrobotic'in yönlendirdiği araç, Dünya'nın atmosferine yönlendirilerek yanmaya bırakıldı. Canberra, Avustralya'daki bir takip istasyonu, Peregrine ile sinyal kaybını 20:59 GMT'de doğruladı.
Peregrine'den neredeyse hiçbir kalıntının sağlam bir şekilde okyanus yüzeyine ulaşmaması bekleniyordu. Ve hatta ulaşmış olsalar bile, nüfustan uzak bir yerde etkilemeleri gerekiyordu.
Astrobotic'in hedefi, bu on yılın ilerleyen dönemlerinde astronotların geri dönüşünden önce Ay'ın yüzeyine beş NASA enstrümanını teslim etmekti.
Eğer Peregrine aracı başarılı bir şekilde iniş yapabilseydi, yarım yüzyılın ardından bunu başaran ilk Amerikan görevi ve bu başarıyı elde eden ilk özel girişim olacaktı.
Ancak Astrobotic'in görevi hemen pazartesi günü fırlatma roketinin tepesinden çıktığı anda neredeyse başarısız olmuştu. Ancak Peregrine'i zorlu koşullarda daha başlangıçta mümkün olduğundan daha uzun süre işletmeye devam ederek başardığı şeylerle teselli bulabilir.
Mühendisler, Peregrine'de neyin yanlış gittiğini teşhis etmeyi başardı ve ardından başlangıçta mümkün görünenden çok daha fazla yaşam süresi elde ettiler.
Airbus'ın Orion Avrupa Servis Modülü endüstri yöneticisi Sian Cleaver, "Uzay keşfi bir öğrenme oyunudur, özellikle bu aşamada ve bunu bir başarısızlık olarak değil, inanılmaz bir mühendislik başarısı olarak görmemeliyiz; bunu bir ekip mühendis ve bilim insanı, bir araya gelip sorunları çözüp aracın bazı yeteneklerini geri kazandı," dedi.
"Zaman zaman bu görevin kaderi belirsizdi, ancak bir grup mühendis ve bilim insanı bir araya gelmeyi, sorunları çözmeyi ve nihayetinde aracı Dünya'ya yönlendirmeyi başardı. Bence bu gerçekten etkileyici."
Arızanın kaynağı, patlamış bir oksitleyici tankından sızan yakıttı. Bu, aracı çeviren bir itki oluşturuyordu ve onu güneş panellerini sürekli olarak Güneş'e yönlendirememek - güç kaynağını sürdürmek için hayati önemli olan - durumunu engelliyordu.
Astrobotic, sosyal medyada aracın Dünya'ya yanma görüntüsünü paylaştı.
Astrobotic ekibi, Peregrine'in stabil bir yönlendirmeyi geri kazanmak için thruster'ları çalıştırdı, ancak bu tabii ki hızla tükenen oksitleyiciyi daha da tüketti.
Yine de taşıma üzerindeki yükler etkinleştirildi, uzayda çalışabilirliklerini kanıtladı ve bazıları, Dünya ile Ay arasındaki radyasyon ortamının doğası hakkında veri toplayabildi.
Başlatılan Nasa enstrümanlarından biri - Peregrine İyon Tuzağı Kütle Spektrometresi (PITMS) - sensörü ve elektroniği Birleşik Krallık'ta The Open University ve RAL Space tarafından geliştirilmişti.
Enstrümanın kontrol testlerinde iyi performans sergilediği bildirildi. Teknolojinin ilerleyen dönemlerde daha sonraki Ay görevlerinde uçma fırsatı olacaktı.
Astrobotic, Nasa ile yeni bir özel-kamu ortaklığı kapsamında bu yıl Ay'a iniş yapacak üç ABD şirketinden ilki.
Ajans, Pittsburgh firmasından ve diğer iki ticari girişimden - Intuitive Machines ve Firefly'dan - taşıma hizmetleri satın alıyor. Üçlü, 2024 yılında Ay yüzeyine altı misyon planlamıştı.
Astrobotic'in ikinci şansı yılın ikinci yarısında gelmeli ve Nasa'nın Viper adlı bir rover'ı indirmeye çalışmalıdır. Houston merkezli Intuitive Machines'in ilk denemesi muhtemelen gelecek ay başlayacak. Nova-C aracı, Ay'ın güney kutbuna yönlendirilecek.
Bu tarihten önce, Japon uzay ajansı, Shioli adlı bir neredeyse ekvatora yakın bir çarpma kraterine güvenli bir şekilde inmeye çalışacak. Bu olay, Cuma günü 15:20 GMT'de planlanmıştır.
