...dünden devam
Yelekli Takım Elbiseler:
60’lardan, 80’li yıllara kadar erkek takım elbiselerinin değişmeyen ayrıntılarından biri de, ceketlerin içine giyilen ve takım elbiselerinin aynı cins kumaşlarından dikilen yeleklerdi. Ben de 1968 yılında Samsun’da görev yaparken, böylesi bir takım elbise yaptırmış ve o dönemin modasına uymuştum.
Bu yeleklerin sırtları ceket astarından yapılır ve iki yanında da cepleri olurdu. Bu ceplere sigara, çakmak ve köstekli saat konulurdu. 80’li yılların modasıyla birlikte bu yelekler de modanın dışında kaldı. Tek, tük bu tip yelekleri giyenlere de; ‘hacıağa’ denilirdi…
Takma Kirpikler:
Kadınlar; 60’lı yıllardan, 70’li yılların ortalarına kadar gözlerinin üzerinde takma kirpikler taşıdılar. Çoğunlukla gece davetlerinde kadınların peruk ve kirpik takma merakları 80’li yıllara kadar devam etmiştir. Kirpikler siyah renkli, upuzun ve uçları kıvrık olurdu. Takma oldukları uzaktan dahi anlaşılırdı Çok da itici olan bu kirpikler, küçücük suratlı kadınlarda fevkalade orantısız dururdu. Bu tür kirpikleri takan kadınlar, çevreden farkedilsinler diye sık aralıklarla gözlerini açıp kapatır, bu esnada takma kirpiklerinden birisi yere düşer ve çevresindeki insanlar bu takma kirpiği bulmak için o kadının etrafında pervane olurlardı. Bu durum aslında o kirpikleri takarak, şuh bir görüntüye kavuştuğunu sanan kadınların, karizmasının da yere düşmesiydi!
Station (Steyşın) Ambulanslar:
1960 ve 1970’lerdeki, ambulanslar çoğunlukla Station vagon otomobillerden oluşurdu. Hepsi beyaz renkli olan bu araçların kapılarının üzerinde ve dış tavanlarında kırmızı renkli büyükçe bir ay resmi bulunurdu. (Günümüzün tam donanımlı tıbbi ekipmanları olan, içinde doktorları bulunan ambulansları düşündükçe o dönemin ambulanslarının, hasta naklinden başka ne işe yaradığını sorgulamak gerekir diye düşünüyorum…)
Aracın tepesinde yanardöner uyarı lambaları ve canhıraş sirenleri bulunurdu. Ambulansın arka kapısı yukarıya doğru açılarak, sedye tavanı çok alçak olan arka bölümdeki raylar üzerinden sedye sökülüp çıkarılır ve hasta buraya yüklenirdi. Ambulansta bulunan hemşireler, bu bölümde hastanın yanında oturarak giderlerdi. Bu arada sedye, şoför mahalline kadar dayanırdı…
Halkalar:
O dönemde İstanbul halkı tarafından çok sevilen ve benim de ilkokul dönemimde koluma dizdiğim, hazır yiyeceklerden olan ‘halkalar’; orta boy bir bilezik çapında ve parmak kalınlığında olurdu.
Benim de oturduğum Kumkapı semtinde üretilen meşhur ‘Kumkapı Simidinin’ yapıldığı fırınlarda özellikle Kadırga İlkokulu’nda geçen ilköğretim yıllarımda, okul çıkışında tanesi 1 kuruştan aldığım o halkaların lezzeti hala damağımdadır. Fırınlarda adet olarak satılan halkalar, kesekâğıdına doldurulur ve özellikle çayla birlikte çok iyi giderdi.
Yolculukların da vazgeçilmez ve doyurucu pratik gıdalarından olan halkalar daha çok; “Atikali, Aksaray, Malta, Eyüp, Beşiktaş Çarşı, 7-8 Hasan Paşa gibi Osmanlı tandanslı klasik fırınlarda üretilirdi…
Eski Plakalar:
1963 yılına kadar İstanbul’daki araçların plakaları, şimdikilerden çok farklıydı. Plakanın üzerinde şehir kodu olmaz, bunun yerine aracın ne tür olduğunu belli eden bir harf ile yanında 5 haneli sayı grubu bulunurdu. Bunun üzerinde de büyük harflerle ‘İSTANBUL’ yazılıydı. Araç özel ise; ‘H’ (Hususi) harfi, kamyon/kamyonet ise; ‘K’ (Kamyon), otobüs ise; ‘O’ 8 Otobüs), taksi/dolmuş ise ‘T’ (Taksi), polis ise; ‘A’ (Asayiş) ibaresi eklenirdi. Bu sistem her şehirde aynı olup, sadece en üstündeki bağlı olduğu ilin ismi değişirdi. 1963’den sonra ise her ile bir plaka numarası verilerek, günümüzdeki plaka sistemine geçildi…
Ama 60’lı yılların bana göre unutulmaz o güzelliklerine ve yaşam biçimine anlam katan en önemli gerçeği; toplumumuzda her dönem var olan insan ilişkilerindeki o doyumsuz sıcaklık, yardımlaşma, komşuluk, kardeşlik duygularının öne çıkışıydı…
(Günümüzün Türkiye’sinde neredeyse yok olup gitmiş olan böylesi insan ilişkilerini hatırladığımda; içim ezilir, büyük bir üzüntü duyarım. Değil aynı mahallede oturup da, aynı apartmanda oturduğu halde birbirini tanımayan, selam dahi vermeyen günümüzün insanları, 50 yıl öncesinde böylesine mükemmel ilişkileri, duygu beraberliklerini yaşamış olsalardı; eminim ki, o güzel günlerin tadını asla unutamazlardı…)
