Mehmet EROL MURAT AK

Büyük şehrin stresinden uzaklaşmak ve tüm zihninizde yer edinmiş sorunlarınızı geride bırakmak ister misiniz? Bir de üstüne muhteşem yöresel yemeklerin tadına bakmak, aynı zamanda tarihin gizemi içerisinde kaybolup gitmek. Bu eşsiz şehre yaklaştıkça Dicle’nin size sevgi dolu kollarını açtığını ve sizlere o eşsiz geçmişini ve anılarını anlatmak için can attığını şükran ve ahde vefayla anlayacaksınız. Tarihin kadim şehri, muhteşem eserlerin mekanı, yaşayan tarih ama artık hüzünlü şehir Hasankeyf'e hoşgeldiniz.

KADİM ŞEHİR HASANKEYF BATMAN İLİMİZDE

Hüzünlü kadim şehir Hasankeyf, Batman'a bağlı, iki yakasını Dicle'nin ayırdığı tarihi şirin bir ilçedir. Hasankeyf’in tarihi, 10.000 yıl öncesine kadar gitmektedir. Hasankeyf, zengin antik dokusu nedeniyle 1981'de doğal koruma alanı ilan edilmiştir. Hüzünlü kadim şehir Hasankeyf, GAP projesi kapsamında bulunmaktadır. Hasankeyf, Dicle üzerinde yapılması öngörülen Ilısu Barajı ve Hidroelektrik Santrali Baraj gölü nedeni ile maalesef sular altında kalacaktır.

 

KADİM BİR ESER: HASANKEYF ULU CAMİ

Kadim tarihi bir cami Hasankeyf Ulu Camisi’nin tam olarak ne zaman yapıldığı bilinmemektedir. Caminin geniş ve görkemli bir avlusu vardır. Hasankeyf Ulu Camisi, tarihi dokusu bakımından Artuklu dönemindeki camiler ile benzerlik gösterdiği için Artuklu eseri olabileceği tahmin edilmektedir. Hasankeyf Ulu Camisi, kale içerisinde en yüksek tepede bulunduğu için Roma dönemi tapınağı üzerinde kurulduğu düşünülmektedir. Yapı maalesef Moğol istilasında zarar görmüş, ancak Eyyübi ve Osmanlı döneminde birçok kez restore edilmiştir. Ulu Caminin minaresi üzerinde bulunan kitabesinde 1325 tarihi ve eyvan ve minberde ise 1396 tarihlerini belirten yazılar mevcuttur.

 

GÖRKEMLİ ESER: BÜYÜK SARAY

Hasankeyf’in en görkemli eserlerinden Büyük Saray’ın Bizanslılar tarafından yapıldığı bilinmektedir. Zamanla çok amaçlı kullanılan saray, ortalama 3000 bin metre bir alanı kapsamaktadır. Sarayın üstün mimari sanat değeri vardır. Bizanslılar tarafından Büyük Saray önemli bir ibadet merkezi olarak kullanılmıştır. Bu görkemli saray, Hasankeyf’in manastır için ayrılan kısmında 550 yıl dini bir misyon üstlenmiştir. Büyük Saray, aynı zamanda Bizans’a bağlı Baş Piskopos İstanbul Kadıköy Konstantinopolis Konsülü tarafından MS 450 yılında Kardinal unvanının verildiği yerdir. Büyük Saray, daha sonra deprem ve yangınlar sonucunda yıkılmıştır. Daha sonra ise Büyük Saray, depo olarak kullanılmıştır. Günümüze ise  Büyük Saray ancak harabe şeklinde ulaşabilmiştir.

GÜZİDE BİR ESER: EL RIZK CAMİ

Hasankeyf’in en güzide eserlerinden El Rızk Cami, Eyyubi meliki Ebu'l Mefahir Süleyman tarafından 610 yıl önce Dicle Nehri kıyısında inşa edilmeye başlanmıştır. Caminin kapısında Arapça olarak yazılı Yüce Allah’ın 99 ismi bulunmaktadır. Yazılar, hayranlık verecek derecede güzeldir. Maalesef ki camiden günümüze ulaşan tek eser minaresi olmuştur. El Rızk Camisi’nin en önemli özelliği ise; Türkiye’de bulunan camiler arasında çift merdivenli minare özelliğine sahip tek cami olmasıdır. El-Rızk Camisi’nde yer alan tarihi avlu taşları, yeni yerleşim birimi Arkeoparka taşınmak için demir kafes içerisinde bekletiliyor.

 

MUHTEŞEM BİR MİMARİ EŞSİZ BİR SANAT: ZEYNEL BEY TÜRBESİ 

Bu eşsiz türbenin mimarisi İran asıllı Abdurrahman oğlu Pîr Hüseyin’e aittir. Türbe ise Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan'ın oğluna aittir. Türbe, 1243 yılı Otlukbeli savaşında hayatını kaybeden evlat Zeynel Bey için Uzun Hasan tarafından yaptırılmıştır. Zeynel Bey Türbesi’nin klasik türbelerden farkı ise taş üstünde tuğla şeklinde örülmesidir. Günümüzde türbe, Türkiye de ilk defa uygulamaya konulan bir teknik ile Hasankeyf Yeni Kültürel Park Alanı’na yerleştirilmiştir. 

 

HASANKEYF DİCLE KÖPRÜSÜ

Dicle nehri üzerindeki köprünün Urartular zamanında yapıldığı bilinmektedir. Hasankeyf Dicle Köprüsü, ortaçağın en gösterişli ve en büyük köprüsüdür. Köprü, Taş Köprü ve Hasankeyf Köprüsü olarak da isimlendirilir. Köprü üzerinde herhangi bir kitabe yoktur. Köprü, Hasankeyf kent merkezinde yer almaktadır. Köprü, taş ve tuğla malzemeleri kullanılarak yapılmıştır. Günümüzde köprüye ait olan iki ayak, su içerisinde yer almaktadır. Köprünün duvar örgüsünün içinde dolgu duvar tekniği görülmektedir. Bu teknik moloz taş harç karışımı ifade etmektedir. Köprünün her iki yakası için geçişlerde ücret ödenmesi gerektiği bilinmektedir. Ücretlerin alınması için köprünün geçiş yerlerinde oluşturulmuş odaların kalıntıları bulunmaktadır.

 

İMAM ABDULLAH TÜRBESİ 

Hasankeyf Köprüsü girişinde sol taraftaki tepe üzerinde yer alan İmam Abdullah Türbesi Dicle Nehri’ne bakan bir mezarlık kümesinin merkezindedir. İmam Abdullah (r.a), Hasankeyf Kalesi’ni Bizanslılarının elinden almak için MS 638 yılında düzenlenen İslam akınlarında şehit olmuştur. İmam Abdullah (r.a.), Hz. Muhammed (s.a.v.) ’in amcasının oğlu Hz. Cafer Tayyar’ın oğludur. Türbe, Eyyübiler döneminden Osmanlıların son dönemine kadar birçok kez onarılarak nispeten az bir tahribatla günümüze kadar gelebilmiştir.

 

HASANKEYF’İN LEZZETLİ YÖRESEL YEMEKLERİ 

Tarihin beşiği Hasankeyf’in büryan, saç ekmeği, içli köfte, şam böreği, bumbar, kavurma, saç tava, türlü, patates dolma, tırşıke hışk, babaganuç ve daha aklımıza gelmeyen birçok yöresel yemekleri mevcuttur. Bu eşsiz yemeklerin keyfini sürdükten sonra Hasankeyf’e özgü olan ballı cevizli sütlü kahvesinin de eşsiz tadına bakmanızı öneririm.

 

HÜZÜNLÜ KADİM ŞEHİR: HASANKEYF’E YELKEN AÇIN

Hasankeyf gezimizin sonunda eşsiz güzelliklere tanık olup da hayran kalmamak elde değil. Bu muhteşem bir o kadar da etkileyici destinasyonun tarihi geçmişi sizi büyüleyecek, mis gibi havası başınızı döndürecek. Yemeklerinin yanı sıra özellikle ballı cevizli Türk kahvesinin tadı damağınızda hapsolacak ve unutamayacaksınız. Çok şanslıyız ki bu eşsiz güzellikler içerisinde bulunabildik ve bu eşsiz anları ölümsüzleştirmek için bol bol fotoğraf çektik. Sizler de umarım muhteşem kadim kent Hasankeyf’e en kısa zamanda gelirsiniz. Hasankeyf’ten geri dönerken sevdiklerinize el emeği göz nuru kilimlerden hediye almayı unutmayın. Hasankeyf, Batman Havalimanı’na yaklaşık olarak 46 km uzaklıktadır. Hasankeyf’e ulaşmak için Batman Havalimanı’na inerek araç kiralayabilir ve keyifli yolculuğa başlayabilirsiniz. Batman il merkezinden belirli aralıklarla toplu taşıma araçlarıyla da Hasankeyf’e ulaşmak mümkün. Görmediğiniz, duymadığınız yer kalmasın. Huzurla, mutlulukla, keyifle, güzelliklerle, en önemlisi hep Murat Ak Seyahat’le kalın.