Haber: Damla Oya Erman
Bu büyük gezegenimsi bulutsu, ölen bir yıldızın etrafındaki genişleyen gaz bulutunu ve evriminin daha erken dönemindeki bir ikincil yıldızı içerir.
Astronomlar, James Webb Uzay Teleskobu'nu sembolik Halka Nebulası adı verilen bir gök cismine taze bir perspektifle baktılar.
Yeni görüntü, Dünya'dan yaklaşık 2.600 ışık yılı uzaklıktaki Lyra takımyıldızında bulunan renkli bulutsunun içinde daha önce hiç görülmemiş ayrıntıları yakalıyor.
Halka Nebulasının yapısı amatör teleskoplar aracılığıyla seçilebilir ve yıllardır gözlemlenip incelenmiştir. Gezegenimsi bulutsu, adına rağmen gezegenlerle ilgisi olmayan, ölen bir yıldızın kalıntılarına ev sahipliği yaparken büyük kısmını yaydığı bir yapıdır.
Genellikle yuvarlak bir yapıya sahip olan gezegenimsi bulutsular, başlangıçta Fransız astronom Charles Messier'ın 1764 yılında keşfettiği ilk bulutsuyla gezegenlerin oluştuğu diskleri anımsattıkları için bu adı almışlardır.
"Ben bu Halka Nebulasını çocukken sadece küçük bir teleskopla gördüm. Hiçbir zaman en güçlü uzay teleskopunun inşa edildiği ekibin bir parçası olacağımı düşünmezdim, ve bu nesneye bakmak için kullanacaktım," dedi astrofizikçi Jan Cami, JWST Halka Nebulası Görüntüleme Projesi'nin temel üyelerinden biri olarak açıklamasında. O, Ontario'nun Londra kentindeki Batı Üniversitesi'nin Dünya ve Uzay Araştırmaları Enstitüsü'nde fizik ve astronomi profesörüdür.
"Bilimsel olarak, bir yıldızın gazlı zarını basit ve karmaşık moleküllerin ve toz tanelerinin karışımına nasıl çevirdiğini öğrenmeye çok ilgiliyim ve bu yeni gözlemler bize bunu anlamakta yardımcı olacak."
Nebula, ölen bir yıldız olan beyaz cüce adı verilen bir yıldızın dış tabakalarını uzaya salmaya başlamasıyla yaratıldı ve parlayan halkaların karmaşık bir yapısını ve genişleyen gaz bulutlarını oluşturdu.
"James Webb Uzay Teleskobu bize daha önce hiç görmediğimiz Halka Nebulasının olağanüstü bir görüntüsünü sağladı. Yüksek çözünürlüklü görüntüler sadece nebula'nın genişleyen kabuğunun karmaşık detaylarını sergilemekle kalmıyor, aynı zamanda merkezi beyaz cücenin etrafındaki iç bölgeyi de mükemmel bir netlikle gösteriyor," dedi Mike Barlow, University College London'ın fizik ve astronomi emekli profesörü ve JWST Halka Nebulası Görüntüleme Projesi'nin ortak lider bilim insanı, açıklamasında.
"Bir yıldızın yaşamının tüm evrelerini, adeta Güneş'in uzak geleceğini bir önizleme olarak görüyoruz ve JWST'nin gözlemleri, bu hayranlık uyandıran kozmik olayları anlamak için yeni bir pencere açtı. Halka Nebulasını gezegenimsi bulutsuların nasıl oluştuğunu ve evrildiğini incelemek için laboratuvar olarak kullanabiliriz."
Yıldızın radyasyonu, zaten salınmış elementlerle etkileşime girer ve onları parlak bir şekilde parlatır. Her kimyasal element belirli bir rengi oluşturur, astronomların yıldızın evrimini incelemelerine olanak tanır. Ve astronomlar hala gezegenimsi bulutsularda gerçekleşen farklı süreçler hakkında soruları var.
"Bu nesnenin yapısı inanılmaz ve bunun sadece ölen bir yıldız tarafından yaratıldığını düşünmek bile," dedi astofizikçi Els Peeters, JWST Halka Nebulası Görüntüleme Projesi'nin temel üyelerinden biri olarak açıklamasında.
O, Ontario'nun Londra kentindeki Batı Üniversitesi'nin Dünya ve Uzay Araştırmaları Enstitüsü'nde fizik ve astronomi profesörüdür.
"Morfolojik bir hazine sandığı ötesinde, bu gözlemlerde gaz ve tozun kimyasal bileşimi hakkında çok fazla bilgi var. Bu nesnede büyük karbonlu moleküller bile bulduk ve henüz onların nasıl oraya geldiği konusunda net bir fikrimiz yok."
