Haber: Damla Oya Erman
Bu özellikle hastaneye yatırılanlar için daha fazla geçerli oluyor.
Kalp problemleri, kan pıhtıları, diyabet, nörolojik komplikasyonlar, yorgunluk ve zihinsel sağlık sorunları gibi sağlık problemleri, bu kişilerde ilk enfeksiyonlarını geçtikten sonra iki yıla kadar devam edebiliyor. Tüm bu sorunlar "uzun Covid" olarak adlandırılıyor.
Araştırmacılar, uzun Covid ile ilişkilendirilen 80'den fazla farklı komplikasyonun riskini değerlendirdi. Bu riskleri "engellilik ayarlı yaşam yılı" (DALY) adı verilen bir ölçümle ifade ettiler. Her DALY, hastalığa bağlı olarak kaybedilen bir yıl sağlıklı yaşamı temsil ediyor. Bulgulara göre, enfeksiyon sonrası hastaneye yatırılmayan her 1,000 kişi için uzun Covid'in 80'den fazla engellilik ayarlı yaşam yılı (DALY) yarattığı görüldü.
Bu durum, uzun Covid'in kalp hastalığı veya kanser gibi hastalıklardan daha fazla engellilik yükü yarattığı anlamına geliyor. Örneğin, kalp hastalığı Amerikalılar arasında her 1,000 kişi için yaklaşık 52 DALY yaratırken, kanser ise 50 DALY yaratmaktadır. Bu veriler, Sağlık Metrikleri ve Değerlendirme Enstitüsü'nün Global Hastalık Yükü çalışmasından elde edildi.
Araştırmanın baş yazarı olan Dr. Ziyad Al-Aly, bu sonuçların şaşırtıcı gelmediğini ifade ediyor. Zira uzun Covid, vücudun birçok farklı bölgesini etkileyebilen bir durumdur.
Araştırma, Pazartesi günü Nature Medicine dergisinde yayınlandı. Çalışma, 2020 yılında Covid-19 enfeksiyonu geçirdikten sonra 30 gün boyunca hayatta kalan yaklaşık 140,000 askeri veterinerin tıbbi kayıtlarını inceledi ve enfeksiyon belirtisi olmayan yaklaşık 6 milyon diğer hastanın sağlık sonuçları ile karşılaştırdı.
Ancak bu çalışmanın bazı sınırlamaları da bulunuyor. Örneğin, VA sağlık sistemindeki insanlar genellikle 60 yaş ve üzerinde olup yaklaşık %90'ı erkektir. Bu nedenle elde edilen bulguların gençler veya kadınlar için geçerli olup olmadığı belirsizdir.
Ayrıca bu araştırmaya katılan hiçbir kişi aşılanmamıştı çünkü aşılar henüz geliştirilmemişti ve Covid-19'a özgü antiviral tedaviler mevcut değildi. Ancak daha sonraki araştırmalar, aşılamaların ve erken tedavilerin uzun Covid riskini azaltabileceğini gösterdi.
Araştırmacılar, Covid-19 enfeksiyonu geçirdiği bilinen kişileri çalışmalarına dahil ettiler. Ancak pandeminin başlangıcında testler yavaş ilerlediği için birçok kişinin tıbbi kayıtlarında test sonuçları kayıtlı değildi. Bu durum, bazı insanların kontrol grubuna dahil edilmesine ve sonuçların aslında daha fazla risk taşıdığı gerçeğini yansıtmadığı anlamına gelebilir.
Bu araştırmanın sonuçları, insanların ilk enfeksiyonları sonrasında ne kadar uzun bir süre boyunca fiziksel sonuçlarla karşılaşabileceklerini somut bir şekilde gösteriyor.
Araştırma, Covid-19 enfeksiyonu nedeniyle hastaneye yatırılmayan kişilerin hastalandıktan sonraki altı ay boyunca ölüm riskinin arttığını buldu.
İki yıl boyunca, hastaların birçok uzun Covid semptomu riski azaldı, ancak araştırılan 77 sorunun yaklaşık üçte biri için risk hala yüksekti. Bu sorunlardan bazıları kan pıhtıları, normalden daha yavaş bir kalp atışı, yorgunluk, diyabet, sindirim sorunları, uyku sorunları, kas ve eklem ağrıları, baş ağrısı, işitme ve koku kaybı, otomatik sinir sistemi işlev bozukluğu olarak sıralanabilir.
Bu konuda uzman olmayan kişiler, çalışmanın boyutunu ve detaylarını takdir ediyorlar.
Stanford Post-Akut Covid-19 Sendrom Kliniği'nin ortak direktörü Dr. Linda Geng, “İlk iki yıl boyunca Covid-19 enfeksiyonu geçirenlerin, hala enfeksiyon geçmeyenlere kıyasla anlamlı sağlık sorunları yaşadıklarını bulmaları oldukça ilginç. Bu sonuçların önemi büyük,” dedi.
Araştırmada yer almayan uzmanlar, çalışmanın boyut ve detaylarına övgüde bulundu.
Ancak, uzmanlar bu çalışmanın önemli noktalarına işaret ediyor. Johns Hopkins Bloomberg Halk Sağlığı Okulu'ndan epidemiyolog Bryan Lau, araştırmayı büyük miktarda veriyi ele almakla övdü, ancak araştırmacıların elektronik tıbbi kayıtlara dayandığı için hastalarla gerçekten konuşamadıklarını ve gözlemledikleri trendleri inceleyemediklerini belirtti.
Lau, “DALY'lara baktılar ve bu da aslında bu popülasyon içinde ne kadar engellilik olduğunu ölçen bir yöntem. Ancak bir kişinin bir uçuş merdiveni çıkıp çıkamayacağını sormaktan farklı. Bu veriyi almak oldukça farklı,” dedi.
Sonuç olarak, bu çalışma uzun süreli sağlık sonuçlarını araştırarak pandeminin başından bu yana geçen süre boyunca yaşanan zorlukları ve riskleri vurguluyor. Ancak tıp araştırmalarında gerçek genellikle zaman içinde birikmiş kanıtların toplamında bulunur, herhangi bir tek bir çalışmada değil.
