İstanbul
TDT ilk olarak Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin (SSCB) dağılması ve Türk devletlerinin bağımsızlıklarını bir bir ilan etmesinden sonra 1992'de "Türk Dili Konuşan Ülkeler Devlet Başkanları Zirveleri" isimli bir forum olarak ortaya çıktı.
İstanbul'da 15-16 Eylül 2010'da yapılan Türk Dili Konuşan Ülkeler Devlet Başkanları 10. Zirvesi'nin ardından 3 Ekim 2009'daki Nahçıvan Anlaşması kapsamında "Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi" veya kısaca "Türk Konseyi" adıyla resmen ilan edildi. İstanbul'da 12 Kasım 2021'de yapılan 8. Liderler Zirvesi'nde ise konseyin adının "Türk Devletleri Teşkilatı" olması kararlaştırıldı.
Temellerinin atılmasının ardından 30 yılı aşkın süre geçen TDT, "Türk dünyasında karşılıklı güven ortamının pekiştirilmesi, siyasi dayanışmanın güçlendirilmesi, ekonomik ve teknik işbirliği imkanlarına ivme kazandırılması, beşeri ilişkilerin sağlıklı yapılara kavuşturulması ve Türk dünyasının tarihi ve kültürel birikimlerinin en geniş şekilde kayıt altına alınmasını sağlamak" amacıyla çalışmalarını her geçen gün artan bir ivmeyle sürdürüyor.
İstanbul'da 2021'de yapılan 8. Liderler Zirvesi'nde "Türk Dünyası 2040 Vizyon Belgesi"nin onaylanması ve alınan diğer kararlarla Türk dünyası için bir entegrasyon sürecine giren TDT, siyasi, ekonomik ve kültürel alanlarda çalışmalarına devam ediyor.
"Birlikte daha güçlü olduğumuzu tüm dünyaya gösterdik"
İstanbul merkezli TDT'nin on yıllara uzanan serüveninde 2023 en aktif yıllarından biri oldu.
TDT Genel Sekreteri Büyükelçi Kubanıçbek Ömüraliyev, teşkilatın 2023 yılındaki çalışmalarına ilişkin AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.
TDT'nin kuruluşuna 2009'daki Nahçıvan Anlaşması'yla karar verildiğini anımsatan Ömüraliyev, "Aslında tarihimize bakarsak bin yıllardır biz beraberiz. Maalesef Sovyet komünizmi döneminde biraz ayrıldık. 33 yıl önce Orta Asya ülkeleri ve Azerbaycan’ın bağımsızlığını kazanmasından sonra bir araya geldi ve 2009’dan beri 14 yıldır da liderlerimiz bir arada." diye konuştu.
Ömüraliyev, TDT 10. Zirvesi'nin Kasım 2023'te Astana'da "Türk Devri" mottosuyla yapıldığını vurguladı.
Türkiye'de Kahramanmaraş merkezli 6 Şubat depremlerinin ardından mart ayında bir zirve düzenlediklerini hatırlatan Ömüraliyev, "Deprem zamanında dünyanın birçok ülkesinden destek gelmesine karşın bizim ülkelerimizden gelen destek bir başka oldu. Çadırlar gönderdiler, diğer ihtiyaç malzemelerini gönderdiler; destek bir başka oldu. Bizim mottomuz 'Biz birlikte daha güçlüyüz' ve biz birlikte daha güçlü olduğumuzu burada tüm dünyaya gösterdik." ifadelerini kullandı.
Ömüraliyev, eğitimden turizme, enerjiden ticarete, spordan tarıma birçok sahada işbirliği platformları olduğunu ve bu yıl 10 farklı platform toplantısı düzenlendiğini söyledi.
"Zamanı geldi"
TDT Yüksek Mahkemeler Birliği kurulmasına da karar verdiklerini aktaran Ömüraliyev, "Bu sene birçok etkinlik yaptık. 2021'de TDT toplam 43 etkinlik yaptı. 2022'de bu sayı 66 oldu. 2023'te ise 11 ayda 110 etkinlik yaptık." dedi.
Ömüraliyev, "TDT 2023'te en aktif yılını mı yaşadı?" sorusuna "Zamanı geldi." diye cevap verdi.
Astana Zirvesi'nde bir deklarasyon yayınlandığını ve 10'dan fazla anlaşmaya imza atıldığını kaydeden Ömüraliyev, şunları aktardı:
"En önemli sahalardan biri ekonomi ve ticaret. Bunun üzerine çalışıyoruz. Bu konuda çok önemli çalışmalarımız var. Ayrıca ortak alfabe konusunda da 2 toplantı yaptık, geçen sene Bursa’da, bu yıl ise Bişkek’te. Şu anda ortak alfabe üzerine çalışıyoruz. İnşallah yakın zamanda birtakım yenilikler olacak."
TDT Genel Sekreteri olarak Brüksel, Cenova, Viyana, New York, Paris gibi şehirleri ve uluslararası teşkilatların merkezlerini ziyaret ederek görüşmeler yaptığını belirten Ömüraliyev, şunları söyledi:
"Dünyada birçok uluslararası teşkilat var. Bizdeki farklı. Sebebi, dinimiz, dilimiz, tarihimiz, kültürümüz bir. Halklarımız kardeş. Bu liderlerimizin bir araya gelip çalışması bakımından çok önemli. Bizim halklarımız bir, ayrılmaz, ayrı kalamaz. En önemlisi budur. Bin yıllık kardeşliğimiz var. 2023'te dönem başkanlığı Özbekistan'daydı, şimdi Kazakistan'a geçti. 2024 yılında dönem başkanı Kazakistan olacak. Bu yıl 'Türk Devri' mottosuyla birçok etkinlik yapılacak. 2024 sonunda Bişkek'te zirvemiz yapılacak ve dönem başkanlığı Kırgızistan'a geçecek."
