Zeytinburnu Avrasya Hastanesi Üroloji Uzmanı Op. Dr. Arman Çitçi, “İnmemiş Testis ve Sünnet” konulu panelde İnmemiş testis, Sünnetin cerrahi yöntemleri, Sünnet sonrası iyileşme süreci ve sünnet sonrası ebeveynlerin görevleri başlıklı sorular ele alındı. Hepinize sağlık dolu bir hafta dilerim.
İnmemiş testis nedir? Belirtileri nelerdir?
Genellikle çocuk yaşlarda fark edilen bir sorundur. Yumurtalıklar bebek anne karnında iken bebeğin karnında, batın içinde oluşmaya başlar ve doğuma kadar olan süreçte kasık içinden kanaldan geçerek torbalara iner. Normalde doğumdan itibaren her iki testisin torbalarda olmasını bekleriz. Fakat yumurtalıklar kordonunun kısa oluşu, kanal boyunca darlık olması veya yapışması sonucunda torbalara iniş gerçekleştiremezse bu inmemiş testis olarak adlandırılır.
-İnmemiş testis bir sağlık sorunudur. Önemli olan çocuk doktorunun, üroloji uzmanının ve ebeveynlerin çocuğu muayene ederken, değerlendirirken her iki torbanın dolu olup olmadığını değerlendirmesi gerekmektedir. Torbanın boş olmasın halinde düz bir yapıda olacaktır, böyle durumlarda inmemiş testisten şüphelenmek gerekmektedir.
İnmemiş testis nasıl tedavi edilir?
Çocuk açısından önemli bir rahatsızlıktır: Hem ergenlik döneminde yeterli hormonların salgılanmaması hem erişkinlik döneminde çocuk sahibi olması açısından çok önemlidir. Temelde 2 tedavi yöntemi vardır. Hafif vakalarda yani testislerin torbalara gayet yakın olduğu veya torbaya inip yukarı kaçtığı vakalarda görülür. Buna utangaç testis adı verilir. Özellikle soğuk ortamlarda, duşta, çocuk ağlarken yumurtası yukarı çıkabilir. Buna benzer vakalarda birtakım iğnelerle, hormon tedavileriyle yumurtaların aşağı düşmesine yardımcı olunabilir.
-Ancak yumurta kasık kanalından yukarıdaysa, batın iç duvarında kaldığı vakalarda cerrahi yöntem uygulanmaktadır. Yumurta ve içinde damar, sinir yapıları ve tohum kanalı bulunan kordonun çevre yapışıklıklardan ayrılıp tamamen korunarak torbalara yaklaştırıp dikilmesiyle sonuçlanır. Bu kesin bir çözümdür. Bu dikişler yumurtalıklar için sıkı bir yapışma sağlayacaktır ve yukarı kaçması engellenecektir. İnmemiş testis cerrahisi %90 üzerinde başarı ile sonuçlanmıştır.
-Genelde açık ameliyatla küçük bir kesi ile yapılır. Tek taraf veya çift taraf fark etmeksizin inmemiş testis için cerrahi tedavi kaçınılmaz bir tedavidir. Çok çok nadiren 2. Bir tedavi gerektirebilir.
Ameliyat süresi, hastanede yatış süresi ve ameliyat sonrası iyileşme süreci nasıldır?
-Ameliyat süresi tek taraf için ortalama 30-40 dakika her iki taraf içinde 1 saat-1 saat 20 dakika gibi olup değişiklik gösterebilir. Benim önerim bu işlem sonucunda eğer yapılmamışsa çocuğun sünnet işleminin de yapılmasıdır. Çocuk ve ailenin sünnet kaygısı da bitmiş olur.
Tedavi edilmezse risklerinden bahseder misiniz?
-Erkek bireylerde tabiat gereği testis torbalarının dışarıda olması gerekmektedir. Sebebi is tıpta şöyledir; erkeklerde üretilen sperm hücreleri bayanda üretilen yumurta hücresine göre ısıya ve sıcaklığa daha hassas bir yapıdadır. Testis torbalarının üretilen sperm hücrelerinin en iyi şekilde üretilebilmesi açısından yumurtalıkların dışarıda olması gerekmektedir, bu bir anlamda doğal kısırılık tedavisidir. Sperm hücreleri eğer testisler karın içinde kalırsa istenilen kadar hareketli olmayabilir. Kısacası yumurtalıkların gelişimi ve erişkinlik döneminde üretilen sperm hücrelerinin açısından olumsuz etkileri olabilir. Ve nadirde olsa en önemlisi testis tümörü ile 30 kat daha fazla karşılaşabilme riski vardır. İnmemiş testis olan bir erkek bireyin baba olması olasılığı da düşebiliyor. Karın içinde kalan testis ise kana zarar verip diğer testisi etkileyebiliyor. Dolayısı ile inmemiş testis hangi yaşta olursa olsun müdahale edilmesi gerekilen bir durumdur.
-Yaşamın ilk 1 yılında fark edilip, takip edilmesi veya 2. Yıla kadar bunun müdahale edilmesi gerekmektedir. İleri yaşlara kadar fark edilmez veya geçer umudu ile beklenirse kalıcı değişikler meydana gelebilir. Onun için ne kadar erken fark edilirse çocuk için o kadar iyi olacaktır.
Sünnetin cerrahi yöntemleri nelerdir? Farkları nedir?
Sünnet yıllardır yapılan bir cerrahi yöntemdir. Ve yıllarca birçok yöntem kullanılmaktadır. Sünnet yapılırken mutlaka cerrahi kurallara uyulmalı muhakkak bir hastanede, bir sağlık kuruluşunda yapılması gerekmektedir. Bence kesici bir sistem ile yapılması daha doğru olacaktır.
Lokal anestezi ve genel anestezi sünnet arasındaki farklar nasıldır?
Lokal bölgenin soğutucu sprey ve küçük bir iğne ile bölgenin uyuşturulmasıdır.10 dakika içinde uyuşma sağlanır ve 2-3 saat kadar uyuşuk kalır. Bu yöntemde çocuğun yaşı ne olursa olsun herhangi bir acı ağrı duymaz. Lokalin en önemli özelliği gerekli kan testleri yapıldıktan hemen sonra işlemin yapılıp yaklaşık 30 dakika gözlem altında tutulduktan sonra eve gönderilmesidir. Çocuk uyanık oluyor. Anne babası yanında oluyor.
Bölgesel uyuşturmada zor yaşlar olabiliyor.3-6 yaş arası çocuklar çok ağrıyacağını düşünüp durmayabiliyor. Ama 3 ay öncesinin ve 6 yaş sonrasının lokal anestezi için daha kolay olabiliyor.
Genel anestezi de çocuk 6 saat aç-susuz kalmalıdır. Gerekli kan tahlilleri yapılmalıdır. Ailenin yanında bulunması ameliyathane koşulları açısından mümkün olmuyor. İşlem bitiminde minimum 4 saat hastanede kalmasını öneriyoruz. Çocuk süreci hatırlamaz ama anne baba açısından daha kaygılı olabilir. Genel anestezinin özellikleri bu şekildedir.
Sünnet sonrası iyileşme süreci nedir?
Çocuk ne kadar küçük olursa daha kolay iyileşiyor. Yeni doğan ve 8 yaşındaki bir çocuğun iyileşmesinde büyük farklar vardır. Sünnet sonrası yaş fark etmeksizin 2-3. Günde duşunu alabilir.1 hafta veya 10. günden itibaren okula gidebilir. 20. günden itibaren sportif aktivitelere katılabilir. Eriyen dikiş kullanılıyor ortalama 20 günde düşer. Banyoya engel değildir. Bez kullanan bebekler için 1 hafta krem tedavisi uyguluyoruz. Onun dışındakiler için 1 hafta kadar sünnet külodu tavsiye ediyoruz. İyileşme süreci bu şekilde kolay atlatılıyor.
Çocuğu sünnet olacak ebeveynlere önerileriniz nelerdir?
En önemli nokta aslında budur. Çocuğun yaşı ne olursa olsun sünnette tedirgin etmemek gerekir. Ağrı duymayacağı çocuğa anlatılmalıdır. Kesmek gibi kelimeler kullanılmamalıdır. Çocuğa olaydan çok fazla bahsetmekte onu kaygılı bir hale getirebilir. Ama basit bir işlem olduğunu söyleyip çocuğu rahatlatmak gerekir. Olayın atlatılacak bir süreç olduğu çocuğa söylenmelidir. Üzerinde çok fazla durulmamalıdır. Çocuğu olduğunca dış söylemlerden koruyup bu işleme hazırlamak gerekir.
