Kalp çarpıntılarından bahseder misiniz?
Sağlıklı bir insan, kalbini hissetmez. Kalbinin çalışmasını hisseden kişiler çarpıntıları olduğunu söylerler. Kalbimizin hızlı veya kuvvetli atışını izah edecek bir neden bulduğumuzda çarpıntıyı önemsemeyiz. Örneğin hepimiz koşunca çarpıntımız olduğunu biliriz ve telaşlanmayız. Kalbimizin oturduğumuz yerde koşar gibi atması ise bizi huzursuz eder, kendimizi motoru tekleyen bir uçağın pilotu gibi hisseder, ister istemez ‘Ya motor durursa’ diye endişe ederiz. Çarpıntı şekillerinden ve sebeplerinden hangisinin olduğunu anlamak için nabzınıza bakmayı ve nabız saymayı öğrenmenizde büyük fayda vardır.
Kalp çarpıntısına neden olan etkenler nelerdir?
1- Bazı insanlar çarpıntım var derken kalplerinin hızlı atmasını kastederler. Taşikardi dediğimiz bu tür çarpıntılarda kalp dakikada 100’ün üzerinde atar. Buna karşılık kalbi ortalama olarak 60 civarında atan bir kişi, kalbinin durduk yere 80 atması halinde (tıbbi olarak anormal hızlı olmasa da) çarpıntı hissedebilir.
2- Kalbin her zamankinden yavaş atması da hastalar tarafından çarpıntı olarak algılanabilir. Bradikardi dediğimiz bu durumda kalbin dakikadaki atım sayısı 50-60’ın altındadır.
3- Bazı insanlar kalplerinin sayıca hızlı atmasını değil de ‘kuvvetli vurmasını’ çarpıntı olarak hissederler. Örneğin yüksek tansiyonlu hastalarda damar içindeki artmış basınca karşı çalışan kalp her zamankinden daha kuvvetli kasılır ve bu hastalar kalp atım sayılarının artmamasına rağmen çarpıntı hissederler.
4- Kalbin düzensiz çalışması da çarpıntı şeklinde algılanır. Aritmi adını verdiğimiz bu durumun pek çok şekli olabilir.
Peki bahsettiğiniz çarpıntı şekillerinden hangisine sahip olduğumuzu öğrenmek için ne yapmalıyız?
Siz de yukarıdaki çarpıntı şekillerinden hangisinin olduğunu anlamak için nabzınıza bakmayı ve nabız saymayı öğrenmenizde büyük fayda var. Sağ elinizin işaret parmağı ile orta parmağını birbirine bitişik şekilde sol bileğinizin iç yüzüne yerleştirdiğinizde atar damarınızı kolaylıkla hissedersiniz. Bir yandan da saniyeli bir saate bakarsanız kalbinizin 1 dakikada kaç attığını sayabilirsiniz.
Kalp çarpıntılarının sebeplerini nasıl tespit ediyorsunuz?
Çarpıntınızın sebebi nedir? Birinci adımda çarpıntının hangi tür olduğunu (hızlı, yavaş, kuvvetli, düzensiz) belirlediniz. Sıra geldi çarpıntının nedenini bulmaya. Doktorun hastasıyla yaptığı kısa bir konuşma ve muayeneden sonra çarpıntının nedenini ve aşağıdaki gruplardan hangisine ait olduğunu kabaca da olsa ayırır. Bazen de hastaya ‘holter’ adını verdiğimiz bir alet takmak zorunda kalırız. Holter aleti 24 saat hastanın üzerinde kalır ve bu süre boyunca hastanın elektrosunu alır. Hastaya çarpıntı şikâyetlerinde cihazın düğmesine basmasını söyler, o dakikaları özellikle inceleriz. Böylece kalpte kaç kez çarpıntı olduğunu, kalbin ne zaman hızlanıp ne zaman yavaşladığını, varsa teklemenin ne zaman olduğunu tam olarak yakalarız. Böylece hem çarpıntının sinirsel olup olmadığını hem de kalbe aitse kalbin neresinden kaynaklandığını tam olarak buluruz.
‘İçimde bir sıkıntı var’
Çarpıntı nedenlerini dört ana gruba ayırabiliriz:
1- Sinirsel çarpıntılar.
2- Başka bir hastalığa bağlı çarpıntılar.
3- İçeceklere veya yutulan ilaçlara bağlı çarpıntılar.
4- Gerçekten kalp hastalığına bağlı çarpıntılar.
Sinirsel çarpıntılardan bahsedebilir misiniz?
Hepimiz hayatımızda bir kez dahi olsa sinirsel çarpıntı geçirmişizdir. İlkokulda tahtaya kalktığınızda kalbinizin nasıl çarptığını hatırlayın. Sevgilinizle ilk bakışmanızda, patronunuzla yaptığınız ilk tartışmada da az çok çarpıntı hissetmişsinizdir. Anksiyete veya gerginlik dediğimiz durumu yaşayan insanlar “Sanki kötü bir şey olacak, başlarına kötü bir şey gelecekmiş” gibi bir duygu ile birlikte çarpıntı da hissederler. Genellikle uykularının iyi olmadığı, sabah çok yorgun kalktıklarını söylerler. İçlerinde sıkıntı vardır ve kolay öfkelenirler. Panik atak hastalığında da çarpıntı ön plandadır, birden boğulma, ölme korkusu ile doktora koşmak isterler. Bu sırada kalbin çok hızlı ve kuvvetli atması tipiktir.
Başka bir hastalığa bağlı çarpıntılar nelerdir?
Vücudu sarsan hastalıkların hepsi çarpıntıya neden olur. Kalbimiz tüm kaslarımıza ve organlarımıza kan gönderen bir pompadır. Dolayısı ile herhangi bir yerde sorun olması halinde oraya daha fazla kan göndermek için daha çok çalışır ki bu da neticede çarpıntıya neden olur.
Özellİkle çarpıntı ile kendini gösteren hastalıklar şunlardır:
Anemi (kansızlık): Sık görülen çarpıntı nedenlerinden biridir. Hastalar soluk benizlidirler. Avuç içleri beyazlaşmış, göz içleri solmuştur.
Guatr (toksik guart veya zehirli guatr) :Hastalarda çarpıntı ile birlikte terleme, zayıflama, aşırı sinirlilik, bazen de gözlerde büyüme görülür.
Hipoglisemi: Şeker düşmesi ataklarında kısa süreli çarpıntı atakları görülür.
Hangi içecekler dolayısıyla kalp çarpıntılarımız artar?
En sık olarak çay ve kahve içenlerde görülür. Ayrıca alkol alanlarda veya son yıllarda moda olan enerji içeceklerinden içenlerde de çarpıntı görülebilir. İlaçlardan alerji ilaçları, antihistaminikler, öksürük kesici ilaçlar, grip ilaçları, bazı tansiyon ilaçları çarpıntıya neden olabilir.
Kalp hastalığına bağlı çarpıntıları olanlar nelere dikkat edilmeli?
Alkol ve sigara kalp çarpıntılarına neden olan iki önemli düşmandır.
Kalp çarpıntısı olanlar şunlara dikkat etmeli:
1- Sigarayı bırakın. Bazı kişilerde tek bir sigara içmek bile çarpıntıya neden olabilir.
2- Alkol de aynı şekilde çarpıntı nedenidir. Çarpıntı alkol aldıktan sonra veya ertesi gün sabah oluyorsa alkole bağlı olabilir, alkolü azaltıp çarpıntınızın geçip geçmediğini deneyin.
3- Az tuzlu yiyin. Tansiyona dikkat edin. Tansiyon yükselince çarpıntı şikâyeti artabilir.
4- Şişman kişiler daha çok çarpıntıdan şikâyet ederler.
5- Duygusal yüklenmelerden, tartışmalardan, sinir bozucu ortamlardan uzak durun.
