Avrasya Hastanesinde bu hafta gerçekleşen programda moderatör Gönül Dilek, Ramazan ayında merak edilenleri sordu.
Oruç tutmanın vücuda faydaları nelerdir?
Uzun süre aç kalmak vücudumuz için son derece faydalı. Vücudumuzda ki fazla yağlar yakılıyor, varsa insülin direnci azalıyor, vücutta ki gıda ihtiyacını karşılamak için fazla zararlı atıklar vücudumuzdan atılıyor ayrıca oluşabilecek kanser dokuları dahi yok olabiliyor.
Oruç tutan kişilerde şeker düzeyleri düşer mi, yükselir mi ve şekeri dengede tutmak için ne yapmalı?
Sağlıklı bir insansa oruç tutarken tabi ki şeker düşer ama kişiye zarar vermez. Ama şeker hastasıysa insülin ilaç kullanıyor ise kişinin sağlığını etkileyebilir.
Sağlık açısından diyabetli hastalar oruç tutabilir mi? (Hangi hasta grubu oruç tutabilir)
Tip 1 ve tip 2 insülin kullanan hastaların oruç tutmaları doğru değil, hatta sakıncalı. Bunlardan hipoglisemi dediğimiz ani şeker düşmelerine bağlı olarak hayati riskler oluşabilir. Ama şekeri iyi giden ilaçla şeker düzeyi iyi giden hastalar oruç tutabilir, ilaçlarını iftarda alabilirler.
Ramazan ayında kan şekeri ölçümü nasıl yapılmalıdır?
Şeker hastasıysa ila kullanıyorsa sabah açlık, öğlen ölçülebilir.
Tansiyon hastaları için ilaç kullanımı Ramazan ayında nasıl olmalı, oruç tutarken nelere dikkat etmeliler?
İlaçlar ile tansiyon iyi gidiyorsa ilaçlarını iftarda içebilirler. Tansiyon ilaçlarında ödem atıcı, idrar söktürücü ilaçlar olduğu için hastalar iftar ile sahur arasında bol sıvı tüketimi öneriyoruz. Önce sıvı ile orucu bozup hafif yemekler yemeyi öneriyoruz
İftar sonrası yükselen tansiyon durumları neden olur, ne yapmalı?
İlaçları düzenli kullanıp orucu hafif yemeklerle açarsak sıkıntı olabileceğini düşünmüyorum ama tabi büyük açlık ile fazla yemek yenilirse tansiyon yükselebilir. Bu gibi durumlarda doktora acil başvurmak gerekir.
Mide hastalığı olanlar Ramazan ayında nelere dikkat etmeliler, mide hastaları bu dönemde ilaçlarını hangi aralıklarda kullanmalıdır?
Çok yeni koyulmuş. Ağrıların, bulantıların, iştahsızlığın çok olduğu dönemde oruç tutmayı tavsiye etmeyiz. Ilaçlar ile kontrol altındaysa oruç tutabilir iftarda ve sahurda ilacını içebilir hasta. Çok yaşlı insanların, covıd hastalığına yakalanmış. Kalp hastalığı olanlar insülin kullanan, ileri düzey kanser hastaları, epilepsi hastalarının oruç tutmasını önermiyoruz.
Son olarak, “Eminim hepimizin evinde tansiyon, şeker, mide rahatsızlıkları olanlar vardır. Tabi ki takip gerektiren hastalıklar bunlar. Bu sebeple Ramazan öncesi her birinin doktor kontrolünden geçmelerini öncelikle öneriyoruz. Oluşabilecek sağlık sorunlarına sorunlara karşı tedbir almakta doktor takibinde bu süreci geçirmekte fayda var “dedi.
Avrasya Hastanesi Beslenme ve Diyet Uzmanı Uzm. Dyt. Büşra Çengel, Ramazan ayında nasıl beslenmemiz gerektiği hakkında önemli bilgiler veriyor…
DENGELİ BİR SAHUR NASIL OLMALIDIR? NELERİ TERCİH ETMELİYİZ?
Çoğu zaman yapılan Sahurda sadece su içerek niyetlenmek veya gece yiyip yatmanın son derece zararlı olduğunu hatırlatmak istiyorum. Gece yenilen ağır yemekler metabolizma hızı düştüğü için yağa dönüşme ve karın-kalça bölgenizin yağlanmasına sebep olacaktır. Bu yüzden mutlaka ve mutlaka sahuru atlamıyoruz. Sahurda yaptığımız seçimler gün boy bizi enerjik ve tok tutacak yiyecek, içecekler olmalıdır aynı zamanda kan şekerini hızlı yükseltmemeli ve susuzluğunuzu dengeleyebilmelidir. Sahurda yapılacak en güzel, dengeli tercih kahvaltıdır. İftarda olduğu gibi sahurda da ağır ve yağlı yiyeceklerden kaçınmalıyız. Peynir, yumurta, süt, lifli gıdalar, ideal bir sahur sofrası için yeterlidir. Susuzluğu arttıracağı için sahurda zeytin yerine 4-5 ceviz veya 10-15 badem fındık gibi seçimler tercih edelim. Sıvı desteği için; Ayran, bitki çayları, az şekerli ev yapımı limonata ve bol su seçilebilir.
İFTAR MENÜSÜ NASIL OLMALIDIR? 17 SAATLİK AÇLIK SONRASINDA DENGEYİ NASIL SAĞLAMALIYIZ?
Ağır iftar yemekleri sonrasında kalp krizleri bile görülebilir. Çünkü uzun süre açlık sonrasında aniden ağır yemekleri aşırı tüketmekle birlikte kalbin yükü artar. Biranda fazla miktarda yemek yemek kalbin yükünü arttıracağından iftar öğününü 2 ye bölüyoruz. Uzun süreli açlık sonrası midemiz doysa dahi gözümüz doymayacağından tüketeceğimiz yemeği bir tabağa koyup ne kadar aldığımıza yanında başka hangi yemekleri tercih ettiğimize bir bakalım ne kadar yiyeceğimiz görüp iftara öyle devam edelim
İftarda dikkat etmemiz gereken noktalar;
• Yemek çeşitlerinde: aşırı yağlı, salçalı, kızartmalar, sakatatlar, hamur işleri tüketmekten kaçınmalıyız
• Porsiyon miktarlarını fazla arttırmadan pişirme yöntemlerine dikkat ederek Ramazan ayını daha sağlıklı ve dinç geçirebiliriz.
RAMAZANDA VAZGEÇİLMEZ PİDE VE HURMA YENİLMELİ MİDİR?
Ramazan sofralarının vazgeçilmezlerinden biri de hurmadır. Hurmanın 200 kadar çeşidi vardır. Hurma; yüksek lifle beraber fosfor, kalsiyum, demir, sodyum, potasyum, magnezyum, A vitamini, folik asit gibi vitamin ve mineralleri oldukça yüksek oranlarda içermektedir. Düzenli olarak tüketildiğinde kalp ve damar hastalıkları riskini azaltır ve kabızlığı önler. Bütün bunlar göz önüne alındığında, ' Ramazan sofralarında hurmaya yer açmanın sağlık açısından son derece faydalı olacağı söyleyebiliriz. Fakat hurmanın yüksek miktarda şeker içerdiği ve bu nedenle kan şekerini yükselttiği de unutulmamalıdır. Yani aşırıya kaçmadan, makul ölçülerde hurma tüketmeye özen göstermek sağlık açısından çok yararlı olacaktır. Ramazan’ın gözdesi olmazsa olmazı pideye gelirsek avuç içi büyüklüğü 1 dilim ekmek yerine geçeceğinden bireyin ihtiyacına göre iftar ve sahurda 1-2 dilim pide tüketebiliriz.
ORUÇ BİR ZAYIFLAMA YÖNTEMİ MİDİR?
Toplumda şöyle bir algı var aç kalmak zayıflatır. Ramazan ayıda uzun süre aç kalındığı için zayıflama ayı olarak da görülmektedir. Fakat bu oldukça yanlış bir düşüncedir. Hareket azlığı, metabolizma hızının yavaşlaması kilo vermeyi zorlaştırmaktadır. Şişmanlık sorunu olan kişilerin bu dönemi bir zayıflama fırsatı olarak görmesi yanlıştır. Oruç tutmak ile kilo verilmez. Gün boyu aç kalmak metabolizma hızını yavaşlatarak alınan besinlerin yağ haline gelmesini kolaylaştırır. Bu durum kilo artışına sebep olur. Bu sebeple Ramazan ayında yeterli ve dengeli yemeye özen göstermeyenler, az ve sık beslenmeyenler bu ayı kilo alarak tamamlarlar.
RAMAZANDA KİLO ALMAMAK İÇİN ALTIN KURALLAR VAR MIDIR?
• Sakın gece yatarken niyet edip uyumayın mutlaka sahura kalkın.
• İftarda midenizi çok doldurup tüm gün yemeniz gerekenleri tek bir öğüne sığdırmayın.
• Bol su içmeyi unutmayın.
• Tatlı tercihlerinizi sütlü tatlı olarak yapın.
• Meyve sebze tüketiminizi arttırın.
• Haftada 2 kez sütlü tatlı tüketip diğer günlerde meyve veya kuru meyveyi tatlı olarak kullanın.
• İftardan 1–2 saat sonra hafif yürüyüş yapmaya çalışın.
• İftariyelikler genelde yüksek yağ içerir bu sebeple her gün tek bir seçim yapın örneğin bir gün tereyağı- bal diğer gün 2 -3 dilim sucuk diğer gün peynir- zeytin gibi
• Yemeklerin suyunu tüketmemeye çalışın bu şekilde daha az yağ almış olursunuz.
• Yavaş yemeye çalışın ve mutlaka iyi çiğneyin.
İFTARDAN SONRA GELEN TATLI KRİZLERİNİ NASIL ÖNLEYEBİLİRİZ?
Ramazan’da iftar sonrası tatlı tüketme isteğiniz artıyor olabilir, İftarda lezzetli tatlıları sofranızdan eksik etmek istemiyor olabilirsiniz, bu konuda yalnız değilsiniz. Nedeni de çok basit: Bütün gün mideniz boş olduğu için kan şekeriniz düşüyor ve vücut hızlıca ağır ve şekerli yiyecekleri tüketme eğilimine giriyor. Bütün gün oruçlu olmanın verdiği iştah artışı da bu durumu körüklüyor. Ancak normal beslenme düzeninde bile dikkat etmemiz gereken şeker tüketimine, Ramazan’da daha da hassasiyet göstermemiz gerekiyor. Ağır şekerli tatlılar yerine daha hafif seçeneklere yönelmeyi deneyebilirsiniz. Bu durumunda sütlü tatlılar, ramazanın baş tacı güllaç, meyveler ve meyve tatlıları az şekerli ev yapımı kompostolar, limonatalar ve dondurmalar kurtarıcımız olacaktır. Tabi porsiyon kontrolü burada da çok önemli.
