Okulların tatile girmesiyle birlikte ebeveynler yeni okul dönemi için yavaş yavaş düşünmeye başladı. Çocuğum aynı okulda mı devam etsin, okulunu mu değiştirsem, hangi okula başlatsam soruları velilerimizin kafasında çoktan dönmeye başladı bile. Özel gereksinimli çocuğa sahip ebeveynlerde aynı düşüncelerle çocuklarına okul aramaya giriştiler, fakat karşılarına bazı engeller çıkmaya başladı! Örneğin; “senin çocuğun engeli okulumuza alamayız, alırsak diğer çocuklara zarar verir”, “zaten okula gelse ne olacak ki ne öğrenecek” gibi cümlelerle velilerimiz maalesef karşı karşıya kalmaya başladı. Ülkemizde eğitim zorunlu yani okul çağına gelmiş her çocuk eğitim almak zorunda. Fakat özel gereksinimli çocuklara sıra geldiğinde işler birden değişiveriyor. Müdür tutumu, öğretmen tutumu, veli tutumu, öğrenci tutumu…

Özel gereksinimli bireylerin bağımsız yaşayabilmesi, toplumsal yaşama uyum sağlayabilmesi, sosyalleşmesi için eğitim alması zorunludur. Özel gereksinimli bireyler engelinin durumuna göre ya özel eğitim okuluna giderler ya da normal gelişim gösteren akranlarının sınıflarında “kaynaştırma öğrencisi” olarak akranlarıyla eğitim alırlar. İyi düzeyde olan öğrenciler akademik anlamda da ilerleyebilmektedirler. Yani okuma yazmayı öğrenebilir, matematik işlemlerini yapabilirler. Hatta belki bazılarımıza garip gelecek ama KPSS ye bile hazırlanabilirler. Toplum olarak öyle bir gözden çıkarmışız ki, aman nasılsa engelli hiçbir şey yapamaz diye düşünülüyor hep. Hatta maalesef ki engelli çocukların okula gidebileceğine bile ihtimal vermeyenler var. Halbuki köstek olmak yerine destek olsak hiçbir sorun kalmayacak. Müdür okuluna almak istemiyor diğer veliler şikayet edecek diye, öğretmen sınıfına almak istemiyor uğraşması zor diye, veli çocuğunun yanına oturtmak istemiyor kötü örnek olacak diye. Yahu ya peki engelli çocuk arkadaşını rol model alıp ona uyum sağlarsa? Ya heves edip arkadaşlarıyla birlikte okuma yazmayı öğrenirse? 

Rehberlik ve araştırma merkezinin (RAM) uygun gördüğü, normal gelişim gösteren akranlarıyla eğitim alabilir dediği tüm özel gereksinimli çocuklar istedikleri her okuldan faydalanabilir. (Genelde normal gelişim gösteren çocukların devam ettiği okullarda bu tür sorunlar çıkıyor). Okul müdürünün, öğretmenlerin, velilerin bu çocuğu istemiyoruz deme hakkı yoktur.  Çocuğa okula gitme raporu çıktığı anda okula alınmaya mecburdur. Aksi iddia edilemez, eğer çocuk okula alınmıyorsa okul yönetimi hakkında acilen yasal işlem başlatılmalıdır. Buyurun biraz yönetmeliklerden bahsedeyim.

Milli Eğitim Bakanlığı Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği

İkinci Bölüm-Özel Eğitim İlkeleri

a) Özel eğitim gerektiren tüm bireyler; ilgi, istek, yeterlilik ve yetenekleri doğrultusunda ve ölçüsünde özel eğitim hizmetlerinden yararlandırılır.

c) Özel eğitim hizmetleri, özel eğitim gerektiren bireyleri sosyal ve fiziksel çevrelerinden mümkün olduğu kadar ayırmadan plânlanır ve yürütülür.

d) Özel eğitim gerektiren bireylerin, eğitim performansları dikkate alınarak, amaç, içerik ve öğretim süreçlerinde uyarlamalar yapılarak, yetersizliği olmayan akranları ile birlikte eğitilmelerine öncelik verilir.

 İlköğretim

Madde 26- Özel eğitim gerektiren bireyler ilköğretimlerini; özel eğitim veya diğer ilköğretim okullarında sürdürürler. Özel eğitim ilköğretim okullarına devam eden öğrencilerin, gelişimleri izlenip, eğitim performansları dikkate alınarak, programın amaç, içerik, öğretim süreçleri ve değerlendirme boyutlarında uyarlamalar yapılarak, kaynaştırma uygulamalarına öncelik verilir.

Kaynaştırma Yoluyla Eğitim Uygulama Ölçütleri

Madde 69- Kaynaştırma yoluyla eğitim uygulama ölçütleri şunlardır:

  • Kaynaştırma uygulamaları yapılan kurumlarda özel eğitim gerektiren öğrencinin gereksinimleri çerçevesinde kurumun fiziksel, sosyal, psikolojik ortamında ve eğitim programlarında destek hizmetler ile gerekli düzenlemeler (kaynak oda, rehberlik ve psikolojik danışma servisi, bireyselleştirilmiş eğitim programları geliştirme ve uygulama birimi kurulması; rampalar, ses yalıtımı, ışık düzenine dikkat edilmesi gibi) yapılır.

Tam Zamanlı Kaynaştırma Uygulaması

Madde 70- Tam zamanlı kaynaştırma uygulaması:

a)  Özel eğitim gerektiren bireylerin, akranları ile birlikte okul öncesi, ilköğretim, orta öğretim ve yaygın eğitim kurumlarında aynı sınıfta eğitim görmesi ve sosyal açıdan bütünleştirilmesi için; özel eğitim destek hizmetleri, özel araç-gereç ve eğitim materyalleri sağlanır. Eğitim programı bireyselleştirilerek uygulanır ve gerekli fiziksel düzenlemeler yapılır. Kaynaştırma uygulamaları yapılan okullarda, sınıf mevcutlarının okul öncesi eğitim kurumlarında 14, ilköğretim kurumlarında 30 öğrenciyi aşmamasına dikkat edilir. Özel eğitim gerektiren öğrenciler her sınıfa eşit olarak dağıtılır, bir sınıfta yetersizliği aynı olan en fazla iki öğrenci uygulamaya katılır.