Bilindiği üzere kardeş ülke Kırgızistan'da bundan önceki parlamento seçimleri, 27 Şubat 2005 tarihinde yapılmıştı. Bu seçim "lale devrimi" nin tetikleyicisi olarak tarihe geçti. Şubat 2007 seçimlerin yasalara uygun yapılmadığı ve hile karıştırıldığını ileri süren muhalefet liderleri, 24 Mart 2005 tarihinde halkın da destek verdiği protesto gösterileri sonucu dönemin cumhurbaşkanı Askar Akayev'in yönetimine son vermişlerdi. "Halk devrimi" adı verilen iktidar değişikliğinden sonra Cumhurbaşkanı seçimi yapılana kadar bu makama getirilen muhalefet lideri Kurmanbek Bakiyev, Askar Akayev'in döneminde parlamentoya giren milletvekilleriyle çalışmaya devam edeceğini, ülkenin istikrarı için parlamentoyu feshetmeyeceğini açıklamıştı. Daha sonra yapılan Cumhurbaşkanı seçimden zaferle çıkan Bakiyev, meclisi dağıtmayı göze alamadı. Bakiyev, Askar Akayev'in döneminde parlamentoya giren milletvekilleriyle çalışmaya devam edeceğini, ülkenin istikrarı için parlamentoyu feshetmeyeceğini açıklamıştı. Ancak, Şubat 2005 genel milletvekili seçimde meclise girmeyi başaran millettekilerin çoğu Akayev yanlısı işadamlarıydı. Bu nedenle muhalefet, seçime hile karıştırıldığını öne sürerek halkı ayaklanmaya çağırmıştı. Halkın bu çağrıya olumlu tepki vermesiyle başlayan halk hareketi sonucu Bakiyev'e devlet başkanlığı yolu açılmıştı. Herkesin beklentisi genel seçimlerin iptal edilip yeni seçimlerin yapılması şeklindeydi. Ama beklenen olmadı. Birkaç milletvekili dışında diğer milletvekillerine dokunulmadı. Ama yeni teşekkül eden meclis Bakiyev'le bir türlü anlaşamadı ve sürekli muhalefet etti. Bu da ülkenin istikrarını olumsuz bir şekilde etkiledi. 2,5 yıllık bir zaman süreci içinde dört başbakan değişti. Kısaca Bakiyev ve Parlamento bir türlü birlikte çalışmaya başaramadılar. Bunun üzerine, 2,5 yıl sonra Bakiyev, anayasa mahkemesiyle parlamento arasında ortaya çıkan krize son vermek için ve yasama görevinin yerine getirilmediğini gerekçe göstererek 16 aralıkta genel seçim yapılmak üzere 10 Ekim'de meclisi feshetti. Geçen Pazar günü (16 Aralık'ta) yapılan seçim Kırgızistan için önemliydi ve diğer seçimlerden farklıydı. Bu seçimi diğer seçimlerden farklı kılan en önemli husus, Kırgızistan'da Parlamento seçimi için ilk kez siyasi partiler birbiriyle yarışmasıydı. Eski seçim sisteminde adaylar kendi başına seçime katılıp birbirleriyle yarışıyorlardı. Oysa 16 Aralıktaki seçim siyasi partilerin mücadelesine sahne oldu. Böylece Aralık seçimi Kırgızistan'ın çok partili seçim sürecinde ilk sınavı oldu. Seçimde oy kullanan Cumhurbaşkanı Bakiyev'in gazetecilere yaptığı açıklamada da bu konuya gündeme getirerek,"Kırgızistan'da bugün tarihi bir gündür. Vatandaşlarımız ilk kez siyasi partilere oy veriyor. Kırgızistan'ın geleceği bugün şekillenecek" dedi ve halkı oy kullanmaya davet etti. Bu seçimi önemli kılan en önemli faktör ise, Kırgız Türkleri, Mart 2005'te iktidarı devirdikleri 'Lale Devrimi'nden beri kavuşamadıkları istikrarı, bu kez Ekimde kabul ettikleri yeni anayasa uyarınca seçecekleri yeni mecliste bulmaya çalışacaklar. Yeni anayasa göre, bu seçimde mecliste çoğunluğu elde edecek parti tek başına hükümet kurabilecek ve böylece Cumhurbaşkanın meclise müdahalesi minimuma inecektir. Kırgızistan'da 16 Aralık'ta yapılan tarihi seçime yüksek yargı damgasını vurdu. %72 oranında katılımın gerçekleştiği seçimde oyların %67'sini alan Cumhurbaşkanı Kurmanbek Bakiyev'in "Ak Col" adındaki partisi tek başına Meclise (Cooğurku Keneş) girmeyi başardı. Zira, yeni seçim sistemine göre partilerin Parlamentoya girebilmeleri için yüzde 5'lik ulusal barajın yanı sıra, yüzde 0,5'lik bölgesel barajı da geçmesi yani ülkedeki dokuz seçim bölgesinin tümünde en az 13.500 oy alma koşulu sağlaması gerekmektedir. Bunun üzerine "Ak Col" Halk Partisi yetkilileri Başsavcılığa başvurarak %0,5'lik bölgesel barajının kaldırılması isteminde bulundular. Bu istemi olumlu karşılayan mahkeme kararı neticesinde en fazla oyu alan partinin haricinde iki partinin daha parlamentoya girmesini sağlanarak tek partili bir meclisin oluşmasını önlendi. Bunun üzerine, oyların yüzde 67'sini alan ve Cumhurbaşkanı Kurmanbek Bakiyev'in de desteklediği Ak Col Partisi iktidar olurken, Ak Col'un en yakın rakibi ve eski Meclis Başkanı Ömürbek Tekebayev'in başkanı olduğu Ata Meken Sosyalist Partisi yüzde 12'de kaldı. Kırgızistan Sosyal Demokrat Partisi yüzde 6'lık oy oranıyla yüzde 5 barajını aşan üçüncü parti oldu. Ak Yol Partisi meclise giren tek parti olma hakkını kazanmasına rağmen 0,5'lik bölgesel barajı mahkemeye götürerek, bu kuralın kalkmasına öncülük ederek, ülkede yeni bir krizin yaşamasının önüne geçti. . Seçime tepkiler nasıldı? Yine klasik kaide bozulmadı. Yani ŞİT ve BDT'de olumlu tepki; AGİT'ten ise olumsu tepki geldi. Bişkek, Tokmak, Kant, Kara-Balta, Çüy bölgesinde çalışan Şanghay İşbirliği Teşkilatı gözlemcileri Kırgızistan'da gerçekleşen Parlamento seçimlerinin şeffaf bir şekilde gerçekleştiğini açıklayan ŞİT gözlemciler grubu başkanı Şerali Cononov düzenlediği basın toplantısında Pazar günü gerçekleşen seçimin demokrasi ve insan hakları çerçevesinde organize edildiğini söyledi. Bağımsız Devletler Teşkilatı gözlemcileri de Kırgızistan'da gerçekleşen Parlamento seçimlerini olumlu değerlendirdi. Kırgızistan resmi haber ajansı "kabar" Ajansında basın toplantısını düzenleyen gözlemciler grubu Başkanı Evgeniy Novojilov tüm seçim kurumlarının insan hakları ve demokrasi çerçevesinde çalıştığını belirtti. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı AGİT'ten yapılan yazılı açıklamada "Kırgızistan, 16 Aralık parlamento seçimlerinde bir dizi taahhüdü yerine getiremedi" denildi Netice-i Kelam, Kardeş ülke Kırgızistan'da yapılan seçimin ülkeye yararlı olmasını diler, bu seçimin istikrara katkıda bulunacağına inanarak "Ak Col" Partisine "Ak Col" dileriz. [email protected]