İSTANBUL - Aşılama ile AVM cirolarında yaz sonunda eski normale dönüş sağlanacağını söyleyen KDM Alışveriş Merkezleri Kiralama ve Yönetim Danışmanlık’ın kurucusu Murat İzci, hazırladıkların rapora ilişkin, “Haziran 2021 itibarıyla ülke genelinde AVM sayısı 442, pazar değeri 59 milyar dolar oldu. Toplam kiralanabilir alan 13 milyon 426 bin 898 metrekare, sağladığı istihdam rakamı ise 530 bin kişidir. 81 ilin 67’sinde AVM var” dedi.
Yurt içinde ve yurt dışında AVM’lere proje, konsept geliştirme, kiralama ve yönetim hizmeti veren KDM AVM Danışmanlık şirketi, Türkiye’nin AVM haritasını yeniledi. Her yıl yayınlanan ve Türkiye’de genelinde bulunan AVM sayısı ve kiralanabilir metrekare alanına yönelik bilgileri içeren raporun sonucunu şirketin kurucusu Murat İzci açıkladı.
Türkiye’nin AVM yolculuğunun 1988 yılında Galleria ile başladığını söyleyen İzci, 33 yılda ciddi bir yol kat edildiğini aktardı. Kiralanabilir alanlarda da anlamlı bir büyüklüğe ulaşıldığını dile getirdi.
AVM ADEDİ VE METREKARESİ BUGÜNÜN İHTİYAÇLARINI KARŞILIYOR
Hazırladıkları raporla AVM’lerin haritasını çıkarmayı hedeflediklerini anlatan İzci, “AVM’ler insan hayatının tam ortasında, sosyalleştiğimiz, kültürel ihtiyaçlarımızı karşıladığımız ve alışveriş yaptığımız alanlar. Pandemi nedeniyle kısmı kesintiler oldu ve hayatımızda nasıl bir yeri olduğunun farkına vardık. AVM’ler Türkiye’deki perakende sektörünün gelişmesi için de inanılmaz katkı sundu. Şu anda 5’inci nesil AVM’ler tartışılıyor ama ben şimdilik 4’üncü nesille sınırlı kalacağını düşünüyorum. Türkiye AVM adedi ve metrekaresinde de bugünün ihtiyaçlarını karşıladığını düşünüyorum. Bugün açık AVM’lerin hazmedilmesi ve daha verimli hale getirilmesi gerekiyor. Avrupa’da bin kişiye düşen kiralanabilir alan 206, Türkiye neredeyse 161’e ulaştı. Bakıldığında gidilecek yol var gibi görünüyor ama 2020 yılının sonunda bizde milli gelir 8 bin 599 dolar, Avrupa’da 36 bin dolar. Yeni AVM yatırımı yapacak kişilerin bunu göz önünde bulundurması lazım. Mevcut AVM’ler de pandemi sürecinden tecrübe edinerek teknik anlamda dönüştürülmek zorundadır. Açık ve yeşil alanların yanında havalandırma sistemlerinin revizyonunun yapılmasının ivedi olduğunu düşünüyorum” dedi.
KAPI GİRİŞ SAYILARI YÜZDE 20 AZALDI
İzci, “Büyük şehirlerdeki AVM’lerde yazın ziyaretçi sayısı düşer, kışın daha iyidir. Kısıtlamaların kalktığı ilk hafta sonu 2019 yılına göre, kapı giriş sayıları yüzde 20 daha düşüktü. Ama ticari anlamda 2019 yılının ciro rakamları vardı. Hatta bu cironun yüzde 10 daha fazlası oldu diyebilirim. Aşılamanın etkisiyle yaz sonunda AVM’lerin cirolarını 2019 yılının üzerinde kapatacağını düşünüyorum” diye konuştu.
KAYSERİ DİKKAT ÇEKİYOR
Toplam kiralanabilir alan sıralamasının başında İstanbul olduğunu belirten İzci, “Onu Ankara ve İzmir takip ediyor. Bin kişiye düşen metrekare listesinde ise sıralama İstanbul, Ankara ve Kayseri olarak değişiyor. İlçelere bakıldığında bin kişiye düşen kiralanabilir alanın en yüksek olduğu yerler İstanbul Bakırköy, İzmir Balçova, İstanbul Şişli” açıklamasında bulundu.
PANDEMİYLE AVM YATIRIMININ GERİ DÖNÜŞÜ YÜZDE 20 ÖTELENDİ
Pandemi kısıtlamalarının hafifletilmesiyle ticaret hacminin 2019 yılının aynı dönemine göre yüzde 80’i geçtiğini söyleyen İzci, “Yoğun aşılama programı sayesinde yaz sonunda eski normallere dönmüş oluruz. Planlanan AVM’ler kendilerini yeni kazandığımız pandemi tecrübesine göre uyarlamak durumundadır. AVM yatırımlarının geri dönüşü pandemi ile en az yüzde 20 oranında ötelendi” ifadelerini kullandı.
HAVALANDIRMA SİSTEMLERİ, AÇIK HAVA ALANLARI, HİJYEN ÖZELLİKLERİ ÖN PLANDA
İzci, raporunun sonuçlarının önemine dikkat çekerek, “2006-2015 yılları arasında 278, 2016-2020 yılları arasında ise 80 AVM açıldı. Şu anda 442 AVM hizmet veriyor. Ekonomi, 59 milyar dolarlık yatırımla 530 bin nitelikli istihdam barındırıyor. Tematik özellikleriyle yarı açık & yarı kapalı 4’üncü nesil AVM dönemini yaşadığımız süreçte ülke geneli toplam AVM kiralanabilir alan 13 milyon 426 bin 898 metrekare. Pandemi süreci ile havalandırma sistemleri, açık hava alanları, hjyen özellikleriyle daha teknik detayların ön plana çıkacağı AVM’ler önümüzdeki süreçte bizi bekliyor” dedi.
CİROLARININ YÜZDE 30 TURİSTTEN GELİYORDU
Pandemi ile sektörün şu anda hasar tespit çalışması yaptığını belirten İzci, “Aşılama bu hızla devam ederse toparlama olacak ve sonbaharda pandemi öncesi rakamlara ulaşılacaktır. Sektör için en önemli ayaklardan biri ülkeye olan turist girişiydi. Ziyaretçilerinin önemli bir kısmı turist olan AVM’ler oldu son yıllarda. Cirolarının yüzde 20’si turistten geliyordu. Bizim topladığımız verilerde 1 turist yerli müşterimizin 10 katı kadar alışveriş yapıyordu. Pandemi kaynaklı gelmeyen turist ziyaretçi Perakendeciler için bu Yüzde 20’lik ciro kaybı anlamına geldi. Aşılama ve kontrollü serbestlik sonrası yaz sonu, pandemi öncesi rakamları yakalamış oluruz” diye konuştu.
TEKNİK DETAYLARI DAHA ÖN PLANDA AVM’LER GELİYOR
Murat İzci, normal şartlarda 2021 yılı sonuna kadar 16, 2022 sonuna kadarsa 9 AVM’nin açılışının planlandığını belirtiyor. Ancak pandemi yüksek olasılıkla bu açılışları etkileyeceğini sadece yeni yatırımların değil mevcut AVM’lerin önümüzdeki dönem işleyiş şekillerini de değiştireceğini ifade etti.
Özellikle yurt dışında ciddi fırsatlar olduğunu ifade eden İzci, “Yurt dışına Türk markalarını götürmeyi öncelikli görev olarak gördüğünü aktardı. İzci, “AVM ve perakende konusunda ülke olarak çok yüksek deneyimimiz var, bilgi birikimimiz var. Örneğin Özbekistan’da yürüttüğümüz bir projemiz var. Özbekistan 34 milyonluk ülke ve sadece 9 AVM var. Türk markaları orada inanılmaz cazip görünüyor. Bütün markalarımızı biliyorlar ve öncelikli olarak onları istiyorlar. Dolayısıyla bu dönemde önceliğimiz yurt dışında proje gerçekleştirmek” açıklamasında bulundu.
ARAŞTIRMANIN DETAYLARI
Toplam kiralanabilir alan sıralamasında İstanbul 4 milyon 754 bin m2 ile başı çekerken onu 1 milyon 687 bin m2 ile Ankara ve 783 bin m2 ile İzmir takip ediyor. Ancak bin kişiye düşen metrekare listesinde ilk 3 şehir İstanbul, Ankara ve Kayseri olarak sıralanıyor.
120 AVM’nin yer aldığı İstanbul’da bin kişiye düşen m2 ise 304. Ankara’da 42 AVM yer alırken 1000 kişiye düşen m2 rakamı ise 298. Türkiye geneline bakıldığında ise bin kişiye düşen kiralanabilir alan 160,58 m2 olarak gerçekleşiyor.
İstanbul’un 39 ilçesinin 34’ünde AVM yer alıyor. İstanbul genelinde en yüksek AVM m2’sine sahip ilçe 400 bin m2 ile Bakırköy. Bakırköy’ü Ataşehir, Şişli ve Esenyurt takip ediyor. İstanbul ilçelerde bin kişiye düşen m2 sıralamasında da yine birinciliği Bakırköy alıyor.
İstanbul’un Avrupa ve Anadolu yakası karşılaştırıldığında ise 14 ilçeli Asya yakasında 40 AVM yer alırken bin kişiye düşen m2 ise 295 olarak gerçekleşiyor. 25 ilçeli Avrupa yakasında ise 80 AVM bulunuyor ve bin kişiye düşen m2 rakamı 314.
Ankara’nın toplam AVM sayısı 42, toplam kiralanabilir alan 1 milyon 687 bin. 25 ilçesinin 6’sında AVM bulunan Ankara’da, AVM kiralanabilir alanı en yüksek ilçe 660 bin ile Çankaya. Çankaya’yı Yenimahalle ve Keçiören takip ediyor. Ankara ilçelerde 1000 kişiye düşen m2’de ilk sırada ise Çankaya var. Sonrasında Yenimahalle ve Etimesgut.
İzmir’in 30 ilçesinin 10’unda AVM bulunuyor. Toplam AVM sayısı 26. AVM kiralanabilir alanı en yüksek ilçe 163 bin m2 ile 6 AVM’li Balçova. Balçova’yı Karşıyaka (3 AVM) ve Bornova (4 AVM) takip ediyor. İlçelerde 1000 kişiye düşen m2 sıralamasında ilk sırada Balçova var. Sonrasında Gaziemir ve Karşıyaka geliyor.
Türkiye geneli sıralamasında bin kişiye düşen kiralanabilir alanın en yüksek olduğu ilçeler Bakırköy, Balçova, Şişli, Beşiktaş ve Canik (Samsun).
