AYŞE TURGUT
Yeni bir eğitim dönemine girildi.Öğrenciler kadar ebevenylerinde yeni eğitim dönemine sağlıklı bir başlangıç yapmaları için ‘’daha az beklenti daha fazla sabır ‘’sloganını kullanmaları gerekiyor.Çünkü öğrenciler ‘’hem öğretmenlerimi,hem annemi babamı nasıl memnun ederim?’’kaygısını taşıyorlar.Bu nedenle her aile dönem başındayken kendini çocuğuna göre akort etmelidir.
Velilerin öncelikle çocuklarının mizaçlarını ve kişiliklerini çok iyi tanımaları ve okumaları gerekir.Mizaç dediğimiz kavram kişilik kavramından daha farklıdır. Mizaç, yani huy dediğimiz kavram daha çok doğduğumuz andan itibaren genlerimizden gelen bir olgudur.Biyolojik ve içgüdüsel bir bütünlüktür.Mizaç bir insanı tanımak için başvuracağınız en önemli ipucunuzdur.Kişilik ise doğarken bize kodlanan mizacımıza ek olarak yaşam süresince çevresel etmenlere adapte olurken meydana gelen başka bir olgudur.İşte ebeveynler çocuklarının mizacına ve kişiliğine göre kendilerini akort edebilirlerse eğitim ve bireysel anlamda olan ilişkileri daha uyumlu ve iyi olur.
9 tip mizaç (Enneagram) vardır. Mizaç dediğimiz şey insan psikolojisinin DNA’sıdır.Çocuklarımızın hangi mizaç tipine yakın olduğunu bilirsek onlara olan yaklaşımlarımızı daha iyi belirleyebiliriz.
Tip 1: Doğru,hatasız ve mükemmelliyetçilik arayışında olan mizaç tipi,
Tip 2: Duyguları hissetmeyi arayan mizaç tipi,
Tip 3: Başarıda üstünlük ve hayran olunacak popüler imaj arayışında olan mizaç tipi,
Tip 4: Duyguların anlamını arayan ve anlaşılma arayışında olan mizaç tipi,
Tip 5: Bilginin anlamına ulaşma arayışında olan mizaç tipi,
Tip 6: Entelektüel dinginlik arayan mizaç tipi,
Tip 7: Keşfetmeyi seven keyif ve haz arayışında olan mizaç tipi,
Tip 8: Mutlak güç arayan mizaç tipi,
Tip 9: Duyumsal-hareketsel konfor arayan mizaç tipi
Ebeveynler bu mizaç tiplerini bilmeli ve çocukları için olumsuz bir duygu durumuna girdiklerinde ‘’ama benim çocuğumun mizacı bu davranışının altında yatan sebep bu’’ diyebilmelidirler.Her mizaç tipine göre yaklaşım farklıdır.
Tip 1 de ki gibi herşeyin mükemmel olmasını isteyen bir çocuğunuz olabilir.Bu tip çocukların en çok korktukları şey ayıplanmaktır.O yüzden herkesin yanında eleştirilmekten çekinir.Bu yüzden bu mizaca sahip çocukların yanlışları bire bir ve mantık çerçevesinde anlatılmalıdır ki hangi mizaca sahip olursa olsun hatalar bir başkasının yanında konuşulup çocuk kimsenin önünde rencide edilmemelidir.
Tip 2 sevgi ve ilgi görme anlayışında olan bir çocuğunuz varsa ister ebeveyn-çocuk ilişkisi olsun ister arkadaşıyla ilişki içersindeyken ona vereceğiniz geri bildirimler çok önemlidir.Olumsuz tutum karşısında alıngan bir tavra girebilirler.Yardımsever olan bu tipler kendilerini sevdirmeye gayret gösterirler.
Tip 3 başarıda üstünlük ve popüler imaj arayışında olan çocuklar popüler olmayı severler.Kendi okul yıllarımıza dönersek muhakkak okulun parlak, gözde çocukları hatıralarımızda canlanır.Böyle çocuklar genelde hırslı olurlar.
Tip 4, bireysel kimlik ve anlaşılma arayışında olan,bireysel farklılığa önem veren naïf kişilerdir.Duygularını yoğun yaşarlar.Kendilerine ait dünyada yaşamayı daha çok severler.Böyle çocuklara sahip olan aileler kendilerini çocuklarına göre akort ederken duygusal ayrıntılara önem vermek zorundadırlar.
Tip 5,bilgiyi anlama arayışında olan kişiler analitik düşünme becerileri üst düzeydedir.Olayları sebep-sonuç ilişkisi içersinde değerlendirirler.Fiziksel teması sevmeyen tiplerdir.Duygusal hareketleri de sevdikleri pek söylenemez.
Tip 6, hayatta kesinlik, netlik ve hayatında destek arayışında olanlar titiz ve düzenli insanlardır aynı zamanda endişeli ve kuşkucu tiplerdir.Çünkü hayatta netlik isterler.Karar vermeden önce atacakları adımın neye mal olacağını hesaplarlar.Vazifenin önemini bilirler ve ona göre davranırlar.
Tip 7, keşfetmeyi seven keyif ve haz arayışında olanlar düzensiz ve dağınıktırlar.Keyif peşinde olduklarından zevk onların merkez noktasıdır.Zevk almadıkları bir işin çevresinde dolaşmayı sevmezler.Disiplin sorunu yaşayabilirler.Her şeyden deneyimlemek isterler.Neşe onların diğer adıdır.Eğer böyle bir yapıda çocuğunuz varsa ev içerisinde ona katı kurallar koyarak disipline edemezsiniz.Onun merkezine muhakkak zevk aldığı bir şeyi koyarsanız onu daha güzel motive etmiş olursunuz.
Tip 8, mutlak güç, etkin olma ve hâkimiyet arayışında olanlar otoriter,emir vermeyi seven,yönetmeyi seven tiplerdir.Aynı zamanda bu tipler adil ve cömert olurlar.Çevrelerinde zayıf insan gördüklerinde onlara yakınlık gösterip sahiplenici bir tutum içerisinde olurlar.
Tip 9,konfor seven bu tipler rahatlarına düşkün olup konfor alanlarından çok memnun olduklarından bu alandan çıkmayı pek sevmezler.Kabullenicidirler ve risk almayı sevmezler.Üşengeç olduklarından işlerini ertelemekte bir sakınca görmezler.Sakin bir yapıya sahip olduklarından yavaş hareket ederler.Bu tip çocukları olan ebeveynlerin en çok eleştirdikleri nokta çocuklarının yavaş olmasıdır.
Ebeveynler çocuklarının hangi mizaca sahip olduklarını bilmediklerinden ötürü onlardan bir türlü ayrışamazlar.Kendileri nasıl davranıyorsa onlarında öyle olmasını isterler. Çocuğunuzla ilişkinizde fark yaratmak ve onunla daha iyi anlaşabilmek istiyorsanız çocuğunuzun mizacını çözerek işe başlayabilirsiniz.
