Programda Beyin kanaması hakkında açıklamalar yapan Çiftçi, tüm soruları da yanıtladı.
Beyin kanaması nedir?
Beyin kanaması kafatasımızın içinde yani daha doğrusu sert bir kemikle sarılı olan beynimizin dıştan içe doğru zarlarla zarların üstüne, içine, altına beynin dokusun içine veya beyin içindeki boşluklarda meydana gelen kanamalara genel olarak beyin kanaması olarak adlandırıyoruz. Bu tabi yerleşim yerine göre çeşitli adlandırmalar yapıyoruz.
Neden olur ve çeşitleri var mıdır?
Beyin kanamaların genel olarak 2’ye ayırabiliriz.
1- Travmalara bağlı olanlar
2-Tramvaya bağlı olmayanlar
Tramvaya bağlı olan kanamalar beyin zarlarının üstüne, beyin zarlarının altına, beyin zarının içine ya da yine beyin dokusun içine, beyin boşluklarının içine genel kanamalar yapabilir.
Tramvaya bağlı olmayan kanamalar bununda çok çeşitli sebepleri var. Onlarda yine subliminal hematom dediğimiz beyin zarının altına, beyin dokusu içine beyin boşlukları içine şeklinde olan kanamalar onlarında çok çeşitli şekilleri var tabii ki.
Beyin kanamasının belirtileri nelerdir?
Tramvaya bağlı olan kanamalarla travma dışı olan kanamaların birbirinden çok farklı belirtileri vardır. Genel olarak bütün belirtiler hepsinde olabilir ama her birinde kendini daha çok belli eden belirtiler vardır. Mesela diyelim ki bir kaza oldu ve beyin zarı ile kemik arasında bir kanama oldu buna epidural kanama diyoruz. Bu kanamada ilk başta hiçbir şey olmayabilir, hasta yürüyerek evine gider uyur dinlenir birden ani kötüleşmeye tamamen bilincini kaybetmiş bir şekilde acile gelebilir. Travmalarda olabilecek vücudun herhangi bir yerinde kuvvet kaybı, his kaybı veya bilinçte azalmalar uyku halleri, kusmalar, bulantılar, şiddetli baş ağrıları, ense sertliği gibi çok çeşitli belirtiler olabilir. Bunlar her kanama tipinde farklı şekilde öne çıkabilir. Epidural hematom ve subliminal hematom olan yani beyin zarının üstü ve altında olan kanamalarda belirtiler birbiriyle farklılık göstermek ile birlikte hepsi genel olarak biraz önce saydığım belirtileri gösterebilir. Kendiliğinden olan kanamalarda baş ağrısı sürekli uyku hali hipertansif dediğimiz kanamalarda bu tür şeyler daha fazla meydana gelir.
Beyin kanaması geçiren birisi fark etmeden günlük hayatına küçük şikayetler ile devam edebiliyor mu?
Elbette oda olabilir özellikle yaşlı hastalarda mesela küçük travmalara bağlı subdural kanama dediğimiz beynin en dıştaki zarının altı olan beynin en dışındaki zarının arasında olan kanamalarda hasta diyelim ki 70-80 yaşlarındaki kanamalarda kafasını çarpar sızıntı şeklinde bir kanama olur hasta bunu çok fark etmez kimsede fark etmez günlük hayatına devam eder yaklaşık 15-20 gün sonra birden uyuklama , saçmalama , garip davranışlar, gibi bir takım belirtiler ile hasta yakınları hastayı acile getirir. Zaman tespit ederiz ve ameliyatta durumu toparlamaya çalışırız.
Beyin kanamasında tedavi yöntemi nasıldır?
Bahsettiğimiz kanamaların hepsinin farklı tedavileri vardır. Travmaya bağlı gelişen bir epidural kanama çok acil bir durumdur. Genellikle en kısa zamanda ameliyat gerektirir. Tabi çok küçük olan epidural kanamalarda 1 cm’nin altında olanları genellikle yakın takip etmek gerekir. Buradaki hastanın acildeki durumuyla serviste yatarken ki durumu veya yoğun bakında yatarken ki durumuyla takip ediyoruz. Epidural kanamalar mesela bu başımıza çok gelen bir şeydir. Hasta acile gelir küçücük bir kanaması vardır biz bunu takip edelim deriz bir saat sonra ani bir kötüleşmeyle acil ameliyata girdiğimiz çok epidural kanamalar olmuştur. O yüzden mutlaka çok yakın takip etmek lazımdır. Çünkü ameliyatı yüz güldürücü ve hayat kurtarıcıdır. Basit bir kanama gibi görünür ama hayat kurtarıcı bir ameliyatı vardır. Subdural kanamanın çeşitleri vardır kendi içinde. Akut olan (erken dönem) ve geç dönem gibi olan tipleri vardır. Ameliyatları farklıdır. Derin yerleşimli olan beyin kanamalarını nöroloji ile çoğu zaman takip ediyoruz gerektiği zaman onları da ameliyat endikasyonları oluşabiliyor tabi özellikle bu derin yerleşimli kanamalarda ileri araştırmalarda gerekir o yüzden nöroloji ile birlikte takip ediyoruz bunları bu tür kanamalarda hipertansiyon neden olabileceği gibi baloncuk denilen anevrizma dediğimiz baloncuklara bağlı kanamalar olabilir. Bunları tespit etmek için ileri tetkikler lazım anjiyo gibi, tomografi gibi MRG Anjio, BT anjiyo, klasik anjiyo gibi ileri tetkikler yapmamız gerekir. Bazen bu kanamaları ortaya çıkarabilmek için belden beyin suyu almamız gerekebilir orda kesin tanıyı koyabiliyoruz oldukça az olmayacak az diyemeyeceğimiz hasta sayımızda var.
Şunu da söylemek istiyorum sonbahar ve ilkbahar geçiş dönemlerinde İstanbul’da mesela çok karşılaştığımız basınç değişikliklerine bağlı bu baloncukların kanamaları olur yani biz farkında değilizdir ama bu hava basıncı değişikliklerinde vücudumuzda zaten beynimizde var olan belki çoğunu doğuştan getirdiğimiz farkında olmadığımız anevrizmalar baloncuklar kanayabiliyor bunlar çok tehlikeli kanamalar yani hiperatör de çoğu hastaneye yetişemeden kaybettiğimiz hastalar o yüzden ailesinde anevrizma olanlar veya hipertansiyonu olanlar bu mevsimlerde çok dikkatli olsunlar. Kan sulandırıp kullanıp hipertansiyon veya diyabet hastası olanlar beraberinde sigara kullanan alkol kullanan insanlar biraz daha dikkatli olmamalılar çünkü onlardaki damar dayanıklılığı biraz daha zayıf ve bunlarda beyin kanamaları daha sık görülüyor o yüzden dikkatli olmakta fayda var.
Bu tedavi sonrasında hastalara neler öneriyorsunuz nelere dikkat etmeliler?
Bu kanamalı çok tehlikeli kanamalar gerçekten hem sakatlık ve ölüm riski çok yüksek olan kanamalı eğer bir sakatlık kalmadıysa inşallah hiçbir hastamızda böyle bir durum olmaz veya ölüm olmaz ama illaki uzun. Süreli yoğun bakımda yatan hastalarda sonrası hem hasta yakınlarında hem hastanın çok ciddi psikolojik sosyal ve sağlık açısından desteklenmesi gerekiyor. Burada ailelerin çok büyük önemi var dünkü hastaya bakacak olanlar onlar olacak sakatlık olduğu taktirde bunların tabi gelişen sakatlığa göre çok farklı yönler gerekiyor. Diyelim ki fiziki bir hastanın bir yeri tutmuyor veya bir koli, bir bacağı tutmuyorsa mutlaka fizik tedavi desteği çok önemli sonrasında yine evde fizik tedavi egzersizlerinin yapılması çok önemlidir. Ailelerin de psikolojik anlamda desteklemesi gerek çünkü onlar hastaya destek olacaklar sosyal acıdan ekonomik açıdan ciddi külfetlere getiren şeyler bunlar o yüzden işin o kısımda önemlidir.
Zeytinburnu Avrasya hastanesinde beyin ve sinir cerrahisi kliniğinde gerçekleştirdiğiniz tedavilerin isimlerine kısaca bahsedebilir misiniz?
- Burada beyin ile ilgili hastalıkların çok büyük bir bölümüne tedavi imkanına ve kabiliyetine sahibiz
- beyin tümörleri
- Boyun fıtıkları
- bel fıtıkları
- omurga travmaları
- biraz öncede saydığımız kanamaların yakın takip ve tedavisini yoğun bakımız ile birlikte yapabiliyoruz
- bel kaymaları
- boyun kaymaları bunların hepsinin tedavisini itinayla yapıyoruz.
