Tatarlar, diğerlerine nazaran çok kalabalık bir kabile olup üstün konumdaydı. Bunun üzerine birçok Moğol kabilesi, yabancılarla münasebetlerinde ancak dar bir çerçevede bilinen kendi kabile ve klan adlarını kullanmayarak kendilerine “Tatar” adını verdiler. Çin kaynaklarına göre, asıl Moğollar, en eski Moğollar (20 kabile), Kara Tatarlar (9 kabile), Ak Tatarlar (15 kabile), Vahşi tatarlar olmak üzere dört kısma ayrılmaktaydı. B. Ögel’e göre de adı geçen bu kavimler arasında, aynı adı taşımalarına rağmen ırk, dil, kültür ve diğer bakımlardan büyük farklılıklar mevcuttu. Çin sarayına gelen Tatar elçilerinin Türklere ve Uygurlara ait üge unvanını taşıdıkları da ispatlanmıştır. B. Ögel, Ak Tatarların büyük bir kısmının Türk olduklarına dair şüphesi olmadığını, Uygurların da bazen Ak Tatar adı ile anıldığını yazmaktadır. Rusya Federasyonu’na bağlı Tataristan Cumhuriyeti’nin başkenti Kazan, 2005 yılında 1000. yılını kutladı. Daha Rusya Federasyonu’nun ilk Devlet Başkanı Boris Yeltsin döneminde çıkartılan kararname ile 2005 yılında Kazan’ın 1000.yılı kutlamalarının yapılması öngörülmüş ve bütün hazırlıklara başlanmıştı. Bu kararname Rusya Federasyonu’nun, Kazan’ın Moskova’dan daha eski olduğunu da resmen tanındığını göstermektedir. Medeniyetlerin, dinlerin ve kültürlerin kesiştiği Tataristan’ın başkentinin tarihi geçmişi bugün de kendisinden söz ettirmektedir. Nitekim Avrupa ile Asya sınırları arasında yer alan ve Batı ile Doğu kültürlerinin sentezini yaşatmaya devam ettiren bugünkü Kazan, Rusya Federasyonu’nun ekonomik, kültürel ve bilimsel açıdan en büyük şehirlerinden biridir. Kazan, çeşitli dinlere mensup farklı milletten birçok insanın bir arada yaşadığı bir şehirdir. Bu durum bütün Tataristan için geçerlidir. Tatarların ataları olan İdil Bulgarları İslamiyet’i resmen kabul eden ilk Türk devleti unvanına sahiptir. Orta Asya ve bugünkü Rusya’da İslamiyet’in yayılmasına önayak olan Tatarların kimliklerini ve kültürlerini koruyabilmelerinin en önemli sebeplerinden biri de dindir. Çarlık döneminde bütün Türk halklarına Tatar denmesi de Tatarların Rusya’daki Türklerin önderliğini yaptıklarını göstermektedir. Müslüman ile Hıristiyanların ve diğer dinlere mensup olanların yan yana yaşadığı Tataristan, bugün de Rusya Federasyonu içindeki diğer cumhuriyetlere önderlik yapmaktadır. Bu bağlamda Tataristan, kendi içinde küçük bir Avrasyacılığı beslemektedir. Esen bütün rüzgarlarda sesin var, Yağmur damlalarında gözyaşın var; Açan bahar çiçeklerinde kokun var Kazan, Vatan kalbinde silinmez adın var.? Kaynakça: Avrasya Fatihi Tatarlar Hazırlayan: İlyas Kamalov Yayınevi: Kaknüs Yayınları 320, Tarih Serisi: 20, 1.Basım 2007 İstanbul Kaknüs Yayınları, Kızkulesi Yay. ve Tan. Hizm. Dağıtım: Çatalçeşme Sk. Defne Han, No:27/3 Cağaloğlu, İstanbul Tel: (0212) 520 49 27 Faks: (0212) 520 49 28 e-posta: [email protected] S. Işıkay’ın kaleme aldığı “Kazanlı Kardeşler” adlı bu şiir Kazan Dergisi’nin 4. sayısında (s.46) yer almıştır.