Aşırı sıcak yaz günlerinde karşılaşabileceğimiz, yüksek derece ısı ve nem nedeniyle vücut ısısını ayarlanamaması sonucu ortaya çıkan duruma sıcak çarpması olarak bilinen bir durumla karşılaşabilirler. Kişiler güneş altında uzun süre kalırlarsa beynin alt bölümünde yer almış olan (Regülasyon) ısı düzenleme merkezi bozulur ve vücut ısısı hızla artmaya başlar. Bunun sonucu olarak da beyin hücrelerinde tahribat oluşmaktadır. Beyin ödemi veya kanamaları da görülebilir. Isı düzenleme merkezi (Hİipotalamus ve Homeostasis) işlevini yerine getiremez ve vücut ısısını kontrol edemez hale gelir. Vücudumuzun ayrıca ısı kaybına yönelik kan damarları yolu ile veya ter bezleri ile terlemeye bağlı ısı kaybı gibi daha birçok mekanizması bulunmaktadır. Ancak tüm bu koruyucu mekanizmalara rağmen, vücut ısımız 37 derecenin üzerine çıkabilmekte ve hayati tehlike oluşturmaktadır. Bilindiği gibi, güneş çarpması ve sıcaklık çarpmasının semptomları hemen hemen aynıdır. Tek fark sıcaklık çarpmasında güneş olmadan olayın gerçekleşmesidir. Peki nedir bu sıcak çarpması, ne gibi belirtilerle bizi üzmektedir? Kısaca şöyle özetleyebiliriz: Adalelerde (kaslarda) kontraksiyonların yani krampların şekillenmesi, güçsüzlük, bitkinlik, yorgunluk hali, baş dönmesi, davranış bozukluğu, sinirlilik, derinin kuru ve sıcak olması, aşırı terleme, mide krampları, kusma, bulantı, bilinç kaybı, hayal görme, hızlı nabız ve aritmi (kalp atımında düzensizlik.)
Sıcak Çarpmasında İlk Yardım Nasıl Olmalıdır?
Hasta derhal serin ve havadar bir yere alınmaya çalışılır. Elbiseler çıkarılır, vücut serinletilmeye çalışılır. Sırtüstü yatırılarak, kol ve bacaklar yükseltilir. Ancak kusma ihtimali varsa yüzükoyun veya yan yatırılır (kusma içeriğini yutmaması için.). Bulantısı yoksa ve bilinci açıksa su ve tuz kaybını gidermek için su veya soda içirilebilir. Hastanın şiddetli bulantısı, kusması ve bilincinde bozulma varsa en yakın sağlık kurumuna götürülmesi gerekmektedir.
Sıcak çarpmasında hangi insanlar risk grubu oluşturmaktadır?
Bazı kişiler, metabolizması daha hassas olduğu ve bazı hastalıklara sahip oldukları için, sıcaktan da diğer kişilere göre daha çok etkilenirler. Bu kişileri şöyle sıralamak mümkündür: Kalp hastaları, Tansiyon (hiper veya hipo) hastaları, diyabet (şeker) hastaları, kanser hastaları, normal kilosunun çok altında ve çok üzerinde olanlar, psikolojik ya da psikiyatrik rahatsızlığı olanlar, böbrek hastaları, yaşlı kişiler ve küçük çocuklar, hamileler ve lohusalar. bilinçsiz diyet uygulamakta olan kişiler. Yeterli miktarda su tüketmeyenler. (yaklaşık 2.5 litre) iklim olarak sıcağa alışkın olmayan kişiler, alkol ve diğer zararlı madde kullanan kişiler.
Sıcak Çarpmasından Korunmak İçin neler yapmalı, ne gibi önlemler almalıyız?
Özellikle şapka, güneş gözlüğü (ultraviyole ışınlara UVA ve UVB ye duyarlı, % 100 koruyucu olmalı) ve şemsiye gibi güneş ışığından koruyacak aksesuarlar (güneş yağının faktörünün yüksek ve Sağlık Bakanlığı’ndan onaylı olması gerekir) kullanılmalıdır. Mevsim şartlarına uygun, terletmeyen, açık renkli ve hafif giysiler tercih edilmelidir. Bol miktarda sıvı tüketilmeli ve sık olarak serin duş alınmalıdır. Dengeli beslenmeye önem vermeli ve ağır besin kaynaklarından mümkünse uzak durulmalıdır. Gereksiz ve bilinçsiz ilaç kullanılmamalıdır. Direk güneş ışığında kalınmamalıdır.(özellikle 11 00-15 00 saatleri arası), mekanlar düzenli aralıklarla havalandırılmalıdır.
Sağlıklı. Mutlu günler diliyor saygılar sunuyorum.
