Turizm kenti Antalya'nın Gazipaşa ilçesi, mangodan avokadoya, muzdan ejder meyvesine 10'a yakın tropikal meyvenin üretimiyle son yıllarda 'Türkiye'nin tropikal meyve bahçesi' unvanıyla anılır oldu. 1950'li yıllarda ilk olarak muz üretimiyle adını duyuran Gazipaşa'da üretilen muz, iç piyasada 'yerli muz' adıyla tüketiciye sunuluyor.
İthal muza göre daha küçük ama aroma ve kokusu nedeniyle daha çok tercih edilen Gazipaşa muzunun öyküsü, bahçelerden yeşil halde toplanmasıyla başlıyor. Üreticiler büyük dallardan sallanan saçak haldeki muzu keserek kamyonetlerle muz sarartma ve olgunlaştırma tesislerine getiriyor. Burada işçiler tarafından ilk olarak sap kısmındaki atıklardan ayrılan muzlar, daha sonra yıkama havuzlarında birkaç dakika yıkanıyor. Daha sonra bu muzlar boyutlarına göre yeşil halde paketlenerek muz sarartma depolarına götürülüyor.
Antalya'da muz sarartma tesisi işletmecisi Levent Şanlı, üretim, paketleme ve satışa kadar muzun her türlü aşamasında faaliyet içinde olduklarını söyledi. Yıllık 3 bin ton civarı bir kapasiteleri olduğunu anlatan Şanlı, "70'li yıllarda karpit kullanılıyordu. Kasaların içerisine karpit koyuyorduk. O şekilde sarartılıyordu. Eski sistemdi. Etilen yurt dışından geldi ve bunu öğrendik. Tamamen doğal bir gaz. İnsan sağlığına zararsız. Meyve tadında olgunlaşıyor" dedi.
'YEŞİL MUZUN İÇİNE ELMA KOYUNCA YİNE OLGUNLAŞIYOR'
Muzun 3- 4 gün gibi kısa sürede olgunlaştırıldığını anlatan Şanlı, otobüslerin bagajında muzları kasalarla bir yere gönderdiklerinde uyguladıkları yöntemi şöyle anlattı:
"Yeşil muzun içine bir elma koyardık. O elma çürürken çıkardığı gazla muzu da olgunlaştırırdı. Elma da o anda etilen gazı salgılıyordu. Yöntem aynı."
ESKİDEN KARPİT, ŞİMDİ ETİLEN GAZI
Depolarda bekletilen muzların olgunlaşma hızını artırmak adına önceden karpit gazı kullanılırdı. Suyla birleştiğinde tepkimeye girerek asetilen gazı çıkaran karpit, meyvenin hızlı olgunlaşmasını sağlıyordu. Karpitin meyve üzerinde olumsuz etki bıraktığı ve sağlığa zararlı olduğunun tespit edilmesi üzerine uzun yıllardır karpit yerine etilen gazı kullanılmaya başlandı. Bu gaz meyvelerden elde edilerek zehir etkisi yapmazken FDA tarafından genel olarak güvenli kabul ediliyor. Etilen gazı, depolardaki etilen jeneratörüne sıvı halde dökülüyor. Buharlaşan gaz depodaki muzları hem olgunlaştırıp hem sarartıyor. Depoların kapasitesine göre tonlarca muz, 3- 4 gün içerisinde tamamen olgunlaşıyor.
