NEZAHAT GÖÇMEN

Elmadan daha kırmızı olan kıymetlimiz. İçindeki çekirdekleri bağışıklık yapıcı özelliğe sahip soframızın lezzeti. Onsuz bir çoban salatası olur mu?  Her türlü yemeğe konabilir ve mükemmel bir sos malzemesidir. Oğlumun küçükken "Donomes" dediği kırmızı mucize;  salça,  ketçap, sosu, çorbası, sebze hali, menemeni, turşusu, reçeli, dolması ile konuğum oldu bugün. Özellikle pembe domates cinsiyle organik pazarlarda parlayan,  köyümün yağmurlarında yıkanan domates başımızın tacıdır. Kendisine has bir kokusuyla, zeytinyağı, nane ve kekikle sabah kahvaltısında ne hoş olmaktadır. Genellikle bütün yemeklerin yanında ve içinde kullanılır.

Domatesin Dünya Tarihi

Domatesin vahşi türlerinin Columbus öncesi dönemde ilk defa Güney Afrika’ da bulunan And Dağları ile Peru – Ekvator – Bolivya bölgelerinin arasında kalan bölge üzerinde yetiştiği düşünülür. Orta Amerika ve Meksika’ ya getirilişi ise, kuzeye doğru yerlilerin göç etmesiyle getirildiği kabul edilir. Yerlilerin göç ettiği bu bölgedekiler tarafından Lycopersicon sp.(domates) bitkisine ait olan meyveye genel ifadeyle “tomate”, “tomato” ismi konulmuştur.

Bu isimlerin verilmesinin sebebi; kullanılan yerel dilde “tomati” kelimesinin sulu meyvelerde çok çekirdeği olan anlamında olmasından dolayıdır. Domates, 3 Ağustos 1492′ de denize açılmış olan Christoper Columbus’ un 12 Ekim 1492 tarihindeki Amerika’ yı keşfetmesinden sonra, 1550′ li yıllarda Avrupa’ ya taşınmıştır.

Domates ve 300 yıllık geçmişimiz

Domatesin Türkiye’ ye gelişi hakkında net bir bilgi olmamakla birlikte Avrupa’da gösterdiği gelişimle paralel olarak ortalama 300 yıllık bir geçmişe sahip olabileceği düşünülmektedir. İlk dönemlerde yeşil haliyle tüketilmeye başlandığı ve Frenk Badıcanı diye isim verildiğiyle ilgili kayıtlarda bulunmaktadır. Lale Devri dönemine rastlayan 1718 ve 1730 yılları arasındaki geçen zamanda, III.Ahmed için vezirlik yapmış olan Damat İbrahim Paşa’ nın 1723 yılında aylık olarak tutmuş olduğu masraf defteri kayıtlarında domates alınmış olduğuna dair bilgilere rastlanmıştır.

Domates meyve mi?

Genellikle meyveler yıkandıktan sonra çiğ olarak, sebzeler ise pişirildikten sonra yenilir. Bu durumda domates meyve midir, yoksa sebze mi? Anlayışa göre tabiatta bulunduğu şekilde yenilen ve tadı tatlı olan yiyecekler meyvedir. Botanistler, sebze-meyve ayırımını şöyle yapıyorlar. Meyve; içinde etli veya kuru, çoğunluğunu çekirdek diye adlandırdığımız, kendi tohumu veya tohumları bulunan yiyecektir. Yani kısaca çekirdeği olan tüm yiyecekler meyvedir. Domates çarşı, pazar ve marketlerde sebze reyonunda bulunsa da meyve grubuna girmektedir. Botanikte meyve, mutfakta sebzedir. Kesinlikle buzdolabında değil, oda sıcaklığında dışarıda saklanması gerekir. Buzdolabına konduğunda belli bir sıcaklığın altına düşüyor ve tadına çok önemli etkisi olan bir kimyasal madde bir daha düzelmeyecek şekilde bozuluyor.

Domatesin İçeriğinde neler var?

-Domatesin içeriğinde A, C, E, B1, B2, B3, B5, B6, B9, Folat gibi değerli vitaminler bulunmaktadır. 

-Domates içeriğinde bol miktarda A Vitamini bulundurur. Bu vitamin sayesinde göz sağlığının korunmasını destekler, bağışıklık sistemini güçlendirir.

-Domatesin içinde bulunan C Vitamini sayesinde vücuttaki antioksidanlar devreye girer. Antioksidanlardan ise en fazla cilt faydalanmaktadır.

-Domatesin içinde yararlı manganez, magnezyum, kalsiyum, demir, fosfor, potasyum, sodyum ve bakır mineralleri bulunur.

Parlaklık ve canlılık sağlayan likopen

Domateste bulunan likopen maddesi, bilinen en etkili antioksidandır. Birçok besinin aksine, Domates piştikçe değeri artar ve özellikle zeytinyağıyla birlikte tüketildiği zaman vücut tarafından daha kolay sindiriliyor. 

Domates cildimiz için de çok yararlıdır. Ciltte doğal bronzlaşma sağlayıp, gerginlik, parlaklık ve canlılık sağlayan likopenin güzelliğe katkısı yıllar öncesine dayanmaktadır. Hatta öyle ki; Balaton Gölü kıyısında yaşayan domates yetiştiricisi Macar kadınlarının pişmiş domatesleri  yüzlerine sürerek güneşten korundukları, geceleri kullandıkları domatesli kremlerle ileri yaşlarda bile genç görünmeyi başardıkları söyleniyor. 

 Halk içinde Arı sokmasında, vücuda batan diken ve camların çıkarılmasında, nasır ve siğilin temizlenmesinde, sarılık hastalığında, ateş ve güneş yanıklarında yaygın olarak kullanılır. Domates vücudumuzdaki nemin korunmasına yardımcı olur.

Kışın veya yazın günde 1 domates veya 1 kaşık salça tüketmek 8 bardak Su içmek kadar yararlıdır. İleri yaşlarda bile genç görünmeyi başardıkları biliniyor.

Domates maskesi mucizesi 

Yaz aylarında en çok tercih edilen maskelerden bir tanesi olan domates maskesini uyguladım.

Leke giderici, cilde nem verici, cildin kalitesini arttırıcı bir maske.  Kaynaklardan araştırdığıma göre yapılışı: Bir tane domates rendelenir. Domatesin içerisine bir çay kaşığı süt katılır. Süt kattıktan sonra da yarım çay kaşığı kadar yulaf katılır ve karıştırılır.  Domates ve sütteki asitler yardımıyla, vücuda zarar vermeden lekelere iyi gelecek bir maske ile cildin ışıltılı görünümü ön plana çıkarılabiliyor. Maskeleri banyo sonrası veya banyo aşamasında yapabiliriz. Domates maskesini yarım saat kadar bekletmek gerekmektedir. Yazın özellikle lekelere hassas olan ciltlerde uygulanabilecek bir maskedir. Denemeye değer. 

Domates Güzeli Ayşen Gruda

Türk sinemasının büyük değerlerinden, Ayşen Gruda'nın o sevimli gülümseyişini çağrıştırmıştır hep. Şimdi de öyle hatırlıyorum o güzel insanın yüzünü. Onun şahsiyetine zamanında verilmiş sempatik unvandır. Kendisi, Adile Naşit ile birlikte oynadıkları bir filmde yolculuğa çıktıkları cruz gemisinde düzenlenen yarışmada domates güzeli seçilmiş ve bu lakap üzerine yapışmıştır. Aynı yarışmada Adile Naşit de karpuz güzeli seçilmişti

Mutfağımız, bahçemiz organik domates dolsun

Günümüzde domates gibi kokuyor, tarla kokuyor dediğimiz, kışın yenmemesi gereken, hormonlu üretilmekten şekli değişerek çeşitli boyutlarına ulaşabilen sebze- meyve kış mevsiminde bizden uzak dursun.

Mide ve bağırsakların düzenli çalışmasında da yardımcı domates, aynı zamanda iyi bir idrar söktürücü özelliğe de sahip olan domatesin faydaları saymakla bitmiyor. Domates, yaşlanmayı geciktiriyor. Daha ne olsun… Mutfağımız, bahçemiz organik domates dolsun.

Sağlıcakla kalın…

  Kaynaklar:https://www.ipuclarim.com/domatesin-tarihi-domates-ne-zaman-bulundu/Maske