TARİHTEN VE GÜNÜMÜZDEN TÜRK DÜNYASI ESİNTİLERİ 100
VEDÂ BÛSESİ
Değerli okuyucularım!
Birincisi 2011 yılının Ocak ayında, aşağıdaki sunuş yazısı ile başlayan ‘ESİNTİLER’ sayfası, 100. sayıya ulaşmış bulunuyor.
Önce Vatan Gazetesi’nin değerli okuyucuları!
Bundan böyle her ayın ikinci cumartesi günü bu sayfada yukarıdaki başlık altında Türk Dünyası ile ilgili bilgiler sunulacaktır.
Sonraki yazılarda; Türk dünyası ile ilgili mahallî bilgiler, Türk dünyası yazarlarından hikâyeler, şiirler, bilmeceler, özel makaleler, Türk Dünyası ile ilgili kuruluşlar, Türk dünyasında yayınlanan gazete ve dergiler, şarkı-türkü sözleri, Türk dünyasının çevre problemleri, Türk dünyasındaki insan hakları ihlalleri, keder ve mutluluk veren gelişmelerle benzeri konular yer alacaktır.
İyi okumalar…
***
Azerbaycan Cumhuriyetinin kurucu Cumhurbaşkanı Mehmet Emin Resulzâde (1884-1955); ‘Bir defa yükselen bayrak artık inmez’ Diyordu. Doğrudur. Diğer taraftan Türk dilinin, kültürünün, coğrafyasının ve târihinin en muhteşem eserlerinden biri olan Dîvânu Lugati’t-Türk’ün yazarı Kâşgarlı Mahmud (1008-1105); ‘Kim kayu doğar, günü gelir, ölür’ demiş.
ESİNTİLER sayfası 100. sayısı ile fizikî ömrünü tamamladı, arşivlere çekilmek üzere sizlere; Orhan Seyfi Orhon’un (1890-1972) güzelim şiirini, Yusuf Nalkesen (1923-2003) Muhayyerkürdî makamında bestelemiş olduğu şarkı ile vedâ ediyor:
VEDÂ
Hani o bırakıp giderken seni
Bu öksüz tavrını takmayacaktın?
Alnına koyarken vedâ buseni
Yüzüme bu türlü bakmayacaktın?
Hani ey gözlerim bu son vedâda,
Yolunu kaybeden yolcunun dağda
Birini çağırmak için imdâda
Yaktığı ateşi yakmayacaktın
Gelse de en acı sözler dilime
Uçacak sanırdım birkaç kelime...
Bir alev hâlinde düştün elime
Hani ey gözyaşım akmayacaktın?
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * DÜN VE BU GÜN…
Bir genç babasına sordu:
-Siz daha önce nasıl yaşadınız?
Teknolojiye erişim yok
Uçak yok
İnternet yok
Bilgisayar yok
Gösteri yok
TV yok
Klima yok
Araba yok
Cep telefonu yok”...
Baba cevap verdi;
-Biz, 1930-1970 arasında doğan insanlar Allah’ın sevgili kullarıyız...
Oynarken ve bisiklete binerken, asla kask takmadık.
Okuldan sonra akşama kadar sokakta oynardık. Hiç televizyon seyretmezdik.
İnternet arkadaşlarıyla değil gerçek arkadaşlarla oynardık.
Susadığımız zaman, şişelenmiş su değil, musluk suyu içerdik. Her gün çok pilav yediğimiz halde hiçbir zaman şişmanlamadık.
Çıplak ayakla dolaşırdık ama ayaklarımıza bir şey olmazdı.
Annemiz ve babamız bizi sağlıklı tutmak için hiçbir zaman ek gıda takviyeleri, vitaminler vermezlerdi.
Kendi oyuncaklarımızı kendimiz yaratır ve onlarla oynardık.
Ailemiz zengin değildi. Bize mal mülk değil, sevgi verdiler.
Cep telefonlarımız, DVD'lerimiz, oyun istasyonumuz, XBox'ımız, video oyunlarımız, oyun bilgisayarlarımız, internet sohbetimiz olmadı - ama bizim gerçek arkadaşlarımız vardı.
Arkadaşımızın evini davet olmadan istediğimizde ziyâret eder ve onlarla birlikte eğlenerek yemek yerdik.
Senin dünyandan çok farklı olarak bütün akrabalarla iç içe yaşar, aramızda sıkı bağlar olurdu.
Çektiğimiz fotoğraflar siyah beyazdı ama renkli hâtıralarla dolu idi.
Biz kendine has, anlayışlı bir nesiliz, çünkü biz ebeveynlerinin söylediğini dinleyen son nesiliz.
Ayrıca, çocuklarını dinleyen ve dikkate alan ilk nesiliz.
Ve sizler yaşındayken asla var olmayan bir teknolojiyi nasıl kullanacağınız konusunda size yardımcı olabilecek kadar zeki olan da biziz !!!
Sınırlı sayıda üretildik... Bu yüzden;
Bizden keyif alın,
Bizden öğrenin,
Hazine biziz,
Dünyadan yok olmadan önce ...
Her şeyi ve herkesi sevin... Sevgiyle kalın
(İktibastır)
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
TÜRK DÜNYASINDA, AĞUSTOS AYINDA YAŞANAN ÖNEMLİ OLAYLAR
Ağustos ayı adını, Roma İmparatoru Avgustus’tan almıştır. Jül Sezar’ın yeğeni olan Oktavyüs, imparator olduktan sonra Avgustus adını aldı.
Günümüzde kullanılan takvimde 8. ay olan Ağustos, Roma takviminde 6. aydı. Bu sebeple Sextilis adı ile anılırdı.
Bu isim de diğer birçok ay ismi gibi Süryanice’den Türkçe’ye geçmiştir. Türk tarihinde Ağustos ayı, Zaferler ayı olarak bilinir.
Ülkemizde Ağustos, sıcakların en fazla olduğu aydır. Ağustos’ta suya girsem, balta kesmez buz olur. Deyişi, gerçekleşme ihtimali çok zayıf olan bir büyük talihsizliği ifâde eder.
Ağustos ayı, iklim özellikleri itibariyle edebiyatçılarımıza ilham kaynağı olmuştur.
01 Ağustos 0732: Göktürk Hâkanı Bilge Kağan, 48 yaşında ölen bir yaş küçük kardeşi Kültiğin için bengü taş denilen kitabeyi, komşu devlet adamlarının da katıldığı büyük bir merasimle diktirdi.
01 Ağustos 1326: Osmanlı Devleti’nin kurucusu ve ilk pâdişâhı Osman Gazi Söğüt’te vefât etti. Doğumu: 1258. Ertuğrul Gazi’nin oğludur. 1281 yılında pâdişah oldu. Kurduğu devleti Yirmi yedi yıl yönetti. Kabri, Bursa’da Osman Gazi Türbesi’ndedir.
01 Ağustos 1327: Osmanlı Devleti’nin tarihteki ilk barış sözleşmesi imzalandı. İzmit şehrini kuşatan Orhan Gazi, Bizans imparatoru Andronikos Paleoğolos ile anlaşarak, vergi almak suretiyle kuşatmayı kaldırdı.
01 Ağustos 1480: Fatih Sultan Mehmed Han döneminde Osmanlı Ordusu, İtalya’nın Otranto Limanı’nı fethetti.
01 Ağustos 1571: Sultan 2. Selim Han döneminde Kıbrıs’ın fethi tamamlandı. Kıbrıs, Yavuz Sultan Selim Han döneminde, 17 Eylül 1517 tarihinde yapılan anlaşma ile Osmanlı Devleti’ne her yıl 8.000 altın vergi veriyordu.. Bu sistem, 52 yıl 6 ay devam etti.
02 Ağustos 1532: Kanuni Sultan Süleyman Han’ın Üçüncü Macaristan Seferi sırasında Kanije Kalesi, Osmanlı Devleti’nin kontrolüne girdi. Ancak bu fetih kalıcı değildi. Zigetvar (Szigetvar) Kalesi alındıktan sonra, Kanije kalesi, eski önemini kaybetti. Habsburg Kralı’na devredildi.
03 Ağustos 2002: Türkiye Büyük Millet Meclisi, 1 Ağustos 2002 Perşembe günü 5,5 saat, 2 Ağustos Cuma günü 16,5 saat süren müzâkerelerden sonra 3 Ağustos Cumartesi gününün ilk saatlerinde, Avrupa Birliği’ne Uyum Kanunları’nı kabul etti.
03 Ağustos 2007: Çin Halk Cumhuriyeti, Doğu Türkistan’ın Aksu Bölgesi’nin Kuçar, Toksu ve Şahvar nâhiyelerinde; ‘Millî bölücülerin yer altı askerî eğitim kampları keşfedildi.’ Bahanesiyle bu nâhiyelerde huzur bozucu ve saldırgan bir tarzda genel aramalar yaptı ve suçsuz insanları tevkif eti. Tevkif edilenler arasında çok yaşlı erkekler ve kadınlar da bulunuyor.
03 Ağustos 2007: Gürcüstan Cumhurbaşkanı, Ahıskalı Türklerin vatanlarına dönüşüne imkân veren kararnâmeyi imzaladı.
03 Ağustos 1987: Kırım Türkleri, Moskova’da Rusya tarihinin en büyük mitingini düzenlediler.
06 Ağustos 1571: Magosa fethedildi. Kuşatma, 1 Ağustos günü başlatılmıştı.
06 Ağustos 1924: Lozan Antlaşması yürürlüğe girdi.
06 Ağustos 1964: Rumlar Kıbrıs Türklerine karşı saldırıya geçtiler. Tilligra, Mansura ve Koççira bölgelerinden kaçan Türkler, Erenköy’e sığındı.
07 Ağustos 1944: Ali Han Töre Başkanlığı’nda Doğu Türkistan Cumhuriyeti kuruldu.
07 Ağustos 1982: Ermeni Asala terör örgütü Türkiye’de ilk defa eylem yaptı.
08 Ağustos 1521: Kanuni Sultan Süleyman Han döneminde Belgrad Kalesi fethedildi.
08 Ağustos 1635: Sultan Dördüncü Murat Han, günümüzdeki Ermenistan’ın başşehri Revan’ı fethetti.
08 Ağustos 2006: Çin işgali altındaki Doğu Türkistan’da Aksu iline bağlı Shayar ilçesinde, okulların yaz tâtilinde olmasından yararlanarak evlerinde çocuklara Kur’an-ı Kerim okumayı öğreten öğretmen ve öğrencileri tevkif edilerek gözetim altına alındı.
09 Ağustos 1389: Birinci Kosova Zaferi kazanıldı ve Osmanlı pâdişâhı Murad Hüdâvendigâr şehit edildi.
09 Ağustos 1578: Özdemiroğlu Osman Paşa, Çıldır Meydan Savaşı’nda Safevi ordusunu bozarak Osmanlı Devleti’ne Kafkasya’nın kapılarını açtı.
09 Ağustos 1915: Çanakkale Savaşları sırasında, Birinci Anafartalar Zaferi kazanıldı.
09 Ağustos 1986: Federal Almanya’daki Kürt Teröristler, Türkiye’nin Stuttgart Konsolosluğu binasına benzin döküp yangın çıkardılar.
10 Ağustos 1230: Doğu Türklerinin büyük hâkanı Celâleddin Harezmşah, Erzincan yakınlarındaki Yassıçemen Savaşı’ndan sonra kaçarken öldürüldü.
10 Ağustos 1543: Estergon Kalesi fethedildi.
10 Ağustos 1892: Fikir adamı ve asker, Şıpka Kahramanı Süleyman Paşa, Bağdat’ta sürgünde iken 54 yaşında vefat etti. Doğumu: İstanbul, 9 Ekim 1838.
10 Ağustos 1900: Ondokuzuncu asrın en büyük Türk hukukçusu ve tarihçisi, âlim ve yazar Ahmed Cevdet Paşa, 78 yaşında İstanbul’da vefat etti.
10 Ağustos 1920: Anadolu’nun İttifak Devletleri tarafından paylaşıldığı, Türk Devleti’nin yok ölçüsünde zayıflatıldığı Sevr Anlaşması imzalandı.
11 Ağustos 1473: Osmanlılar ile Akkoyunlular arasındaki savaştan sonra, Osmanlı Devleti, Otlukbeli Zaferi’ni kazandı.
11 Ağustos 1484: Sultan İkinci Beyazıd Han döneminde Osmanlı Ordusu Akkirman Kalesi’ni fethetti.
11 Ağustos 1994: İlk Türk uydusu Türksat 1 B uzaya fırlatıldı.
12 Ağustos 1687: Sultan Dördüncü Mehmed Han döneminde Osmanlı Ordusu Mohaç’ta bozguna uğradı.
13 Ağustos 1787: Osmanlı Devleti, Rusya’ya savaş ilân etti. Kırım Savaşı olarak bilinir.
14 Ağustos 1758: Osmanlı sadrâzamlarının en meşhurlarından biri olan Hekimoğlu Ali Paşa, Kütahya’da vefât etti. Doğumu: İstanbul, 4 Haziran 1689.
14 Ağustos 1937: Haliç Tersanesi'nde ilk Türk denizaltısının omurgasını yerleştirme töreni yapıldı.
14 Ağustos 1974: Türk edebiyatı târihçisi, Türk dili uzmanı Nihat Sami Banarlı, 67 yaşında iken İstanbul’da vefat etti. Doğumu: İstanbul, 1907
15 Ağustos 1551: Turgut Reis komutasındaki Osmanlı donanması Trablusgarb’ı feth etti.
15 Ağustos 1917: İngilizler Kerkük’ ü işgal edip yönetimleri altına aldılar.
15 Ağustos 1960: Zürich ve Londra Antlaşmaları ile Kıbrıs’ın bağımsızlığı yürürlüğe girdi.
16 Ağustos 1064: Türkler Anadolu’da ilk fetihlerini gerçekleştirdiler.
16 Ağustos 1273: Büyük Türk mutasavvıfı Hünkâr Hacı Bektâş-ı Velî Hazretleri Nevşehir’in Sulucakarahöyük (Hacıbektaş) ilçesinde vefât etti. Doğumu: Horasan Bölgesi, 1210.
16 Ağustos 1448: Tasavvuf şairi ve din adamı Hacı Bayram Veli Hazretleri Ankara’da 96 yaşında vefât etti. Doğumu: Ankara’da Çubuk Çayı kenarında bulunan ve bu günkü söylenişi ile Solfasol Köyü, 1352.
16 Ağustos 1501: Mora’yı feth ettik. 12 Ağustos 1501’de, Mora Yarımadası’ndaki Navarin Kalesi fethedildikten sonra Osmanlı Ordusu, ilerlemesine devam etti ve Yarımadanın fethini tamamladı.
16 Ağustos 1838: Baltalimanı Ticaret Sözleşmesi imzalandı. Osmanlı Devleti ile İngiltere arasında imzalanan ticaret antlaşmasıdır. Antlaşmaya ile Osmanlı pazarı İngiliz mallarına açıldı.
16 Ağustos1954: Murat Güler Manş'ı yüzerek geçti ve Manş'ı geçen ilk Türk yüzücü oldu.
16 Ağustos 2007: Şanghay İşbirliği Teşkilâtı Zirve toplantısı, Kırgızistan’ın başşehri Bişkek’te yapıldı.
17 Ağustos 1941: Nuri Demirağ’ın kurduğu uçak fabrikasının ürettiği uçak deneme uçuşu yaptı. Demirağ bu günü Havacılık Bayramı olarak ilân etti.
17 Ağustos 1999: Bütün Türkiye’yi derinden etkileyen Marmara depremi oldu.
18 Ağustos 1227: Türk asıllı Moğol Hükümdârı Cengiz Han öldü. Doğumu: Baykal Gölü yakınları, 1155.
18 Ağustos 1645: Osmanlı Ordusu, Girit Adası’ndaki Hanya Kalesini teslim aldı.
18 Ağustos 1648: On sekizinci Osmanlı Pâdişâhı Sultan İbrahim Han, Sadrazam Sofu Mehmed Paşa’nın tahrikleriyle, yeniçeriler tarafından katledildi. Doğumu: 5 Kasım 1615.
20 Ağustos 1543: Barbaros Hayrettin Paşa, Nis Kalesi’ni feth etti.
20 Ağustos 1915: Kurtuluş Savaşı sırasında İkinci Anafartalar Zaferi kazanıldı.
21 Ağustos 1500: Osmanlı Devleti, Yunanistan’daki Navarin şehrini fethetti.
21 Ağustos 1678: Ukrayna, hâkimiyetimiz altına girdi.
21 Ağustos 1920: Antep'te Fransızlar Türklere karşı saldırıya geçerek bazı bölgeleri işgal ettiler.
22 Ağustos 1471: Fâtih Sultan Mehmed Han’ın emri ile Gedik Ahmed Paşa, günümüzde Alanya olarak anılan Alâiye Beyliği’ni Osmanlı Devleti adına fethetti.
22 Ağustos 1534: Barbaros Hayrettin Paşa Tunus’u fethetti.
22 Ağustos 1715: Silâhtar Ali Paşa komutasındaki Osmanlı Ordusu, Venediklilerle yaptığı savaş sonunda, Mora Yarımadası’nı fethetti.
22 Ağustos 1920: Antep’te Fransızlara karşı Türk taarruzu başladı ve Fransızlar ele geçirdikleri mevzilerden geri atıldı.
22 Ağustos 2000: Türk Dünyası’nın önemli liderlerinden Azerbaycan Eski Cumhurbaşkanı Ebulfez Elçibey vefât etti. Doğumu: Nahcıvan Muhtar Cumhuriyeti’nde Ordubad vilâyetinin Keleki köyü, 1938.
22 Ağustos 2005: Doğu Türkistan’ın bağımsızlık hareketi önderlerinden Abdullah Kurban ve üç arkadaşı, Çin polisinin baskınında şehit edildi.
23 Ağustos 1501: Doğu Türkeli’nin büyük şâiri, âlim ve üstün devlet adamı Ali Şîr Nevâî, Herat şehrinde vefât etti. Doğumu: Herat, 1441.
23 Ağustos 1514: Yavuz Sultan Selim Han ile Şah İsmail arasındaki Çaldıran Meydan Savaşı, Osmanlıların zaferi ile sonuçlandı.
23 Ağustos 1519: Barbaros Hayrettin Paşa Cezayir’i feth etti.
23 Ağustos 1552: Ruslar, Kazan Hanlığı’nın başşehri Kazan’ı kuşattı. Kazan, 2 Ekim 1552’de Rusların oldu.
23 Ağustos 1663: Özbek Hanlarından, târihçi ve edebiyatçı Ebu’l Gazi Bahadır Han Hîve şehrinde vefat etti. Doğumu: Türkistan’da Ürgenç şehri, 1603.
23 Ağustos 1921: Sakarya Meydan Savaşı başladı.
24 Ağustos 1516: Yavuz Sultan Selim Han, Mısır Memlük Sultanı Kansu Gavri’ye karşı Mercidâbık Savaşı’nı kazandı.
24 Ağustos 1523: Kanunî Sultan Süleyman Han döneminde Rodos Adası, savaş yapılmadan, anlaşma ile fethedildi.
24 Ağustos 1574: Kılıç Ali Paşa komutasındaki Osmanlı donanması, 6 ay devam eden sefer sonunda Tunus’u ikinci defa fethetti. Bu tarihten sonra Tunus, 307 yıl Osmanlı yönetiminde kaldı.
26 Ağustos 1071: Selçuklu Sultanı Alp Arslan, Malazgirt Savaşı’nı kazandı.
26 Ağustos 1924: İş Bankası kuruldu.
27 Ağustos 1538: Osmanlı Donanması Hindistan’a ulaştı.
27 Ağustos 1982: Ottowa Askerî Ataşemiz Albay Atilâ Altıkat, JCAG isimli Ermeni terör örgütü elemanları tarafından şehit edildi.
28 Ağustos 1499: Osmanlı ordusu İnebahtı’yı teslim aldı.
28 Ağustos 1516: Yavuz Sultan Selim Han, komutasındaki Osmanlı ordusu Halep’e girdi.
28 Ağustos 1828: Eski bir Türk yurdu olan Ahıska, Rusların eline geçti.
29 Ağustos 1521: Kanunî Sultan Süleyman Han, Belgrad’ı teslim aldı.
29 Ağustos 1526: Kanuni Sultan Süleyman Han döneminde Mohaç Zaferi kazanıldı.
30 Ağustos 1578: Kafkas fâtihi Özdemiroğlu Osman Paşa, Gürcistan’ın taht şehri Tiflis’i fethetti.
30 Ağustos 1922: Dumlupınar'da 26 Ağustos 1922'de başlayan Başkomutanlık Meydan Savaşı, diğer adı ile Sakarya Meydan Savaşı’nda, Mustafa Kemal Paşa’ya bağlı Türk ordusu General Trikopis'in emrindeki Yunan kuvvetlerini yenerek büyük bir zafer kazandı. Bu zafer, Kurtuluş Savaşı’nın sonucunu belirledi.
31 Ağustos 1724: Osmanlı Ordusu, Hemedan’ı fethetti.
31 Ağustos 1922: Türk ordusu Yunan ordusunu İzmir istikametinde takip etmeye başladı. Tâkip, 9 Eylül’e kadar sürdü. 9 Eylül’de Yunan ordusu denize döküldü.
31 Ağustos 1991: Türkistan Türk Cumhuriyetlerinden Kırgızistan bağımsızlığını ilân etti.
(2007 Yılı sonuna kadar olan hâdiseleri ihtiva etmektedir. (Kaynak: Kronolojik Târih Ansiklopedisi. Bilgeoğuz Yayınları, İstanbul 2008)
