F . SPORDA ANİ ÖLÜMLER
Sporda hiç arzulanmayan bir olay çok ender de olsa zaman zaman ortaya çıkan ani ölümlerdir. Dünya Sağlık Örgütü bu konudan söz ederken, egzersizden sonraki 30 saniye içinde ve en geç 6 saat içinde belirtilerinin görüldüğü, 24 saat içinde de ölümün ortaya çıktığı olaylardan söz etmektedir. Bu olaylar sağlıklı, travmatik veya atravmatik nedenlerle ortaya çıkmaktadır.
Egzersizle ortaya çıkan ani ölümler değişik yaş gruplarında görülebilmektedir. Erken yaşlarda ortaya çıkanların genellikle doğumsal anormalliklere, geç yaşlarda ortaya çıkanların da iskemik kalp hastalığına ve bunun komplikasyonlarına bağlı olduğu gözlenmiştir.
Spordaki ani ölümler konusunda ilk yapılan bilimsel çalışma çekoslavakyadan Schmid ve Hornofun çalışmasıdır. Bu araştırmacılar 1925-1960 yılları arasında 76 sporcuda ani ölüm vakası tespit etmişlerdir. Daha sonra Japonyadan İzeki 1962-1969 yılları arasında liseli sporcular arasında 507 ani ölüm vakası tespit edip, bunları incelemiştir. Bu ölümlerin büyük bölümünün boğulma ve akut kalp yetersizliği ile olduğu belirlenmiştir. Burada sporda karşılaşılan ani ölümlerin nedenlerinin başında kardiyak (kalp ile ilgili) nedenler yatmaktadır. Ayrıca ısı çarpması, hipotermi adı verilen ısı kaybı, dehidratasyon yani su kaybı da diğer ani ölüm nedenleridir.
----------------
KAYNAKLAR
1-Açıkada, C; Ergen, E: Bilim ve Spor. Büro-Tek Matbaası, Ankara 1990
2-Altınköprü, T: Şahşiyet analizi. Altınköprü Yayınları. İstanbul. 1978
3-Akgün, Necati: Egzersiz Fizyolojisi . Ege Üniversitesi Matbaası. II. Baskı. 1991
4-Akgün, Necati: Sporda ani ölümler. Spor Hekimliği Dergisi. C: 14. 1979. s. 4
5-Astrand, P. O; Rodahl, K: Textbook of Work Physiology. Mc Graw Hill Book Company. 3. Edition. pp1-5 1986
6-Atik, O. Ş; Ayas, i; Güzeliş, A: Spor yaralanmaları ve menisküs lezyonlarıC21. 1986. s. 3
7-Aykurt, M: Boks Yaralanmaları. Spor Hekimliği Dergisi. C: 14. 1979. s. 4
8-Aykurt, B: Hava kirliliğinin futbolcular üzerine etkileri. Spor araştırmaları dergisi. T.S.V.C: 1. S. 11997 s: 17-23
9-Bağrıaçık, A; Açak, M: Spor Sakatlıkları ve Rehabilitasyonu. Malatya. 1997
10-Başaran, i, E: Eğitim Psikolojisi. Modern Eğitimin Psikolojik Temelleri. Kadıoğlu Maatbası. Ankara. 1990
11-Başer, E: Uygulamalı Spor Psikolojisi. GSGM Yayınları. No: 3. Ankara. 1986
12-Battams, W; Russo, P. F; Sherlock, N; Lawson, D: Sports Injury Preventetion Program. SIPP. Basic Course. Cmberland College of Health Sciences and footscray Institute of Tecnology. Australia. 1987
13-Baumann, S: Uygulamalı Spor Psikolojisi. çev: Can İkizler. A. Osman ÖzcanbAlfa Bas. Yay. Dağ. İstanbul. 1974
14-Burn, R: Self-Concept Development and Education. Holt. Rinehart and new York Winston. 1982
15-Butt, S. P: Psychology of sportsVan Nostrand Reinhall Comp. New York. 1986. pp. 33-35
16-Cartty, B. J: Psychology in contemporary Sports. Englewood Cliffs. New Jersey. 1976. p. 190
17-Cüceloğlu, D: İnsan ve davranışı. Remzi Kitabevi. İstanbul. 1991
18-çamlıyer, H: Stres yaratan faktörlerin sportif performansa etkileri. Yayınlanmamış doktora tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi. İzmir. 1987
19-Derlega and Jonda: Personal adjustment. Scott and Foresman Comp. Illinois. USA. 1981
20-Durbin, F; Gerlach, H. J: Kadınlarda spor sakatlaıkları ve temel sorunları. Spor Hekimliği Dergisi. C: 16. 1986. s. 3
21-Ergen, E: Sporda Kas sakatlıkları ve Temel sorunları. Spor Hekimliği Dergisi. C: 20 1985 s. 1
22-Ergen, E: Egzersiz ve Ani Ölümler. Spor Hekimliği Dergisi. C: 17. 1982. s. 1-10
23-Erkan, N: Yaşam boyu spor. Altın kitaplar. 1982
24-Erol, S. K: Spor yaralanması olarak “pubis-adduktor sendromu”. Spor Hekimliği Dergisi. C: 20. 1985. s. 4
25-Fidan, N: Okulda öğrenme ve öğretme. Keavramlar, ilkeler, yöntemler. Kadıoğlu Mat. Ankara. 1986.
26-Gallahue, D. L: Understanding motor development in children. John Wiley and Sons. New York. 1982
27-Gökmen , H; Karagül, T; Aşçı, F. H: Psikomotor gelişim. GSGM Yay. No: 139. Ankara. 1995s. 3
28-Gür, A: Spor Arızaları. Semih Ofset. 1979
29-Harter, S: Issues in assessment of self-concept of children and adolescents. Childhood Assessement, through the eyes of child. Allyn and Bacon. New York. 1988
30-Hlobll, H; Mechelen, V; Kemper, G. C. H: Spor sakatlıkları nasıl engellenebilir? çev: Zafer Hasçelik. BGSGM. EDB. Yayını. 1990
31-Jersild, A. T: çocuk Psikolojisi. çev: Günçe, G. AÜ Eğk. Fak. Yay. No: 79 1968
32-Jones, G: Stress and Anxiety. Bull, J. S. Sport Psycology. A self-help guide. The Croswood Press. Great Britain. 1991
33-Kalyon, T. A: Atletlerde ayak ve ayakkabı problemleri. Spor Hekimliği Dergisi. C: 21. 1986. s. 2
34-Kalyon, T. A: Spor Hekimliği. Sporcu Sağlığı ve Spor sakatlıkları. GATA Basımevi. Ankara. 1997
35-Kestellioğlu, M: Futbolcularda adduktor bölge yaralanmaları. Spor Hekimliği Dergisi. C: 22. 1987. s. 1
36-Kestellioğlu, M; Turan, C: Deplasmanda futbolcularda görülen rahatsızlıklar. Spor Hekimliği Dergisi. C: 21. 1986. s. 3
37-Konter, E: Sporda stres ve performans. Saray Tıp Kitabevi. İzmir. 1996. s. 25-122 8-Köknel, Ö: Kişilik. Altın kitaplar. İstanbul. 1981. s. 21
39-Kresji, V; Koch, P: Sporcularda kas yaralanmaları ve tendon hastalıkları. çev: Kut Sarpyener. Arkadaş Tıp Kitapları. 1984
40-Kuter, M; Yazıcıoğlu, M; Ergen, E: Isınmanın anaerobik ölçümler üzerinde etiksi. 1. Spor Bilimleri Kongre Kitabı. Hacettepe Üniversitesi yayınları. s. 484-487. 1990.
41-Kuter, M; Yakupoğlu, S; Öztürk, F: Isınmanın aerobik ölçümler üzerinde etkisi. 2. Spor Bilimleri Kongre Kitabı. Hacettepe ÜniversitesiYayınları. s. 93-95. 1992
42-Kuter, Murat: Isınmanın anaerobik ölçümler üzerine etkisi. Mar. Ün. Sağ. Bil. Ens. Maseter tezi. 1990
43-Kuter, Murat: Sporda ısınma. DSİ Nilüferspor yayınları. 1993
44-Kuter, M; Öztürk, F: Antrenör ve Sporcu Elkitabı. Bağırgan yay. Bursa. 1997
45-Kuter, M; Öztürk, F: Sporda Risk Faktörleri. Kuter Yay. Bursa. 1999
46-Martens, R: Coaches guide to sport psychology. Human Kinetics Publishers. Illinois. USA. 1987
47-Martens, R: Joy and sadress in childrens sports. . Human Kinetics Publishers. Illinois. USA. 1978. pp. 197-203
48-Mc Pherson, D. Barry; Curtis E. James; Loy, W. John: The social significance of sport. Human Kinetics Publishers. Illinois. USA. 1989
49-Morehouse, E. L; Miller, T. A: Egzersiz Fizyoloji. C. V Mosby Com . çev: Necati Akgün. Ege Üniversitesi Matbaası. Bornova. 1973
50-Muratlı, S: çocuk ve Spor Bağırgan Yayımevi. Ankara. 1997
51-Özbaydar, S: İnsan davranışının sınırları ve spor psikolojisi. Altın kitaplar yayınevi. İstanbul. 1983. s. 151
52-Pongratz, L: Einführing in Die Klinische Psychologie. Gottingen. 1975
53-Prokop, L: Spor Hekimliği Giriş. Hekim Sporcu ve Antrenörler için 3. Düzenlenmiş baskı. BayerTürk Kimya San. Ltd. Şti. İstanbul. 1983
54-Roger, J. O. C; Ken, F; Moira, O: Sport Medicine Manual. IOC. IOC Medical Comission. Lausanne. 1990
55-Rovere, D. G: Spor Tıbbi Pratiğinde destekler ve bandajlar. çev: Hindal Gündüz. Mar. Ün. Sağ. Bil. Ens. Bed. Eğit. ve Spor Bil. Doktora Semineri. 1992
56-Sarpyener, Kut: İlk Yardım Ders Notları. Türkiye Futbol Federasyonu. (C) Futbol Monitör Kursu. Ankara. 1979
57-Singer, R. N: Motor Learning and human performance. Mac Millam Pub. Comp. New York. 1975. pp. 510-517
58-Singer, R. N: Coaching atletics and psychology. Mc Graw Hill Book Com. New York. 1979. p. 151
59-Songar, A: Temel Psikiyatri. Minnetoğlu yayınları. İstanbul. 1980
60-Spielberg, C: Stres and Anxiety in sport. Hackford, Dspielberger, C. Anxiety in sport. An International Perspective. Hemisphere Publishing Corporation. USA. 1989. p. 10
61-Tek, İ: Kondisyon Antrenmanlarının Sakatlıkları önlemedeki rolü. Yüksek Lisans tezi. Mar. Ün. Sağ. Bil. Ens. İstanbul. 1990
62-Wieczorek, E: Problems of sports medicine and of sports training and coaching. IOC Olympic Solidarity. 1975
63-Yaman, M; çoşkuntürk, O. S: Sportif Performans Sınırları . Ankara . 1992